Het ernstigste aan de hardnekkigheid van ideologische aannames is dat ze bij elk hernieuwd opduiken weer even enthousiast worden omarmd.De gedachte dat iets in licht gewijzigde vorm al naar het land der fabelen verwezen is is een te zware aanslag op de ideologische bevlogenheid van veel mensen. En hoe mooier en idealistischer het oorspronkelijke denkbeeld was, des te moeilijker ideologische aannames uitroeibaar blijken.

Zodanig zelfs, dat de vraag is of men bij de lancering van een nieuwe variant tevoren niet wist dat een bepaald concept eerder al was getorpedeerd. Bewust negeren door het met een nieuw sausje te overgieten zit wat mij betreft op de rand van misdadigheid.

Ideologie die weerbarstiger is dan de werkelijkheid, dan zit je al op het terrein van de geloofsartikelen, en niet voor niets hebben we het dan ook geregeld over de ‘linkse kerk’. Dat betekent niet dat sommige zaken niet inderdaad het beste met de concepten van de linkse kerk kunnen worden geregeld, en dat maakt de discussie nodeloos ingewikkeld omdat het ja maar-gehalte daardoor exponentieel kan toenemen. Indirect met een beroep op de gedachte in het achterhoofd dat een gek meer kan vragen dan 1000 wijzen kunnen beantwoorden. Want als het eenmaal maar tot tand gekomen is, dan…

Dan niks. Het communisme is niet voor niets ten onder gegaan aan zichzelf. Zelfs met 100% effectiviteit op basis van de ideologische aanpak was haar kans op langere termijn tegen een liberaler samenleving nooit heel groot – het kostte alleen heel veel tijd dat te kunnen bewijzen. Dat betekent echter niet dat het ooit kans van slagen had.

Het lawijt ten behoeve van de herintroductie van de middenschool in een iets gewijzigde vorm maar in essentie met dezelfde gedachte is er ook een voorbeeld van. De gedachte dat iedereen gelijk is is volkomen onhoudbaar, maar er zijn volksstammen politici die denken het te moeten verdedigen. De kansen die een gelijkwaardige behandeling van mensen, met respect voor hun verschillende capaciteiten, zou kunnen leveren wordt daarmee bij het grofvuil gezet. Maar het voelt wèl beter, dat is de paradox.

Zoals alles dat je tot in het oneindige consequent doorredeneert (door mij laatst onbegrepen door lezers samengevat met de titel Alle filosofie is gelul), wordt ook de gedachte van gelijkheid volstrekte waanzin, maar vooral intellectueel beperkte politici weigeren dat te begrijpen.

Een ander voorbeeld van de te ver doorgeredeneerde behoefte aan gelijkheid is de manier waarop gevangenen in gevangenissen worden behandeld, zagen we vanmorgen al.

Dat kapitaal altijd slecht is en tot slechte dingen leidt is ook zo’n aanname waar men bij progressieve partijen wel pap van lust. De Fransman Piketty viel het kapitalisme aan in de flank door te beweren dat met name vererfd kapitaal sociaal funest is.

Gelijkheid en de herverdeling van welvaart zijn stokpaardjes van progressieve politieke partijen. Zo hebben ook de liberalen er een aantal, en ook daar zien we te ver doorgevoerde zaken.

Marktwerking in de zorg? Dat zou theoretisch kunnen, mits je er in opgroeit. Zodat je je hele leven voorbereid kunt zijn en scrupuleus sparen kunt voor wat eventueel komt. Of niet, en de consequenties aanvaarden. Maar het systeem dat in Nederland werd ingevoerd combineert de slechte eigenschappen van progressieve obsessies met de blinde vlekken van liberalen, met een schandalig onethisch systeem tot gevolg, dat ook nog eens slecht werkt.

Het verschil tussen iets als de middenschool en de marktwerking in de zorg is echter dat je van het laatste eerder afscheid zult nemen vanwege het blatante falen. Maar bij een schoolsysteem zijn er altijd nog factoren als de achtergrond van ouders die je de schuld kunt geven. Dat dat laatste ook met volle overgave gebeurt bewijst vooral, dat er over de aard en aangeboren capaciteiten van mensen, bij progressieve politici vanwege hun ideologische aannames een strenge heropvoeding benodigd is.