Samenlevingen zijn ingewikkeld en politieke partijen die menen dat een overheid de samenleving in de hand kan houden vergissen zich.

Je kunt een land niet leiden volgens een van te voren vastgesteld plan, je kunt alleen de specifieke problemen oplossen die zich voordoen en zelfs dat niet eens altijd. De beste politici ruimen de hindernissen op die een land in de weg staan om tot bloei te komen en als ze dat eenmaal gedaan hebben doen ze een stapje op zij om de samenleving haar eigen creatieve gang te laten gaan.

Overheden kunnen zelf geen welvaart creëren, maar de zaak in de soep laten draaien kunnen ze heel goed. Het komt vaker voor dat een fatsoenlijk land een regering heeft die er niets van bakt dan dat een onfatsoenlijk land een behoorlijke regering krijgt die het er boven op helpt. Meestal krijgt ieder land de regering die het verdient en daarom is het uiteindelijk wel degelijk de bevolking zelf die op de eigen ellende kan worden aangesproken. Wie vandaag beweert dat het Griekse volk er niets aan kan doen maar dat het ligt aan die achtereenvolgende Griekse regeringen die met de begroting hebben zitten knoeien, die houdt U voor de gek. Die regeringen werden door de eigen samenleving gedwongen om meer uit te geven dan eigenlijk kon en vooral ook minder te heffen van de bevolking dan nodig was. Dat ze met de cijfers geknoeid moesten hebben had iedereen kunnen uitrekenen die daar de moeite voor had genomen.

Griekenland is geen fatsoenlijk land. Het is afkomstig uit het Ottomaanse rijk en het is goed te vergelijken met al die Arabische landen en met nog een paar van zijn buren op de Balkan. Het heeft vakbonden die virtuele banen creëren voor hun leden. Wie het kan ontduikt er de belasting. Geen regering is in staat om orde op zaken te stellen, want de hele overheid is er corrupt. Als ze iets in die richting proberen – en ze proberen het op het ogenblik weer – dan gaat de zaak plat. Dan wordt het geweld op straat, zoals dat ook gisteren weer het geval is geweest. Dus wie praatjes wil verkopen over het arme Griekse volk dat het ook niet helpen kan, hoort tot hetzelfde soort mensen die U vertellen dat de problemen van de Palestijnen de schuld zijn van Amerika of van Israël. Dat is dus niet zo. Het was heus de eigen schuld van de Irakezen dat ze een Saddam Hoessein hadden. Sinds hij verdwenen is en de Amerikanen ook weer het land uit zijn blazen ze elkaar op met autobommen. Ook de Grieken hebben de failliete boedel waar ze nu mee zitten aan zich zelf te danken en aan niemand anders.

Duisenberg, de meest overschatte Nederlander van de laatste generatie, heeft ooit eens gezegd dat de politiek altijd de economie volgt en dat als Griekenland eenmaal in de Eurogroep zat, het land niet anders zou kunnen dan orde op zaken stellen. Ik hoorde van iemand die hem tijdens een lezing voorafgaande aan de invoering van de euro had aangesproken op het soort risico’s dat landen als Griekenland vormden, dat hij toen glimlachte en zei: ze zullen zich aanpassen, ze kunnen niet anders. Ze konden dan misschien niet anders maar aanpassen deden ze niet en gaan ze straks ook niet doen als ze binnenkort weer nieuwe leningen krijgen van de Noordelijke EU-landen. De voorgenomen maatregelen die voorwaarden zijn voor de hulp zullen halfbakken worden uitgevoerd, de ervaring leert niet anders.

Die gedwongen aanpassing van Duisenberg was een socialistische gedachte. De man gaf daarmee blijk van een heel gebrekkig politiek inzicht. Charles De Gaulle, die Frankrijk welvarend heeft gemaakt tussen 1958 en 1968, had helemaal geen verstand van de economie en hij had een hekel aan het socialisme. Hij had wel verstand van politiek. Hij zag in dat het vasthouden aan Algerije Frankrijk naar de ondergang zou leiden en dat de politieke organisatie van de Vierde Republiek een economische opbloei in de weg stond. Hij heeft Algerije haar onafhankelijkheid gegeven zodat de Algerijnen sindsdien zelf hun rijke land naar de verdommenis hebben mogen helpen. Hij heeft Frankrijk een nieuwe grondwet, een nieuwe munt en een nieuwe lease on life gegeven. Terwijl iedereen in zijn tijd nog dacht dat een Europese federale staat de toekomst was zag hij al in dat het daarmee niets worden zou. Wat hij deed en wat meer politici zouden moeten doen is de grote lijnen uitzetten de bestaande problemen oplossen en het aan de krachten in de samenleving overlaten om het land tot bloei te brengen.

---

Dit stuk verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp