Mij is altijd geleerd dat we vijf zintuigen hebben, en dat instincten als het spreekwoordelijke zesde zintuig kunnen worden beschouwd. De werkelijkheid blijkt zowel complexer als eenvoudiger.

Mijn oorspronkelijke insteek voor dit stukje volgt zo meteen hieronder, maar eerst moet ik u mededelen dat de wetenschap intussen tot 9 zintuigen gekomen is. Dat evenwicht ook een zintuig is heeft iets logisch, en ook voor je perceptie van warmte valt iets te zeggen. Maar omdat ik er officieel geen verstand (geen diploma’s en alleen ervaringswijsheid) van heb moet ik het sowieso accepteren. Enfin, u en ik hebben weer iets geleerd vandaag.

De traditionele zintuigen zijn Smaak, Tast, Reuk, Gehoor en Zicht. De volgorde waarin ik ze hier noemde is niet willekeurig, want naar mate de afstand tot een object toeneemt zijn er meer zintuigen die zinloos zijn voor herkenning. Mijn volgorde is daarmee ook medebepalend voor de communicatie die je er mee hebt. Alle traditionele zintuigen gebruiken wij als mensen voor communicatie, maar de eerste drie gewoonlijk voor relatief intieme contacten. De laatste twee zijn weer meer voor wat afstandelijker gedrag.

Ik zat hierover te peinzen naar aanleiding van een aflevering van Jinek. De eerste drie zintuigen zijn voor een TV-scherm redelijk nutteloos: je voelt niets aan een scherm, behalve dat het warm is (naar ik meen is dat zintuig 7), hoe een TV smaakt zou ik zelfs niet willen weten en je ruikt bij oudere toestellen hoogstens de ozon die aan het oppervlak van het beeld door de elektrische spanning ontstaat. Mijn belangstelling voor Jinek zelf gaat de inzet van mijn eerste drie zintuigen op mijn TV niet te boven, en bovendien luister ik niet graag naar het gekwek waarmee zij de journaliste zit uit te hangen. Dus staat ook het geluid meestal uit, want te zien is er een hoop.

Waar ik bij programma’s als Jinek graag naar kijk is de non-verbale communicatie. Je hoeft niet naar iemand te luisteren om te zien dat hij of zij liegt, onwaarheden vertelt of welke emoties men probeert over te brengen. Er is een voortdurende stroom non-verbale communicatie die de luisteraar meestal ontgaat. ook daarom: zet het geluid van uw TV eens uit, en let op de gezichtsuitdrukkingen en andere signalen. Let bijvoorbeeld op Jinek zelf, die als zich een man aan het woord is bepaald anders gedraagt dan als een vrouw spreekt. Ze zit dan altijd met haar vingers te frummelen, een spert haar ogen nèt wat wijder.

Er zijn nog meer signalen, maar hoe dan ook: probeer het eens. Er zal een wereld voor u open gaan, en dat u haar niet meer hoort zal uw avond er niet minder om maken.