Bij de verkiezing van Obama tot Amerikaans president lag de nadruk in de reacties sterk op het raciale aspect. Het glazen plafond was uiteengespat: de eerste Afro-Amerikaanse president in het Witte Huis.

Dat was ook in de rest van de wereld het eerste waarover iedereen sprak, maar toch is dat al weer allemaal verleden tijd. Voor de toekomst zijn andere dingen belangrijk, niet de rassenkwestie.

Een groter contrast dan tussen president Bush en president Obama was nauwelijks denkbaar. Obama heeft de public presence van wijlen president Kennedy en van Nelson Mandela. Goed gekleed, goed figuur, prachtige stem, hij straalt intelligentie uit en begrip. Hij vertoont een inspirerende welsprekendheid die de wereld niet meer heeft meegemaakt sinds de dagen van Mahatma Gandhi, Winston Churchill en Charles de Gaulle.

De arme George Bush wist zich geen raad met zijn houding in het openbaar. Zijn ogen staan te dicht bij elkaar en hij loopt verkeerd, als iemand die zijn hele leven paard heeft gereden. Daar kan hij misschien niets aan doen, maar je kunt het toch niet hebben bij een president. Dmitri Anatoljevitsj Medvedev, de stand-in voor de Russissch-Obamache president Poetin, heeft het ook. Zo’n waggelgang, dat kan eigenlijk niet in die functie

Bush spreekt slecht en met een onplezierig accent. Zijn presentatie is ongeveer zo slecht als van president Nixon, terwijl zijn bestuurlijke en politieke kwaliteiten een stuk minder zijn. Met zijn menselijke kwaliteiten valt het reuze mee, lijkt het aan de andere kant. Wat dat betreft waren we met hem waarschijnlijk beter af dan met zijn voorganger of met die vreselijke Al Gore. Maar het Witte Huis vraagt meer van zijn bewoners dan George W. heeft kunnen opbrengen.

Obama won het presidentschap van scratch. Hij begon met niks, maar heeft aanleg en is door zijn oma kennelijk goed opgevoed. Hij bleek een briljant student in Harvard. Magna cum laude afgestudeerd en president van de Law Review. Beter kan het niet, wat ook je afkomst is. George Bush is eerder door zijn studie heen gezwijnd. Met een gouden lepel in zijn mond geboren en altijd steun van anderen gehad, met wat hij ook deed.

Of hij in wezen nu een slechtere president was dan Clinton of Obama betwijfel ik nog steeds, maar hij maakte wel die indruk. Amerika stond er niet goed voor toen hij aftrad. De oorzaken daarvoor lagen voor een deel bij Reagan en vooral bij Bill Clinton, maar Bush jr. heeft de gelegenheid gehad om er iets aan te doen en dat is hem niet gelukt. Ook Barack Obama heeft het niet echt goed gedaan, al waren zijn voortekenen goed.

Wat opviel was dat de twee tegenstanders in de campagne van 2008 na afloop met zoveel respect over elkaar spraken. Met veel meer respect dan hun aanhang die voor dat deel van hun speeches geen enthousiasme kon opbrengen. Als je terugkijkt op de campagne, dan was dat toen eigenlijk ook al het geval. Zijn partijgenoten uit het Clinton-kamp hebben Obama veel meer beschadigd dan McCain, die zijn aanvallen probeerde te beperken tot reële punten, maar Obama is harder dan hij lijkt, gelukkig maar..

Tegen het Amerikaanse systeem van selecteren voor het hoogste ambt is veel in te brengen. Maar iemand die een campagne van bijna twee jaar met succes weet te volbrengen terwijl hij begon van scratch, die kan wel wat. Of het precies de eigenschappen zijn die je in het Witte huis nodig hebt weet ik niet en misschien zijn er wel betere methoden denkbaar, maar het is toch een zeef. Obama heeft in die eerste campagne vrijwel geen fouten gemaakt terwijl hij daar verschillende keren zeker toe in de gelegenheid is geweest.

De manier waarop hij met de race issue is omgegaan vond ik meesterlijk. Aanvallen heeft hij uitstekend gepareerd en voor de rest heeft hij het onderwerp alleen uitvoerig aan de orde gesteld bij de herdenking van Marten Luther King. Dat kon niet beter. Het ging erom dat hij aantoonde dat hij de beste was, ongeacht de huidskleur van zijn vader en dat heeft hij gedaan.

Hij heeft de hele campagne door vastgehouden aan een of twee issues: de tijd is rijp voor verandering en wat we nodig hebben is een nieuwe visie op de wereld. Welke verandering en welke visie, dat laten we nog even in het midden. Verder was hij met zijn jeugdige energie en elan zelf een issue tegenover een oude en vermoeide McCain.

Die heeft geprobeerd het beste te maken van zijn ervaring maar deed daaraan afbreuk door de keuze van zijn running mate. Ook zijn impulsieve omarming van Joe de loodgieter pakte per saldo verkeerd uit. Obama heeft terecht die fout niet gemaakt door niet al te veel de nadruk te leggen op het ervaringselement bij Joe Biden. Aan de andere kant heeft hij er wel voor gezorgd om ervaring in de buurt te hebben. Knap, hoor!

Waarschijnlijk had geen enkele Republikeinse kandidaat het dat jaar gehaald en voor McCain kan men best bewondering hebben. Misschien hadden we aan hem een betere president gehad dan aan Obama en zeker een betere dan Bush jr, maar eigenlijk was hij te oud. Misschien dat hij van iedereen nog wel het meeste opgelucht is geweest met de keuze die het Amerikaanse volk toen heeft gemaakt.

---

Dit artikel over Obama’s verkiezing verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.