Jet Bussemaker was in een vorig kabinet staatssecretaris op Volksgezondheid. Herinnert U zich de affaire nog die ze daar had met de embryoselectie? Vond U dat nu echt onethisch, als vast stond dat langs die weg genetische ziekten kunnen worden voorkomen? Ik meende dat de staatssecretaris gelijk had en dat de aanval van de CU op haar beleid ten onrechte was.

Ik vond wel dat ze eerst overleg had moeten plegen met haar minister en met het kabinet, wat ze niet gedaan scheen te hebben, maar dat is een politiek ongelijk, geen ethisch tekort.

Wat er medisch-ethisch verkeerd zou zijn aan embryoselectie, daar begrijp ik niets van. Ik zag toen op de televisie een arts van ChristenUnie huize een poging doen om ons zijn bezwaren uit te leggen, maar die kwam ook niet verder dan vast te stellen dat het nu eenmaal niet ethisch was.

Ik kan me voorstellen dat een christen vindt dat ieder ingrijpen in de voortplanting niet deugt, met name ook kunstmatige inseminatie (k.i.). niet. Ik zelf zou dat dan niet een ethisch maar een godsdienstig standpunt noemen, maar christenen willen dat onderscheid nu eenmaal niet altijd maken. Gegeven dat de CU bij de kabinetsformatie heeft ingestemd met al bestaande vormen van embryoselectie en met k.i., draagmoederschap e.t.q. , hoe kunnen ze zich zelf nu zo in een hoek zetten door te zeggen dat embryoselectie voor genetische vormen van kanker onethisch zou zijn? Dat is dan op zijn minst genomen ethisch niet erg consequent. Laat ze volstaan met te zeggen dat het volgens hen tegen het kabinetsbeleid ingaat, want meer was het eigenlijk niet.

Ethische beslissingen zijn altijd afwegingen, het is nooit het simpel volgen van een regel. Niet stelen is voor een normaal mens geen ethische beslissing, dat is gewoon fatsoen. Kiezen tussen het leven van de moeder of het kind bij een moeilijke geboorte, dat is een ethische beslissing en juist omdat het een ethische beslissing is moet die altijd ad hoc worden genomen. Dat is zelfs zo als het er in onze samenleving bijna altijd op neer zal komen dat het leven van de moeder wordt gered. Maar bij de embryoselectie lijkt geen ethisch dilemma te bestaan.

Technisch gesproken doet de medische wetenschap bij embryoselectie niets anders op kleine schaal wat de natuur op grote schaal doet. Natuurlijke selectie is niets anders dan het selecteren van wat overleven kan en het weggooien van minder geschikt materiaal. Maar de natuur is de Hand van God, zou men kunnen zeggen en quod licet Iovi non licet bovi. Dat lijkt geen onredelijk standpunt, maar het is in de praktijk niet vol te houden. We grijpen op grote schaal in bij de schepping. Alleen wie als onontdekte Amazone indiaan nog volledig in natuurtoestand leeft vertrouwt helemaal op de hand van God en dan nog kan men zich afvragen of het gebruik van pijl en boog wel helemaal in de haak is.

De gedachte dat het de opdracht van de mens is om het beheer te voeren over de Schepping, inclusief over zijn eigen lijf, is dacht ik helemaal Bijbels en wat erop tegen kan zijn om genen te manipuleren weet ik dus niet. Wel weet ik dat behalve christenen ook veel natuurfreaks de mening zijn toegedaan dat het niet mag. De EU importeert geen genetisch gemanipuleerd graan, uit angst dat het dingen met ons doen zal. Wat weten ze in Brussel niet, maar daarom juist.

Waarschijnlijk zijn ook de ethische bezwaren van de CU uiteindelijk op dat gevoel terug te voeren: het is eng. Het is niet door God verboden, dat valt niet aan te tonen. Het is ook niet spontaan ethisch verkeerd, of U en ik zouden dat na moeten kunnen voelen. Ze vinden het gewoon eng. Want, zeggen ze, waar blijf je als je er eenmaal mee begint? Cosmetische genetische manipulatie! Selectie op intelligente baby’s met rechte neuzen en blauwe ogen!

Daar zit denk ik de gedachtefout. Ik zou ook menen dat het scheppen van baby’s naar een beeld dat de ouders aantrekkelijk vinden of dat de mode voorschrijft ethisch niet helemaal in de haak is. Men hoort meer eerbied te hebben voor leven en procreatie. Medische lichtzinnigheid hoort daar niet bij thuis. Maar om daaruit de conclusie te trekken dat bewezen kwade genen niet uit het nageslacht mogen worden verwijderd, dat is geen logische consequentie? Dat heeft toch niets met ethiek te maken?

---

Dit artikel over Embryoselectie verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp.

Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.