Naar aanleiding van de afschuwelijke ontwikkelingen rond Rojava (Syrisch Koerdistan) schrijft Frans Groenendijk over verschillende betekenissen van het begrip ‘symboolpolitiek’ en over de overeenkomst tussen Erdowahn en de Atatürk.

Turkije als buurland
Vanuit soeverein Nederland bekeken ligt Turkije heel ver weg. Istanboel –de oude hoofdstad Byzantium van het Oost-Romeinse rijk, die tot in de vorige eeuw door bijna iedereen Constantinopel werd genoemd, ondanks de uiterst bloedige verovering van deze christelijke stad door de Ottomanen in 1453– ligt hemelsbreed op meer dan 2000 kilometer van Amsterdam.

Ga je er met een vliegtuig naartoe, dan overschrijdt je een stuk of zeven landsgrenzen. Echter, voor wie Nederland begrijpt als serviele provincie van Merkel&Macronland is Turkije een buurland. Een deel van de bewaking van de zogenaamde buitengrenzen van de Europese Unie is zelfs uitbesteed aan Turkije. Niet omdat de EU die grens niet kàn bewaken, maar omdat ‘Brussel’ dat liever niet doet. Het zou immers akelige beelden kunnen opleveren waarmee men niet geassocieerd wil worden; Niet met plaatjes van het binnenwandelen van honderdduizenden mannelijke ‘vluchtelingen’ uit Marokko, Afghanistan, Somalië of Syrië, en al helemaal niet met plaatjes van het tegenhouden van deze mannen, al dan niet vergezeld door enkele fotogenieke ‘ankerkinderen’.

Daarmee hebben Den Haag en Brussel aan Erdowahn een ideaal middel overhandigd om ons te chanteren. Nu Erdowahn dat middel weer eens inzet, pruttel-twittert (rechts) een VVD-Kamerlid: “We laten ons niet intimideren“.

En niet alleen is Turkije ons buurland en hebben we een AKP-fractie in onze Tweede Kamer, die zich DENK noemt: sinds 1952 is Turkije gewoon onze partner in de NATO. U weet wel: dat militaire samenwerkingsverband van de VS en West-Europa, dat werd opgericht tegen de imperialistische politiek van de communistische Sovjet-Unie. Nadat het communistische regime in diskrediet raakte en desintegreerde, is een dozijn Oost-Europese landen losgekomen van de Russische invloedssfeer en daarna zelfs lid geworden van de NATO. Rusland zelf werd lid van de Raad van Europa en is sinds kort ook weer terug in de Parlementaire Vergadering van die organisatie.

Veel regeringen in de EU blijven er echter –net als de Amerikaanse Democraten en bijna alle media aan beide zijden van de oceaan– op hameren dat Rusland onze enige echte, je zou bijna zeggen trouwe vijand is. Evengoed werd het dan weer aan de verafschuwde Amerikaanse president Trump overgelaten om de Turkse heerser Erdowahn erover te kapittelen dat hij wapensystemen af ging nemen van datzelfde Rusland. Voor de Haagse en Brusselse politici is dat geen enkel probleem.

Kobani
Turkije als buurland: dat is wat anders dan Duitsland of België. Het is nog problematischer dan Marokko als buurland [1]. Ik begin met enkele korte opmerkingen over de aanleiding om dit stuk te schrijven en ga dan – ietwat schokkerig, ik geef het toe – enige stapjes terug in de geschiedenis van Het laatste mohammedaanse rijk en het ontstaan van Turkije.

Slechts kort vanwege de snelheid van de ontwikkelingen nu. Zie bijvoorbeeld het opmerkelijk uiteenlopende stemgedrag in de Tweede Kamer over twee moties vanuit de SP. Met –nieuw, nieuw, nieuw– GroenLinks als trouwe steunpilaar van de NATO! Ook kort vanwege het absurde vasthouden aan onjuiste opvattingen over Turkije, waarmee Den Haag en Brussel zichzelf al vele decennia verblinden: ik schreef er hier op VoL eerder over –zie met name het dossier Erdowahn– en kom er verderop nog op terug. En natuurlijk vanwege de allesoverheersende haat tegen Trump in de meest uiteenlopende kringen.

Trump, die nu in feite verweten wordt dat hij de Turken in het algemeen en Erdowahn in het bijzonder, bijna evenzeer lijkt te vertrouwen als Den Haag en Brussel al zo lange tijd als vanzelfsprekend hebben gedaan.

Laten we beginnen met een kaart-met-commentaar van het noorden van Syrië en het zuid oosten van Turkije: de delen van die twee landen waar veel Koerden wonen. Het stukje blauw links is het meest oostelijke deel van de Middellandse Zee, het blauw rechts is de beroemde Eufraat rivier: in het zuiden hier overgaand in het Assad (!) stuwmeer.

De inleiding van mijn boek ‘IS, the Kurds and the Caliphate’, ‘Turkey: from sick occupant to paranoid neighbor’, [2] begon met een verwijzing naar de stad Kobani (zie de dikke zwarte pijl). Een hoofdzakelijk door Koerden bewoonde stad in noord Syrië, strategisch gelegen aan de enige noord-zuid aanvoerroute naar de hoofdstad van het IS-kalifaat Raqqa.

Toen de Koerdische stad Kobanî wereldwijd bijna dagelijks in het nieuws was, steeg de hoop dat het het Stalingrad van IS zou worden: zowel materieel als symbolisch het keerpunt in de Tweede Wereldoorlog in Europa. Nadat de Koerden in januari 2015 IS verslagen hadden, gaf de YPG (Volksbeschermingseenheden, Yekîneyên Parastina Gel) – een verklaring uit: “De strijd om Kobanî was niet alleen een strijd tussen de YPG en Daesh [ISIS], het was een strijd tussen menselijkheid en barbaarsheid, een strijd tussen vrijheid en tirannie, het was een strijd tussen alle menselijke waarden en de vijanden van de mensheid.”
Het beleg van Kobanî was de aanleiding voor mij om dit boek te gaan schrijven. Ik schreef de laatste pagina’s toen Turkije – blijkbaar met steun van alle leden van de NAVO – begonnen met het gelijktijdig bombarderen van PKK-bases in het noorden van Irak en het arresteren van leden van zowel de PKK als van de politieke partij HDP in Turkije. Bij de verkiezingen van 7 juni 2015, had de HDP de Turkse president Erdoğan getergd door het passeren van de buitensporig hoge kiesdrempel.

Voor wie zich er weinig of niets van herinnert is zelfs de korte Nederlandse versie van de Wikipedia-tekst over De slag om Kobani best een aanrader: behoorlijk informatief en –zeker naar Wikipedia-maatstaven– verrassend weinig pro- of anti-Turks of Koerdisch. Erdowahn kneep een oogje dicht voor de toevloed van mohammedaanse extremisten uit Europa en andere delen van de wereld die in Syrië gingen vechten tegen Assad en een ‘Islamitisch kalifaat’ wilden gaan stichten. Maar onder druk van het Westen liet Erdowahn ook enige steun toe voor de belaagde Koerden. Niet van Koerden uit Turkije zelf, maar van Koerden uit Irak. Met steun van special forces uit de VS en GB op de grond, die de Amerikaanse en Britse luchtmacht aanstuurden, konden de Koerdische YPG-troepen op het nippertje standhouden en kon later ook vanuit het noorden het IS-hoofdkwartier met succes worden aangevallen.

Turkse symboolpolitiek is anders
Wat het Wikipedia-artikel niet vermeldt, is dat omgekeerd de Koerden – die dat inmiddels zeker zullen betreuren – Turkse troepen ongehinderd het noorden van Syrië binnen lieten trekken voor een heel bijzondere onderneming: het vernietigen van de gebouwen die op de foto boven dit stuk te zien zijn. Die gebouwen stonden op de plaats die ik op de kaart heb aangemerkt als ‘Locatie 2/4‘. Ongeveer 30 kilometer van de Syrisch-Turkse grens. Het vernietigen van die gebouwen was niet het belangrijkste doel. Het ontzetten van de daar aanwezige Turkse troepen in die piepkleine, door IS bedreigde exclave ook niet. Het ging om de aanwezigheid daar van de stoffelijke resten van ene Suleyman Shah: een voorouder van de eerste (!) Ottomaanse heerser. Wat destijds mijn wantrouwen tegen Erdowahn enorm aanwakkerde was de nieuwe, ‘tijdelijke’ plaats (‘Locatie 3‘) voor die stoffelijke resten: ongeveer 30 kilometer noordelijker, maar nog nèt in Syrië: luttele tientallen meters van de grens! Mijn wantrouwen was terecht: ruim anderhalf jaar geleden liet de Turkse vice-premier al weten dat de tombe van deze Suleyman terug zou gaan naar die Turkse (!) locatie in Syrië. De Daily Sabah schreef:

The tomb of Süleyman Shah will eventually be relocated to its original location after the area is completely liberated from the People’s Protection Units (YPG) terrorists in northern Syria, Deputy Prime Minister Fikri Işık said Monday.
Speaking on a live broadcast of TRT Haber newscaster, Işık said “Süleyman Shah Tomb was moved temporarily and will be moved to its final destination because it is Turkish land.”
Süleyman Shah, who died in 1236, was the grandfather of Osman Gazi, the founder of the Ottoman Empire.

Ja, dat is mijns inziens toch wel een heel ander soort symboolpolitiek dan het in regenboogkleuren schilderen van zebrapaden….

De twee aspecten van de Turkse en van de mohammedaanse problematiek
Deze absurde vorm van voorouderverering is bepaald geen mohammedaanse, maar meer een Ottomaans-imperialistische kwestie. En daarmee belanden we tegelijkertijd bij dat halsstarrige vasthouden aan foute denkbeelden over Turkije enerzijds en bij de grootste omissie in de kennis van politici, journalisten en matige historici en andere ‘islamkenners’ over de leer van Mohammed anderzijds. In teksten van Turken en hun vrienden over dat stukje Turkije in Syrië is sprake van een ‘Verdrag van Ankara‘ waarin dit geregeld is.
Het Assad-gezinde Syrian Arab News Agency wond er destijds, in 2015, geen doekjes om:

“Turkey went far beyond providing all forms of support to its tools of the gangs of ISIS, Jabhat al-Nusra and other al-Qaeda-linked terrorist organizations to carry out a blatant aggression on the Syrian territory,” the source said in the statement.
The suspicion lies in the fact that this reputed tomb has been all along spared the acts of ISIS, which, on the other hand, has been destroying mosques, churches and tombs in various areas across Syria, according to the statement.
This “confirms the deep connection between the Turkish government and this terrorist organization,” the source added. (23 februari)

Het Assad-regime liet zelfs weten dat die (tweede) verplaatsing van die tombe een schending was van dat verdrag van Ankara. Dat verdrag was in diverse opzichten nogal opmerkelijk: het werd in 1921 gesloten tussen alleen Frankrijk enerzijds en ‘Turkije’ anderzijds. Let op het jaar: Kemal Mustafa, ook bekend als ‘de Atatürk’, was toen de facto de absolute leider van de Turken! En het betrof dus niet de wapenstilstand van het Ottomaanse Rijk en de Britten en andere geallieerden. Een heel ander verdrag was dit dus ook dan de vredesverdragen van Sèvres in 1920 respectievelijk dat van Lausanne in 1923.

Turkije van 1921 plaatste ik tussen aanhalingstekens, omdat het toen immers nog volop in ontwikkeling was. Generaal Kemal Mustafa trok zich van de wapenstilstand van het officiële sultan-regime met de geallieerden niets aan, en ging door met oorlog voeren. Hij heroverde aanzienlijke stukken terug op de geallieerden en met name op de Italianen en Grieken die buiten de grote geallieerden om, Klein-Azië waren binnengetrokken.

Het Ottomaanse regime (van ‘De Drie Pasha’s, die later ter dood veroordeeld werden – door Turkije zelf!) deed destijds een beroep op mohammedaanse solidariteit om de Koerden over te halen te helpen bij de genocidale deportaties van de Armeniërs. Met succes. Enkele jaren later deed Mustapha iets vergelijkbaars. Mede dankzij de toenmalige sullige en ziekelijke Amerikaanse president Wilson, was ‘in Sèvres’ nog sprake van zowel een Armeense als een Koerdische staat in Klein-Azië. Maar de Koerden werden ook door Mustapha ingepalmd en ‘in Lausanne’ was er geen sprake meer van een onafhankelijk Koerdistan (noch van een groter Armenië).

De Atatürk was zich donders goed bewust van de omissie die ik noemde. Hij had volstrekt geen (misplaatst) respect voor ‘islamgeleerden’, de oelema, maar hij kende die beide aspecten van de leer van Mohammed als geen ander. Hij kende de beperkte inhoudelijke reikwijdte van de mohammedaanse leer en de arrogante pretenties van Mohammeds/Allahs vertegenwoordigers op aarde EN hij onderkende de mogelijkheid om via die leer voor zo ongeveer elk denkbaar beleid steun te verwerven dan wel af te dwingen van de bevolking. Zo liet hij bijvoorbeeld de onafhankelijkheid van Turkije uitroepen in alle moskeeën van het land. Bij die gelegenheid moest onder andere de volledige Koran worden voorgedragen![3]

De Haagse en Brusselse mythes over de mogelijk zelfs anti-mohammedaanse Atatürk hebben een min of meer begrijpelijke, zelfs een tikje sympathieke achtergrond. Ondanks zijn afschuw van christenen nam Atatürk namelijk ook bepaalde ‘westerse’ waarden over. Zo was de allereerste militaire vrouwelijke piloot van de wereld een Turkse. Sterker nog: zij was een van de aangenomen dochters van Kemal Mustapha! En de eerste doelen die ze bestookte, waren … opstandige Koerden. Bij de zogenaamde Dersim Rebellion, waarbij duizenden, mogelijk tienduizenden Koerden werden afgeslacht… In de 21e eeuw maakt Erdowahn op zijn beurt gebruik van mohammedaanse jihadisten om oorlog te voeren tegen de Koerden. Hij deed dat in 2014 en hij doet het nu in 2019 weer.

In reacties van Turken –ook hier op VoL– op stukken die betrekking hebben op Turkije en/of Erdowahn, klinkt het extreme nationalisme sterker door dan een extreme vorm van mohammedanisme. En vooral de volkomen minachting voor Koerden. Vandaar mijn gebruik van de term ‘Herrenvolk’ in de titel.

De rolwisseling van Turken en Koerden
Ten tijde van Atatürk waren de Turken meer Europees gericht dan de Koerden. De Koerden zijn zowel later als sterker geïnspireerd door de ‘Europese’ cultuur en dat geldt voor de Koerden in Syrië –Rojava is de Koerdische naam voor dat gebied– nog sterker dan voor de Koerden in Rojhelat (Iran), Bakur (Turkije) en Bashur (Irak)! De situatie waar de Koerden van vandaag zich in bevinden heb ik samengevat in onderstaande kaart.

Het nawoord van mijn e-book noemde ik: The revolting concept of ‘regional hegemons’. Mijn grootste vrees toen, en vandaag de dag ook richting Trump, is dat de Koerden onder de bus gegooid worden vanwege de misplaatste wens om (alleen) met ‘de grote spelers’ rekening te houden. De grote vraag is of President Trump en zijn adviseurs zich op enigerlei niveau bewust zijn van de hierboven in kaart gebrachte positie van de Koerden èn van de betekenis van zijn stap richting Erdowahn voor de tegenstelling tussen Iran enerzijds en zowel Saoedi-Arabië als Israël anderzijds.

Het is wel zeker dat niemand met enige invloed op Trump kennis genomen heeft van deze brief die ik hem nog voordat hij de officiële kandidaat van de Republikeinen op zak had, toestuurde: Accepting your challenge. Evengoed zal ik ook proberen een licht bewerkte Engelstalige versie van dit stuk tot zijn omgeving te laten doordringen. Geen misverstand: ik denk dat de kans 100 keer groter is dat Caroline Glicks analyse onder de kop Trump did not betray the Kurds zijn omgeving bereikt. In zekere zin legt ze een deel van de schuld voor de Turkse invasie bij de Koerden zelf. Met name bij hun grote onderlinge verdeeldheid. Haar oordeel heeft uiteraard te maken met haar Israëlische insteek: voor geen enkel land in de wereld is de Iraanse dreiging zo groot als voor Israël. Een neveneffect van Trumps akkoord met Erdowahn werd deze week al verwoord door Jonathan Spyer, een andere Israëlische kenner van de verhoudingen in het Midden Oosten:

In June, I sat with a senior Syrian Kurdish official in the Iraqi Kurdish city of Suleymaniya. Did he expect, I asked him, that US forces would withdraw from the area under de facto joint US-Kurdish control? The man’s answer avoided emotionalism or rhetoric. ‘I don’t know. We hope not. But they may well leave,’ he said, before adding: ‘If they do, we have made it clear that the following day we will make a deal with the regime.’

De Syrische Koerden zijn, met andere woorden, zo gewend om in de steek gelaten te worden, dat ze geen moment zullen wachten om de banden met Assad aan te halen. Assad was en is een meedogenloze autoritaire leider van Syrië. De omvang en het voortduren van de ‘burgeroorlog’ in Syrië is echter maar voor een deel te wijten aan hem. De absurditeit van de Europese ‘buitenlandse politiek’ komt nergens zo duidelijk naar voren als in de misdadig infantiele houding tegenover het Assad-regime.

Het feit dat hij géén bedreiging vormt voor christenen, atheïsten en ècht relaxte moslims, pleitte en pleit in Den Haag en Brussel juist tegen hem, waardoor hij steeds steviger in de armen gedreven wordt van de Iraanse ayatollahs.

Dat is niet alleen een gevaar voor Israël en Saoedi-Arabië. De Iraanse dreiging wordt nog groter indien ook Koerden in dat kamp gedreven worden.

Ten slotte
Op het eerste kaartje duidde ik dat stukje Turkije in Syrië aan als op twee na laatste toevoeging aan Turkije. Die van 1921. De ook aangeduide op een na laatste toevoeging betreft de provincie Hatay. Het initiatief voor die inlijving kwam ook nog van de Atatürk, hoewel hij de eigenlijk aansluiting –via een op speciale wijze voorbereid referendum– niet meer meemaakte. De laatste aansluiting betrof het noordelijke deel van Cyprus. Een EU-land nota bene! De Haagse en Brusselse kleuterpolitici hoor je er nooit over. Zoals je ze ook niet zult horen over een voor de hand liggende reactie op Erdowahns dreigement de EU te overspoelen met ‘vluchtelingen’: het terugsturen van mensen met een halve Europese en een halve Turkse nationaliteit.

Reeds in juli schreef Hannibal over de scenario’s die zich nu ontvouwen. In dat stuk schemerde door dat de kwestie Cyprus zo langzamerhand door enige krachten van betekenis in Groot Brittannië en Frankrijk eindelijk wat serieuzer genomen gaat worden. Dit vanwege het feit dat Erdowahn niet alleen meer controle wenst over het noorden van Cyprus, maar ook claims legt op alle Cypriotische rechten met betrekking tot boren naar gas en olie in de Middellandse Zee.

Zo langzamerhand ga je het voor mogelijk houden dat Frans Timmermans zich ermee zal bemoeien. Hij zou de Grieks Cyprioten namens de EU aan kunnen bieden om het eiland, uiteraard op kosten van de Nederlandse en Duitse belastingbetalers, vol te plempen met windmolens en zonnepanelen zodat ze zonder zorgen dat gas en die olie door de Turken kunnen laten exploiteren. Ik ben hier niet helemaal serieus meer. Maar vrezen doe ik dit een beetje wel…

---

1. Hoewel niet iedereen in Westelijk Sahara en in de exclave Ceuta het daar mee eens zal zijn.
2. De preview van het bijna 80.000 woorden en ruim 500 noten tellende politieke verhaal, is tamelijk uitgebreid.
   Een aantal hoofdstukken van dit Engelse E-book heb ik vertaald naar het Nederlands en is te bekijken op mijn Academia-account. Ga daar naar de ‘Thesis chapters’. Een stukje meer naar boven is ook de Engelstalige versie van de bibliografie te vinden.
3. De koran uit iemands naam laten voorlezen in de moskeeën van het land is een islamitische wijze van bevestigen van de macht van een heerser. In het Indiase Groot-Mogelrijk werd een prins die dit in zijn provincie liet doen direct aangemerkt als opstandeling tegen het gezag van de Groot-Mogol (Red.). Alle serieuze islamitische opstanden in India – tot de machtsovername van de Britten –  begonnen zo.