De geest van Ien Dales – ooit een belangrijke en gerespecteerde PvdA-coryfee, is onder moderne politici een fantoom uit een voorbije tijd geworden.

Had ik het gisteren in deel 1 over de integriteit van politici, die dermate ernstig is gaan schuiven dat alleen het noemen van de geest van Ien Dales hen al ineen behoort te doen krimpen, aansluitend bedacht ik me dit weekend dat je onder de integriteit van politici ook zaken als eerlijkheid over hun eigen perceptie van beleidskwesties dient te rangschikken.

Dat was naar aanleiding van het stuk van Martin Sommer vrijdag in de Volkskrant, dat ik zondag eerst las. Sommer sneed het onderwerp immigratie aan voor onwillige Volkskrantlezers. Naar aanleiding van de uitspraken van vicepremier De Jonge – CDA-hoopvol op het lijsttrekkerschap van zijn partij – die iets had uitgebracht over de wenselijkheid van het verminderen van de immigratie in Nederland. Sommer verwachtte van De Jonge dat hij diezelfde vrijdag van leer zou trekken in de ministerraad.

Sommer is een optimist, die hoopt dat er naar hem geluisterd wordt. Het is het soort optimisme dat ooit Cassandra moet hebben bezeten toen ze begon te waarschuwen voor de rampen die Troje bekomen zouden als men niet…

Hetgeen ‘men’ natuurlijk wèl….

Afijn: om een kort verhaal lang te maken: als De Jonge vrijdag zelfs maar een piepje buiten de gebaande paden uitbracht is dat de rest van het land volkomen ontgaan. Hetgeen ik vorige week al verwachtte, om de eenvoudige reden dat De Jonge aan de rechterkant van het CDA óók steun nodig heeft als hij haar leider worden wil. Dat zijn woorden ook buiten het CDA gehoord werden zal hem hebben doen schrikken. Die bedoeling had hij er vast niet mee.

Dat er heel wat voor te zeggen was, voor die woorden, lijkt hij zich niet eens te hebben gerealiseerd: hij sprak ze uit omdat het de woorden zijn die men van hem horen wil. De betekenis deed er verder niet toe: woorden die ritueel verplicht zijn moeten uitgesproken worden. Dat was hem genoeg.

De Jonge excuseert dit hoogstens in zoverre hij dit echt niet begreep – wat me inderdaad niet langer zou verbazen. Was hij niet ook de man die op een persconferentie na de ministerraad desgevraagd niet wist wat het Marrakesh-pact inhield, een week voor het kabinet dat ondertekenen ging? Met de integriteit – en capabiliteit – van politici zijn we al zover afgezakt dat de gedachte dat De Jonge niet begrijpt waar het om gaat me niet langer vreemd is.

Veel politici hebben zich al zo stevig afgesloten voor de belangrijkste dossiers dat ze inderdaad nauwelijks nog beseffen wat de consequenties er van kunnen zijn. Voor je het weet zou je dan Wilders of Baudet spontaan gelijk kunnen gaan geven, en dan wordt je nooit leider van het CDA. Hè? Nee. Bah!

Wat dat betreft ontbrak bij het betoog van Sommer helaas één zinnetje dat ik vrijdag wel ontdekte aan het einde van een stukje van Zihni Özdil (ex-GL) in het NRC:

En is het alweer alleen de PVV die begrijpt wat voor een domino-effect dat zal hebben.

Want het LáLáLáland[1] van de Haagse politiek en haar kuddevolk achter je laten vergt meer moed dan redelijkerwijs geëist kan worden van mensen die hun hypotheek nog niet hebben afbetaald. Zihni Özdil heeft dat eerste al gedaan en zal aan het laatste wel nooit toekomen. Maar qua integriteit van politici scoort hij hoger dan heel veel ex-collega’s.

Anders dan het gedrag van de politiek momenteel suggereert, is het voorbeeld van Ien Dales integer te handelen als het er op aan komt, er over praten komt later wel. En niet andersom. Wat dat betreft had Sommer er beter aan gedaan De Jonge alvast op één hoop te vegen met Lodewijk Asscher, die als de stille hoop in bange PvdA-dagen in de peilingen omhoog kruipt door exact niks te doen dat zelfs maar als een handeling kan worden geïnterpreteerd.

---

1. Als je maar hard genoeg LáLáLá zingt en je handen stijf tegen je oren houdt, dan hoor je echt niks behalve jezelf.

---

Deel 1 van dit tweeluik vond u gisteren hier.