Leni Riefenstahl en Elia Kazan zijn in 2003, vlak na elkaar overleden. Beiden leefden under a cloud, met name bij het linkse deel van de wereld.

Leni had een aantal prachtige documentaires gemaakt die door de nazipropaganda werden gebruikt en ze stond in de gunst bij Hitler. Elia was als ex-communist voor de McCarthy Committee gedaagd en had getuigd tegen collega’s uit de filmwereld, die net als hij lid van de communistische partij geweest waren. Als gevolg van zijn bekentenissen werden een aantal van zijn collega’s in de vijftiger jaren in Hollywood geboycot en Elia van de weeromstuit door zijn andere collega’s voor de rest van zijn leven.

Leni was niet de enige artieste die zich onvoldoende van het naziregime had gedistantieerd, maar wel de bekendste. Herbert von Karajan is een andere en ook de filosoof Heidegger is zijn nazisympathieën nooit te boven gekomen. Van geen van hen is bekend dat zij misbruik gemaakt hebben van hun positie om mensen te benadelen of dat zij andere misdaden hebben bedreven die hen na zoveel jaren nog kunnen worden aangewreven. Heidegger had joodse leerlingen waaronder Hannah Ahrendt, met wie hij zelfs een affaire heeft gehad indertijd en van een vulgair antisemitisme was bij hem geen sprake, maar zijn nazi-sympathieën waren oprecht.

Mensen kunnen ideologische fouten maken, maar om een of andere reden worden rechtse fouten hun sterker aangerekend dan linkse. Heidegger was niet slechter of ideologisch verblinder dan Sartre. In feite hadden ze veel van elkaar weg, als mens en als filosoof. Van beiden moest ik niet veel hebben, maar het verschil in hun behandeling is wel navrant.

---

Dit artikel over Leni Riefenstahl verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp.

Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.