De USA begint opnieuw deel te nemen aan een oorlog waar ze feitelijk niets te zoeken heeft. Wat zou een goede reden zijn om zich in te laten met de ellende in Jemen?

Tijdens de Koude Oorlog was de belangrijkste reden om zich met lokale oorlogen in te laten meestal dat een bepaalde plek van strategisch belang was. Doordat de tegenstrever tijdens die episode vrijwel automatisch besloot de andere kant te gaan steunen, nam het aantal strategisch belangrijke plaatsen over de hele wereld navenant toe. Dat laat onverlet dat er desondanks op de wereldkaart wel degelijk een aantal heel belangrijke strategische plekken aan te wijzen valt, en Jemen bevat er daar één van.

De strategische plaatsen rond het Arabisch schiereiland hebben allemaal te maken met olie en het vervoer daarvan. De Straat van Hormuz wordt als een hoofdprijs gezien, maar dat is ook vanwege de formele Iraanse claim op die zeeweg. Het Suezkanaal is uit de aard der zaak zo mogelijk nog belangrijker, maar dat is vast in handen van een westersgezind regime. Maar Jemen ligt aan het andere einde van de doorgang waarvan het Suez-kanaal de poort tot de Middellandse Zee is. Al tegen het einde van de 19e eeuw wist men dat het bezit van Aden essentieel was voor de controle over de Bab al-Mandeb, en dus het Suez-kanaal. Het UK hield die stad dan ook stevig in handen.

Na de dekolonisatie en de onafhankelijkheid van India kreeg ook Jemen haar onafhankelijkheid, al viel het land prompt uiteen in Noord en Zuid-Jemen. In 1990 fuseerden deze beide staten tot het huidige Jemen. Maar de onrust in het land kwam eigenlijk nooit ten einde. Saudi-Arabië blijft een stevige vinger in de pap houden, tot groot ongenoegen van het sjiitische deel van de bevolking.

De opstand die een paar jaar terug de president uit hoofdstad Sana’a verjoeg wordt in de westerse pers altijd maar weer gekarakteriseerd als een van opstandige stammen die strijden tegen het internationaal erkende gezag van Jemen. Dat klopt, maar het klopt ook niet. Wat hier bijvoorbeeld vreemd aan is, is dat het internationaal als goed gebruik werd gezien om rebellen die de regeringshoofdstad veroverden de nieuwe wettige regering vormden. In het geval van Jemen is dat blijkbaar niet gevolgd. De Houthi’s hebben Sana’a al in 2014 veroverd, maar de naar Saudi-Arabië gevluchte (soennitische) president wordt nog steeds als het wettige staatshoofd gezien. Dat is vreemd. Langzamerhand begint in het westen door te dringen dat de Jemenitische burgeroorlog eigenlijk vooral een gevecht van Saudische troepen tegen Houthi-opstandelingen is. Maar als je het zo vertaalt, zit je niet ver meer van de constatering dat Saudi-Arabië het naburige Jemen is binnengevallen teneinde een haar welgezinde regering te installeren. Als je daaraan toevoegt dat de Houthi’s door hun Iraanse geloofsgenoten worden gesteund blijkt de cirkel plotseling verrassend rond.

De strijd in Jemen heeft geen bindingen met de USA, afgezien van die strategische ligging van het land. Maar de rebellie van de Houthi’s is voor de Saudi’s bedreigend, en de verbetenheid van die oorlog tot nog toe laat zien dat het meer is dan een grensconflictje van beperkt belang. Wat is nu voor de USA de smoes om deel te gaan nemen? Een aanval op een Amerikaanse destroyer afgelopen week. Naar ik meen met mortieren. De vraag waarom een Amerikaans schip zo dicht bij actieve Houthi-rebellen kwam dat het met mortieren kon worden bestookt lijkt op dit moment een weinig populaire in de internationale pers, want de Amerikanen lijken het te gaan gebruiken als casus belli.

Niet alleen zijn de Saudi’s ondanks hun moderne wapentuig kennelijk niet in staat de Houthi’s er onder te krijgen, maar ook vindt de USA het nodig om haar bondgenoot met meer dan advies ter zijde te staan. Dat dat af koerst op een vreselijk slechte beurt in de internationale pers voor een president die veel te vroeg een Nobelprijs voor de Vrede kreeg neemt Obama klaarblijkelijk op de koop toe. Maar als je kijkt wat een brute wreedheid de Saudi’s in Jemen toepassen dan staan er toch wel wat vragen open.

Ter compensatie van het diplomatieke falen in de Syrische burgeroorlog wellicht? Op dit moment lijkt alles mogelijk als we het hebben over de Amerikaanse buitenlandse politiek.