Minister Bussemaker heeft besloten dat de CITO-toets weer belangrijker worden moet dan het oordeel van de leerkracht. Een klassiek voorbeeld van iemand die het denkt beter te weten dan de realiteit bewijzen kan. Al zal die ironie aan haar (ministerie) niet besteed zijn.

Vroeger, lang geleden, in ieder geval zo ongeveer eind jaren zestig nog, bestond in Nederland het fenomeen ‘erkend onbekwaam’. Dat was een verklaring die door het Ministerie van Economische Zaken werd afgegeven aan aspirant-horecaondernemers die beslist vakbekwaam waren, maar de vereiste diploma’s maar niet wisten te verwerven wegens examenvrees, letterblindheid en een algemeen onvermogen een vraag voldoende te kunnen begrijpen om haar correct te kunnen beantwoorden. Ook vandaag nog is het driemaandelijkse examen voor het verplichte diploma Sociale Hygiëne een complete slachting waarvoor een groot deel van de kandidaten zakt. Voortdurend. Maar een certificaat ‘erkend onbekwaam’ bestaat niet meer.

Minister Bussemaker gedraagt zich intussen alsof een certificaat Erkend Onbekwaam haar rechtens toekomt, en bovendien dat dit certificaat haar beslissingen boven elke kritiek verheft. Dat dit certificaat afkomstig is van haar eigen PvdA, die gesteund door coalitiepartner VVD, vooral belang heeft bij een zo breed mogelijke verkiezingscampagne het komende jaar doet er weer eens niet toe. Daaraan kunnen wel wat schoolcarrières worden opgeofferd – het zijn immers maar kinderen – en later krijgen ze vast nog wel ergens een kans. Of zo. Lidmaatschap van de PvdA is mogelijk voor deze groep later zelfs aan te bevelen.

Dat de CITO-toets – een momentopname pur sang – weer belangrijker wordt dan het oordeel van een docent die een jaar met een kind heeft gewerkt is erger dan idioot: het is beledigend. Beledigend, omdat het impliceert dat een docent niet in staat zou zijn zelf een afgewogen oordeel over een kind te geven. Subsidair beledigend, omdat als de hiervoor genoemde reden niet zou gelden, de kennelijke verdachtmaking dat een docent mogelijk niet het beste met een kind voor heeft in het spel komen kan. Kwaadwillend, omdat er geen enkel onderzoek beschikbaar is dat onomstotelijk bewijst dat de minister reden heeft voor deze stap terug. Het argument dat kinderen met gelijke scores verschillende adviezen kregen is namelijk niet gebaseerd op vertrouwen in de beoordelende docenten. JUIST OMDAT kinderen met eenzelfde score niet elk evenzeer geschikt zijn voor dezelfde vervolgopleiding, dient de beoordeling van de docent de doorslag te geven.

En het argument dat kinderen met dezelfde score maar met ouders uit verschillende inkomensgroepen of vooropleiding minder hoge koansen worden toegedicht? Dat is het pijnlijke probleem dat deze minister met het razendsnel terugdraaien van de beslissingsbevoegdheid van de docenten probeert te maskeren: in veel gevallen zullen kinderen met ouders in hogere inkomensgroepen of met dito vooropleiding het inderdaad beter doen op een vervolgopleiding.

Hoe onrechtvaardig het ook klinkt: als je geboren bent in een kribbe met stro heb je meer moeite je een weg naar een ‘hoger opgeleid’ leven te banen dan als je geboren bent in een bed dat is volgestopt met satijn en zijde. Dat is niet alleen een kwestie van bevoordeling an sich, maar vooral dat in dergelijke gezinnen kinderen gemiddeld beter worden voorbereid op een hogere opleiding. En dat dat al begint voor ze van de borst worden gehaald.

Dat mevrouw Bussemaker zich tegen de facts of life wenst te verzetten is een persoonlijke zaak. Dat ze dat als minister doet is een schandaal.