In Nederland is de maatschappij de afgelopen 50 jaar veel sterker veranderd dan velen zich realiseren. Voorbeelden als hieronder spreken echter boekdelen.

Toen ik in de zestiger jaren mijn eerste baan kreeg buiten de universiteit, zag je op het advieskantoor waar ik ging werken vrouwen alleen in de typekamer en in de keuken. Verder nul. Op het advocatenkantoor waar ik later werkte wist men te vertellen dat er ooit vroeger een vrouw in de maatschap had gezeten, een juffrouw Suyling, dochter van de bekende Suyling, van de eenzijdig bindende belofte. Maar dat was al weer even geleden en zij was als dochter van haar vader bijzonder. Verder waren er een stel aardige en bekwame jonge advocates, maar nog geen leden van de maatschap.

Niet alleen in de advocatuur maar in het hele publieke leven heeft in Nederland sinds de zestiger jaren een revolutie plaats gevonden. Ik denk dat de meeste mensen moeite hebben zich voor te stellen hoe anders de wereld er toen uit zag, in elk geval in Nederland. Want in België en Frankrijk deden er toen al volop vrouwen mee in het openbare leven en in Duitsland in elk geval  duidelijk meer dan hier. Wij liepen achter.

De Duitse dichter Heine schijnt ooit gezegd te hebben dat als de wereld verging een verstandig mens naar Nederland zou gaan, want daar gebeurde alles vijftig jaar later. De wereld van voor de wereldoorlogen is vergaan maar in Nederland gebeurde dat vijftig jaar later dan in de rest van de wereld.

---

Dit artikel over de maatschappij zoals zij was verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

Meer van Toon Kasdorp vind u hier.