Hoe is de staat van het land, zes maanden nadat het Corona-virus haar wereldwijde opmars begon? Raymond Peil bekijkt een half jaar gestuntel.

Het jaar 1672 staat in de Nederlandse geschiedenis bekend als het Rampjaar. Volgens een Nederlands gezegde was “het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos”. In dit jaar begon de Hollandse Oorlog en werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen Münster en Keulen, onder het gezag van respectievelijk Bernard von Galen en Maximiliaan Hendrik van Beieren. De binnenvallende legers trokken op 12 juni 1672 over de Rijn bij Lobith en versloegen het zwakke leger van de Republiek en bezetten snel veel grondgebied in het landschap Twente en het graafschap Zutphen. Het rampjaar duurde ongeveer 17 maanden. Banken, scholen, winkels, rechtbanken en schouwburgen werden gesloten. Kunsthandelaren en -schilders gingen failliet aan de gevolgen van deze heftige crisis.

De parallellen met de Corona-tijd zijn opvallend. Vooral de radeloosheid van de Nederlandse bestuurders en de reddeloosheid van het RIVM en het OMT zullen niemand zijn ontgaan. Is het een wonder dat Nederlanders – bovendien geplaagd door racisme, EU-imperialisme en linkse cancel-debielen – steeds redelozer lijken te worden? De tegenstrijdige, wankelmoedige aanpak van Corona zal daar zeker debet aan zijn. Ik zet wat nieuwsfeiten van de afgelopen tijd op een rij.

Mondkapjes
Er is geen sluitend bewijs dat mondkapjes werken, het OMT-advies wordt nog niet aangepast. Het OMT komt ook pas eind augustus weer bij elkaar. Gebrek aan alertheid is het kenmerk van de manier waarop Nederland met deze crisis om gaat. En daardoor zijn we kwetsbaar. Experts willen een mondkapjesplicht, reizigers uit risicogebieden moeten in quarantaine en er moet laagdrempelig worden getest. Volgens hen is er geen tijd te verliezen. Onderkoning Bruls vindt mondkapjes niet nodig, behalve in bus en trein. De Amsterdamse burgemeester Halsema en Aboutaleb willen het wel. Grapperhaus zegt met het kabinet dat we ons beter aan de regels moeten houden. Corona-gezant SIjbesma wil snel ingrijpen. Kunt u het allemaal volgen?

Minister De Jonge vindt mondkapjes in verzorgingstehuizen en ouderencentra nog steeds niet nodig. ‘’Dat kost miljoenen mondkapjes extra, dan vergroot je de schaarste onnodig’’, is zijn flinterdunne verweer. Het RIVM weigert bovendien toestemming te geven voor dit gebruik. Is er dan niets geleerd van de duizenden ouderen die al door Magere Hein naar een andere wereld zijn geholpen? Snapt u het nog?

Testen
Minister Bloemschoen beloofde maanden geleden dat er meer zou worden getest, vanaf 1 juli oplopend tot 30.000 tests per dag. De RIVM-cijfers laten zien dat het resultaat slechts ongeveer eenderde bedraagt, de afgelopen week oplopend tot 13.000. Wèl is de GGD-lijn voor Corona-testen overbelast geraakt. Nadat de mensen waren gevonden, werden ze weer naar huis gestuurd, ‘want ze zaten maar duimen te draaien’. Het lukt ‘s ochtends niet altijd om een afspraak te maken voor een test. Vanwege het grote aantal telefoontjes worden sommige bellers afgehouden, aldus een woordvoerder tegen NU.nl. Testen zou laagdrempelig moeten zijn, maar begrijpt u dat de onderliggende organisatie daarvoor nu weer niet klaar is?

Tracken & tracen
Na de test moet worden nagegaan waar de mensen met een positieve uitslag de afgelopen dagen verbleven en met wie ze in contact zijn geweest. Helaas zijn belangrijke gegevens van het bron- en contactonderzoek onder Corona-patiënten kwijtgeraakt. Dit komt door een storing in CoronIT, een database met informatie van positief geteste patiënten. Door de storing is informatie over de 73.000 testen niet compleet en is onduidelijk hoeveel kinderen, zorgverleners en leraren afgelopen week besmet zijn geraakt.

IC-bedden
Op dit punt vinden we opnieuw een belofte die De Jonge niet is nagekomen. Het doel is was het aantal IC-bedden in Nederland naar 1350 te verhogen. Dat betekent op papier dat er 200 intensive-care bedden bij moeten komen. Nu pas hebben alle ziekenhuizen hun plannen bij het ministerie ingediend. Er zijn 1150 IC-bedden in Nederland, maar daarvan zijn er zo’n 250 niet-operationeel. Dat heeft te maken met een structureel tekort aan gekwalificeerde verpleegkundigen. Hoe komt het toch dat er de afgelopen maanden niets aan opleiding en uitbreiding van de capaciteit is gedaan, minister De Jonge? IC-verpleegkundigen vragen zich af ‘Horen jullie ons wel?’

Dashboard en infectieradar
Met veel poeha kondigde minister Pipo de nieuwste ICT-snufjes aan in de strijd tegen de pandemie. Met het online Corona-dashboard zouden alle RIVM-gegevens van belangrijke indicatoren als aantallen besmettingen, ziekenhuisopnames, IC-patiënten en dergelijke dagelijks beschikbaar komen. Helaas klagen experts steen en been dat het dashboard onvolledig is, actuele informatie blijft achterwege en belangrijke gegevens zijn zo onduidelijk dat over het verloop van Corona niets zinnigs valt te zeggen. Kijk voor een betrouwbaarder alternatief bij professionele hobbyisten als Marino van Zelst die dagelijks de datakluwen ontwart en Wouter J. Keller.

Het RIVM stopt het aantal uitgevoerde Corona tests weg achter in hun pdf (Tabel 10).

Daarom heb ik het aantal besmette personen (dus positief getest op Corona) zelf maar gecorrigeerd voor het aantal tests (zie fig, rode lijn).

Het aantal positief (gele lijn) zegt dus weinig. pic.twitter.com/YUMwkB8sDQ

— Wouter J. Keller (@wouterkeller) July 29, 2020

Een volgend debacle bleek de website Infectieradar, waarop Nederlanders kunnen aangeven of ze Corona-symptomen hebben. Deze bevatte een lek. waarmee het eenvoudig was om de medische data van deelnemers op te vragen. Dat kon door simpelweg het internetadres (de url) op de Infectieradar te veranderen. Infectieradar bestaat sinds 17 maart. Het lek zit al sinds die datum in de site. Een deel van de site is nu tot nader order offline. Overigens volgt u de Corona-situatie in uw eigen gemeente hier nakijken.

Corona app
Over de app is al veel geschreven en gezegd. Hoewel gepresenteerd als alomvattende totaaloplossing valt dit stukje software veeleer in de categorie ‘alle beetjes helpen’. De gebruikerstesten zijn inmiddels aan de gang en volgens de jongste planning komt het ding vanaf 17 augustus beschikbaar. Uw telefoon is inmiddels voorbereid dankzij Google en Apple, dus straks even downloaden bij de app-store, installeren en bluetooth aanzetten en gaan met die banaan!

Of toch niet? Om te beginnen geeft de app alleen bruikbare informatie over de Corona-verspreiding. Wanneer voldoende mensen hem downloaden.

Hoewel hij niet kan worden verplicht hebben desondanks veel mensen zorgen om hun privacy. Onverlet hoe de techniek wordt ingericht, uiteindelijk belanden data uit deze app op een server van de overheid en bij de GGD’s. In Zuid-Korea en Israël, – waar men veel ervaring heeft met een Corona-app – zijn inderdaad ook gebruikersdata gelekt. Los daarvan (zie hierboven bij Testen en bij Tracken & tracen) is opnieuw de vraag of de GGD’s de capaciteit kunnen organiseren om de data adequaat te verwerken.

Coronawet/noodwet
De noodwet ligt zwaar onder vuur van critici die een vorm van Corona-dictatuur vrezen. Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans vindt dat de wet doorslaat en veel verder gaat dan nodig  is:

‘’De minister van VWS wordt zowat alleen kapitein van Nederland, voor een duur van drie maanden, die trouwens telkens met drie maanden kan worden verlengd in geval van een virusuitbraak. En het is de regering die beslist of en wanneer dit hele draconische noodstelsel inwerking treedt (en ook over de duur). Zelfs na zes maanden kan die beslissen dat een nieuwe periode van noodbestuur nodig is die weer drie maanden (met verlengingsmogelijkheid) zou kunnen gaan duren.’’

Zo kan de wet zelfs gebruikt worden om de Tweede Kamer-verkiezingen uit te stellen. ‘’Waarom hebben we dan nu, na het hoogtepunt van de onverwachte crisis, ineens meer en vooral ingrijpender mogelijkheden en bevoegdheden voor de ministers, en eigenlijk hoofdzakelijk de minister van VWS nodig?’’, aldus Voermans verder, die er ook op wijst dat de Tweede Kamer vrijwel buitenspel wordt gezet. Voermans is niet overtuigd van de noodzaak van de noodwet in zijn huidige vorm. Wie wel eigenlijk?

Communicatie
Wereldgezondheidsorganisatie WHO roept landen op om de bevolking beter voor te lichten. Maar Nederland heeft nog geen goede, brede campagne opgestart. Adviesteksten op de website van ministerie en RIVM zijn belangrijk maar zijn vaak niet goed, of al achterhaald, en zijn daardoor geen effectieve publieksvoorlichting, die momenteel uit niet meer bestaat dan ‘SAMEN!’ Waar zijn de concrete adviezen voor specifieke groepen: voor het reizen per trein, voor kappers, winkeliers, voor de kinderopvang, het uitgaansleven? Hoe bereik je mensen met een verstandelijke beperking? Waar is de effectieve SIRE-achtige campagne waarmee je een groot publiek bereikt? Je had dit allemaal voor kunnen bereiden, want je wist in januari dat het eraan kwam.

Maurice de Hond
Ondanks dat hij geregeld werd verketterd en gekleineerd heeft De Hond belangrijke zaken op de Corona-agenda gezet zoals aerosolen, binnen/buiten, een Deltaplan en ook een mondkapjesrichtlijn

Die mondkapjes gaan er blijkbaar komen. Maar doe het dan wel intelligent!
Mijn advies aan de regering en de burgemeesters,https://t.co/NhpQneqDNx pic.twitter.com/TID94hgmRL

— Maurice de Hond (@mauricedehond) July 23, 2020

Want, aldus De Hond, ‘’blijkt wederom dat het RIVM, de deskundigen en de Nederlandse media, de afgelopen 4 maanden, heel weinig hebben geleerd en ligt een herhaling van zetten voor de hand. ‘’ Virologen spreken elkaar tegen en Van Dissels onderbuik is maatgevend voor de regels bij mondkapjes, carnaval en grotere bijeenkomsten. Gaat het niet prima zo?

Hydroxychloroquinine
Een dark horse in de Corona-kroniek is het gebruik van dit malariamiddel samen met azithromycin en zink, dat in klinische tests zeer goed scoort op het vlak van preventie en genezing, met name in de vroege fase van het ziekteverloop. In Nederland werd het meer niet dan wel gebruikt, het RIVM ging er zelfs dwars voorliggen. Dat de WHO overigens in 45 landen veldtesten heeft gedaan met dodelijke HCQ-doses voor vergevorderde patiënten wordt in de media ook weer bekwaam verzwegen.

Geen griepje
Naar mate het virus langer rondwaart in Nederland en over de wereld – groepsimmuniteit kunnen we wel vergeten – wordt steeds duidelijker dat de schade die patiënten er aan overhouden ingrijpend kan zijn. Veel slachtoffers klagen over hun allerbelabberdste conditie – mede door IC-verblijf – terwijl artsen blijvende schade aan hersenen, hart, spieren, longen en andere organen constateren. Moeten niet alleen al hierom besmettingen zo veel mogelijk worden voorkomen?

Faits divers
Onlogische, onbegrijpelijke en elkaar tegensprekende adviezen: het is niet zo gek dat mensen bang en boos worden, Corona-paniek krijgen of juist denken ‘laat maar zitten, ik doe wel wat ik zelf het beste vind’. Zo heeft de luchtvaart- en reislobby onbeperkte invoer van Corona-besmettingen weten te regelen. Nederland zet Kroatië op oranje, maar Duitsland geeft juist het sein veilig en zegt dat het okay is om te bezoeken. Nu ziet het RIVM meer besmette jeugd en wil weer een campagne. Spanje gaat middenin de vakantie op oranje, evenals de Belgische provincie Antwerpen.

Zo wordt de Nederlandse Corona-cyclus vanzelf als volgt: uitbraak, lockdown, versoepeling en dit herhalen tot er een betrouwbaar en veilig vaccin is, met tussentijds hier en daar een regionale lockdown. Met alle economische schade van dien en aanhoudende onrust in de samenleving. Want die ziet geen betrouwbare overheid die er blijk van geeft het probleem adequaat aan te pakken. Anders gezegd: het land leek radeloos, de regering redeloos en het volk reddeloos. Of vult u de R-woorden maar naar believen in!

Spoeddebat Tweede Kamer
Op 12 augustus komt de Tweede Kamer bijeen voor een debat over het Corona-virus. Hiervoor moeten de Kamerleden terugkeren van het zomerreces. Als het aan SP, PvdA en GroenLinks lag had er deze week al een spoeddebat met minister De Jonge plaatsgevonden, maar daar was geen Kamermeerderheid voor. Vooralsnog overlegt De Jonge dagelijks in zijn voortent op een Franse camping met de kern van het OMT. Hij stuurde gisteren nog een bloemrijke vakantiekaart en schreef samen met vriend Rutte een stichtend verhaaltje op zijn Facebook-pagina, aan alle kleuters van hun kleuterlandje.

Het wordt interessant hoe het onderzoek naar het beleid van het kabinet in deze crisis – dat de Tweede Kamer na veel vijven en zessen afdwong – er komt uit te zien.

Corinne Ellemeet van GroenLinks wilde vanwege de stijging van het aantal besmettingen een spoeddebat. “Ik verwacht van het kabinet dat het intussen actie onderneemt om uitbraak van het virus in te dammen”, twitterde zij hoopvol. Wel, wanneer zij even met enige kritische reflectie naar de gang van zaken sinds januari van dit jaar had gekeken, zou zij een opeenstapeling van halfzachte maatregelen zien, met weinig resultaat en onvoldoende voorbereiding op de eerste én de tweede Corona-golf.

---

Meer over het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak van Corona en haar economische gevolgen vindt u hier