De taak van ambtenaren en van politici is een andere dan de mythe die we er met zijn allen over op na houden. We denken dat de mensen die we kiezen in de Tweede Kamer samen de regering benoemen, die dan bestaat uit competente bestuurders en dat die regering het voor het zeggen heeft in het land.

Dat is de mythe, maar de werkelijkheid is anders. In feite verkopen regerende politici het beleid dat gemaakt wordt door hun ambtenaren. Ministers en staatssecretarissen worden door hun departementen aangestuurd. Niet alleen om het ambtenarenbeleid in de Kamer en de ministerraad te verkopen maar ook om hun onderlinge ambtenarentwisten uit te vechten. Zo nu en dan slaan politici de verzenen tegen de prikkels en doen hun eigen ding, maar daarbij gaat het om uitzonderingen. Ministers zijn in het algemeen vooral de buikspreekpoppen van hun ambtenaren. Wat ze goed kunnen is de boodschap die ze moeten brengen snel tot zich nemen en op een betere manier naar buiten brengen dan de ambtenaren dat zelf zouden kunnen. Ministers en vooraanstaande Kamerleden hebben meer van journalisten dan van bestuurders, het zijn communicatie-experts en er is weinig anders waar ze echt verstand van hebben.

De politiek stond een tijdje geleden weer eens mooi te kijk toen via Wikileaks bleek dat ambtenaren achter de rug van hun politieke bazen om met de Amerikanen hadden gesproken. Ze hadden geënsceneerd dat er door de Amerikanen druk zou worden uitgeoefend op een aantal onwillige politici om te doen wat hun ambtenaren hadden besloten: een nieuwe missie naar Afghanistan. De Nederlandse kiezers zagen niet in waarom ons geld en Nederlandse levens opgeofferd zouden moeten worden voor een hopeloze en nutteloze Amerikaanse guerrillabestrijding in Afghanistan. De ambtenaren zien waarschijnlijk ook niets in die oorlog, want gek zijn ze niet, maar ze hechten hoge waarde aan de relatie met Amerika en met de NATO. Dat de bevolking daar minder zwaar aan tilt is jammer, maar het is hun vak vinden de ambtenaren en ze zien het beter dan het volk. Dat zal trouwens best wel waar wezen, want de relatie met Amerika is belangrijk, maar het dedain, waarmee hoge ambtenaren de politiek bezien, stoort mij als een gemiddelde burger. Het is ondemocratisch en past ze niet.

De Amerikanen zouden op afzienbare tijd weg gaan uit Afghanistan en niemand geloofde dat het door de Amerikanen gesteunde regime het daarna veel langer uit zou houden dan het ZuidVietnamese indertijd. Goed geld naar kwaad geld gooien is geen Nederlandse gewoonte en Wilders had gewoon gelijk toen hij het Afghanistanbesluit een politieke blunder van de gedoogregering noemde. Ruim een maand voor de Statenverkiezingen was het niet verstandig een besluit te nemen waar twee derden van de bevolking tegen was en waar die regering eigenlijk zelf ook niet in geloofde. Men had de Statenverkiezingen af moeten wachten met de vingers gekruist. Hopelijk was er dan een nieuwe regering gekomen die wel een wat bredere steun in het parlement had en dan probeer je met open kaart de bevolking te overtuigen dat het risico in mensenlevens en in geld de moeite waard is omdat we de NATO en Amerika nog hard nodig gaan hebben in de toekomst. Zo hoort zoiets te gaan in een democratisch land, maar zo ging het niet.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp