DE WERELD NU

Recht, een proces en de dood

doodstraf, euthanasie, recht

Recht is geen exacte wetenschap. Er is geen wetenschap van het recht. Er is een ars iuris, de kunst van de rechtstoepassing. Wat een jurist achter zijn studeertafel uitdoktert zijn opinies, geen zekerheden.

Daarom is er ook geen recht zonder rechters. Rechters zijn geen mensen die de wijsheid in pacht hebben, maar ze doen uitspraken waar anderen zich aan houden. Dat blijkt heel helder in het Amerikaanse recht waar bij uitspraken van het hoogste rechtscollege niet alleen de opinie van de meerderheid wordt gepubliceerd, maar ook de opinies van de leden van het college die het met die uitspraak niet eens waren. De meerderheidsopinie is niet noodzakelijk beter maar zij geldt wel.

Pas als er een uitspraak ligt en er geen hoger beroep meer mogelijk is weten we wat in een bepaald geval recht is. Namelijk de opinie die door een meerderheid in het hoogste college wordt gehouden. Gaan er een paar dood en worden ze vervangen door mensen met andere opinies dan verandert het recht.

De uitspraken van de hoogste rechter worden met alle macht van de overheid afgedwongen als dat nodig is en in een vreedzame samenleving houdt zich de grote meerderheid aan rechterlijke uitspraken ook zonder daartoe gedwongen te worden.

De Romeinen waren een volk van ingenieurs, van bij uitstek praktische mensen. Het Romeinse recht was hun grootste intellectuele prestatie. Zij begrepen precies waar het in het recht om gaat, namelijk dat het duidelijk is, dat het niet het summum van rechtvaardigheid hoeft te zijn maar ook niet onrechtvaardig moet wezen en dat het afgedwongen moet kunnen worden.

Het Romeinse recht zoals we dat uit de Instituten kennen is een verzameling van de rechtsregels die door de praetoren zijn gecreëerd. De praetor was ooit de hoogste instantie in het Romeinse recht. Bij zijn ambtsaanvaarding publiceerde hij de acties waarvoor hij rechtsingang zou geven. Bijvoorbeeld zou hij iemand die een os gekocht had die twee jaar ouder bleek dan was overeengekomen een evenredig deel van de koopprijs teruggeven. Of als de koper dat liever zou willen, zou de koop ongedaan worden gemaakt en de koopprijs gerestitueerd. Van dit soort acties publiceerde hij een hele lijst en verder liet hij weten welke acties van zijn voorgangers hij zou overnemen en welke niet. Heel duidelijk, iedereen wist wat wel kon en wat niet en procedures waren heel wat simpeler dan tegenwoordig.

Op den duur werd de lijst wel erg lang en ook wat onoverzichtelijk en vandaar kreeg je de digesten, bloemlezingen waarin rechtsgeleerden als Ulpianus en Paulus wat orde brachten in al die praetoriaanse acties. Van die digesten stammen onze wetboeken af, maar van oorsprong bestond het recht uit datgene waarvan de praetor zei dat je het hem kon vragen en wat hij dan af zou dwingen.

Wie begrijpt hoe het recht zoals wij dat kennen ontstaan is ziet meteen in dat staatsrecht geen recht is en volkerenrecht al helemaal niet. Het kan niet worden afgedwongen, er bestaan alleen opinies over en het is allemaal veel te onzeker. Volkerenrecht is politiek en soms is het slechte politiek.

De gedachte is vreemd dat men politici zou kunnen houden aan zoiets onzekers als het volkerenrecht wanneer zij in crisissituaties beslissingen moeten nemen. Men kan hoogstens van hen verwachten dat ze geen dingen doen die in strijd zijn met algemeen aanvaarde regels van moraal en fatsoen en met name dat ze zo goed mogelijk proberen een afweging te maken tussen de verschillende verplichtingen en belangen waarmee ze te maken krijgen. Dat is geen recht maar moraal zoals die geldt in het internationale verkeer.

Tegen die achtergrond is het niet helemaal begrijpelijk waarom het kabinet Balkenende een afgetreden president van de Hoge Raad gevraagd heeft de commissie voor te zitten die uit moest zoeken of het vermoeden van de oppositie in en buiten het kabinet juist was, dat een eerder kabinet van dezelfde naam in strijd met het volkerenrecht zou hebben gehandeld

Het rapport van de commissie Davids is goed geschreven, daaraan wil ik niets afdoen, maar het had er nooit moeten komen. Ik begrijp ook niet dat iemand die president geweest is van een echt rechtscollege, zoals Davids, zich met volkerenrecht wil bezig houden. Volkerenrecht is moraal en de mensen die het beoefenen zijn geen juristen maar eerder zoiets als theologen. Davids c.s. hebben zich daarom alleen maar bezig gehouden met het vaststellen van de feiten. Die waren, voor zover ik heb kunnen nagaan, geen van alle nieuw. Ik heb het rapport niet helemaal uit gelezen maar in wat ik gelezen heb stonden geen verrassende dingen.

Ik had gehoopt op een bevestiging of weerlegging van mijn vermoeden, dat de Amerikanen en Engelsen zo zeker waren van de aanwezigheid van wapens voor massale vernietiging omdat ze een spion hadden in de onmiddellijke nabijheid van Saddam Hoessein. Dat die uit de horse’s mouth gehoord had dat ze er waren.

Ik kan me namelijk goed voorstellen dat in een land als Irak de officieren niet tegen hun hoogste baas durven zeggen dat ze chemische of bacteriologische wapens uit veiligheidsoverwegingen hebben laten vernietigen. Maar misschien is men terecht erg voorzichtig met de officiële bevestiging van dit soort vermoedens. Het geeft andere spionnen een veiliger gevoel als er over hun collega’s wordt gezwegen.

Hoe dan ook, Davids heeft voor zover ik weet niets nieuws vastgesteld en in strijd met het volkerenrecht was het eigenlijk ook niet wat Balkenende heeft gedaan. Politieke steun aan Amerika en Engeland geven valt sowieso niet onder welke rechtsregel dan ook en over de inval in Irak is er een opinie van een voortreffelijke jurist, de Engelse Attorney General Lord Goldsmith, die ik hieronder voor U zal citeren. Zoals de man zelf al gezegd heeft kun je er ook anders over denken, maar bij gebrek aan rechters die met gezag kunnen oordelen mag Balkenende erover denken zoals hij wil.

De gelijkheid van alle burgers voor de wet is een blijvende verworvenheid van de Franse revolutie. Van de liberté, égalité et fraternité, de slogan waarmee de revolutie haar propaganda bedreef, is zij de enige die stand gehouden heeft. In plaats van de fraternité, de zorg voor elkaar, is de zorg van de overheid gekomen en de burgerlijke vrijheid heeft plaats gemaakt voor de afhankelijkheid van de burger van overheid en bedrijfsleven. De soevereine burger is een ideaal geworden uit een vrij ver verleden.

De gelijkheid voor de wet is er nog wel maar die heeft zijn prijs.

Dat mensen door de wet gelijk behandeld worden is mogelijk doordat de wet de gevallen die zij gelijk behandeld eerst op kunstmatige wijze gelijk maakt. De wet en ieder ander overheidsoptreden gericht op alle burgers gezamenlijk werkt met abstracties. Dat kan niet anders. Wanneer men wetgeving maakt voor de oplossing van het werkloosheidsprobleem, dan worden daardoor alle mensen aangesproken die zonder werk zitten ongeacht de reden waarom zij werkloos zijn, tenzij bewezen kan worden dat de betrokkenen vrijwillig werkloos is.

Maar ook dat is weer een abstractie. Wie zich door omstandigheden buiten zijn schuld gedwongen ziet ontslag te nemen wordt vaak net zo behandeld als iemand die uitstapt omdat hij te lui is of omdat het werk hem niet langer bevalt. Het hele palet van uiteenlopende oorzaken van werkloosheid wordt gereduceerd tot een paar grote rubrieken en iedereen doet zijn best om in een voor hem voordelige rubriek terecht te komen.


Dit artikel over het recht verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.

5 reacties

  1. scherpschutter1943 schreef:

    Het recht bestaat niet. Diegenen die de macht hebben stellen het recht vast. Provo’s en krakers zeiden het al tegen de rechters “Uw recht is het mijne niet”. Macht corrumpeert, daarom zijn rechters ook corrupt hoewel ze dat altijd zullen ontkennen. Burgers houden zich nooit vrijwillig aan de wet en het recht want op de achtergrond van elke rechtshandeling loert de dreiging van het staatsgeweld (de zwaardmacht van de staat).

  2. Ed schreef:

    We zien dit misbruik van de definitie van recht zeer goed in de recente gebeurtenis van de immigratie in NL. Rutte en Kaag, beide bekennende gelovigen van de WEF-religie, gebruiken het argument “de wet schrijft het voor” als onwrikbaar feit en als basis om de indoctrinatie door te drukken. Omdat die wet door hun geestelijke leider zelf is opgesteld wordt zeer gedienstig het ontbreken van rechtmatigheid ervan verborgen. In NL wordt tegenwoordig het principe van absolute dictaturen uitgevoerd: ik ben het, die beslist wat jij als mijn gezag moet accepteren en die de grenzen van jouw protestvrijheid bepaalt met een wet, en als je over die grenzen gaat ben je illegaal bezig en ben ik dus gerechtvaardigd om je met geweld te onderdrukken.

  3. Johan P schreef:

    @Scherpschutter1943
    Daar ben ik het niet geheel mee eems. Ja, een deel van de redenen dat de gewone burger zich aan de wet houdt is de dreiging van staatsgeweld, maar laten we wel zijn, dat is maar in een beperkt aantal gevallen zo. De meeste burgers hebben namelijk best in de gaten dat men bepaalde regels nodig heeft als samenleving waar iedereen zich aan dient te houden, omdat dat de samenleving als geheel ten goede komt. Ik loop niet moordend en plunderend rond omdat ik bang ben voor de reactie van de staat, maar omdat ik heel goed besef dat dergelijk gedrag een reactie van de rest van de samenleving uit zal roepen. Hier ter plekke waarschijnlijk van de lokale bevolking voordat de staat zich er mee gaat bemoeien en dat een dergelijke reactie mij niet ten goede zal komen. Plus dat, zelfs als ik er mee weg zou komen ik niet bepaald meer hoef te rekenen op enige samenwerking binnen de lokale gemeenschappen als ik die ooit nodig zou hebben.
    Mensen zijn nu eenmaal sociale dieren, ja, je kunt jezelf in afzondering in leven houden, maar je gaat niet veel meer doen dan dat als je geen andere mensen om je heen hebt. Gemeenschappen hebben vaak tegenstijdige belangen, of dezelfde behoefte aan slechts beperkte resources, of dat nu grond of water of grondstoffen of voedsel of wat dan ook betreft. Echter, het is al vaak bewezen dat een onderlinge samenwerking veel beter uitpakt dan een strijd, tenzij de ene zijde bij machte is de andere volledig te vernietigen en alles over te nemen.
    Overigens raakt dit direct het kernpunt van het huidige probleem; de politici zijn helemaal niet meer geinteresseerd in de samenleving die hen als bestuurder heeft aangesteld, noch in het welzijn van ‘hun’ kiezers, noch hun cultuur, taal, geschiedenis of economische belangen. Al de aandacht van de politici is gericht op het welvaren van een stel decadent rijke sponsors, waarbij een idee wordt aangehangen dat mensen in principe onderling uitwisselbare gereedschappen zijn, niets anders dan mieren in een mierenkolonie.

    Daar hebben we dan ook meteen het grootste probleem; het gaat niet om een paar politici die zich hebben verkocht, maar om vrijwel de hele kliek. En die kliek is, met hun Brusselse sponsors bezig de west Europese samenleving volledig te vernietigen, vooral door middel van immigratie.
    Ik ben bang dat, tenzij de bevolking eindelijk eens doorkrijgt dat het het hier ook daadwerkelijk om een vernietigingsoorlog gaat daar niet veel meer tegen te doen is. En zelfs als men het doorkrijgt is men nog steeds niet bereid om de enige logische conclusie te trekken en ernaar te handelen.
    De westerse cultuur en het blanke volk wordt vernietigd, dus zijn er maar 3 opties.
    1 – zich er bij neerleggen en het aanvaarden
    2 – massaal vertrekken naar gebieden waar men nog een kans heeft zich als volk te redden. Eerlijk gezegd zie ik daarvoor Rusland als de beste optie, aangezien dat land vele minderheden erkent en grote lege gebieden heeft. Mits men bereid is de Russiche cultuur en de Russische staat als leidend te aanvaarden zou men daar goed kunnen gedijen. De VS is misschien een andere optie, maar daar zal het veel moeilijker zijn, al is het maar vanwege al de woke-wetgeving die het onmogelijk maakt om een volledig blank gebied te vormen.
    3 -aangezien het oorlog is, daar ook naar handelen. Met geweld de politici uit hun macht ontzetten, berechten en ophangen en daarna een strict repatrieringsprogramma opzetten voor iedereen die van niet-westerse afkomst is. Aangezien er al grote groepen niet-westersen in de samenleving zijn zal dat nooit en te nimmer vredig kunnen, dus moet men aanvaarden dat dit gepaard zal gaan met enorm veel bloedvergieten, waarbij de kans groot is dat men alsnog het onderspit delft.
    Andere smaken zijn er niet.
    Kijkend naar het Nederlandse (en Duitse trouwens, en Engelse) volk vermoed ik dat het optie 1 gaat worden, met slechts kleine aantallen uitzonderingen die nu al ten minste plannen maken om het zinkende schip te verlaten.
    Zijn dat lafaards die hun land en cultuur verraden? Misschien, maar misschien niet. Zelf zie ik namelijk bij wijze van spreken ook niet veel heil in het proberen met een kruiwagentje en een schop in mijn eentje een dijk te onderhouden terwijl er 100 meter verder op al een 10 meter wijde breuk in die dijk is en er een hele horde mensen bezig is die dijk nog verder af te breken.

  4. Norbert Tijhuis schreef:

    Johan P
    Een interessant betoog met volgenswaardige ideeen. Uw opvattingen over de functie van het recht (sc. het ordenen en leefbaar houden van een samenleving met als uitgang ‘suum cuique’ ieder het zijne) deel ik.

  5. Tamara schreef:

    Het ziet er heel duidelijk en interessant uit.