‘De armen zult U altijd bij u hebben, maar mij niet’, zei Jezus van Nazareth in het bijbelboek Mattheus 26:11.

Onze ethiek brengt mee dat de samenleving verantwoordelijk is voor haar leden als die niet zelf in staat zijn om in hun onderhoud te voorzien. Volgens sommigen houdt die norm in dat aan alle niet werkenden en aan alle onvermogenden zoveel hoort te worden uitgekeerd dat zij op dezelfde wijze aan het maatschappelijk verkeer kunnen deelnemen als mensen die door hun werk de samenleving in stand houden.

Anderen – en Jezus lijkt daar toe te horen – vinden dat het onderhoud van de armen niet die betekenis kan hebben. In de beroemde Bergrede komt geen gebod voor om voor de armen tout court te zorgen. Ook in de parabels of gelijkenissen waarin Jezus zijn ethieklessen meestal kleedt, is een dergelijk gebod niet te vinden. Dat hoefde ook niet, want een bepaalde vorm van armenzorg was al bestaande Joodse praktijk. Zoals hij in dezelfde Bergrede zei, hij was niet gekomen om de thora te veranderen, maar om te laten zien hoe je naar haar regels leven moet.

De thora schrijft solidariteit voor met arme leden van de samenleving en met vreemdelingen en dat lijkt ongeveer ook de interpretatie van Jezus te zijn. In Mattheus 25 staat de gelijkenis van de talenten, die een voorschrift inhoudt om naar vermogen een rol te vervullen in de samenleving. In het vervolg daarvan noemt Jezus de zes werken van barmhartigheid, zoals die ook in het O.T. boek Tobit kunnen worden aangetroffen. Die houden in het zorgen voor degenen die niet zonder kunnen, de weduwen en wezen bijvoorbeeld, of de vreemdelingen die op bezoek komen en hier geen bron van inkomsten hebben.

Dat het joodse en christelijk gebod van armenzorg in zou houden dat we ernaar toe moeten werken dat de wereld geen armen of behoeftigen meer kent, is aantoonbaar onjuist. Ze zullen er altijd blijven zei Jezus en pas in het koninkrijk dat komen gaat zal dat anders zijn. Dat de zorgplicht zich uit zou strekken tot luiaards en nietsnutten, zoals Marcel van Dam beweert, lijkt daarom niet waarschijnlijk. Maar aan de ander kant moeten we iemand ook niet te vlug een luiaard of nietsnut noemen. Daarop wijst weer het fraaie verhaal van Maria en Martha. Boeiende man, die Jezus van Nazareth.

---

Dit artikel over Jezus van Nazareth en armen verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.