De EU in Brussel is drukker met zichzelf dan met de zaken die ze geacht werd te regelen en organiseren. Veranderingen zijn nauwelijks te verwachten.

Carrouselfraude is een van de meest omvangrijke fiscale fraudes waar we in Europa last van hebben gehad. Er zijn honderden miljarden mee gemoeid en het bleef niet beperkt tot BTW, ook de handel in uitstoot rechten heeft met het fenomeen kennis gemaakt.

Voor de bestrijding van de btw-fraude zou het erg geholpen hebben als overal in Europa de voorschriften voor facturering en boekhoudkundige verwerking dezelfde zouden zijn geweest. Als de EU daar een strikte richtlijn voor zou geven dan zou het mogelijk zijn om integrale bedrijfssoftware pakketten te maken die overal in Europa aan de lokale eisen zouden voldoen. Dat zou niet alleen veel goedkoper zijn voor het bedrijfsleven maar het zou de overheden in staat stellen veel efficiënter op fraude te controleren en zaken sneller af te wikkelen.

In 2007 is in Brussel een conferentie gehouden over dit onderwerp, waar een verslag van heeft gestaan in het Weekblad voor Fiscaal Recht[1]. Ik citeer hieruit:

‘In de carrousel fraude gaat het uiteindelijk om een ‘missing trader’ die de fiscus niet (effectief) op zijn fiscale verplichtingen kan aanspreken. Carrouselfraude werkt in beginsel als volgt. Goederen worden verkocht in een cirkel: van A naar B, naar C en weer naar A. Er kunnen ook meer schakels in de carrousel zitten. De carrousel kan ook uit hele netwerken van bedrijven bestaan. Een aantal bedrijven in de carrousel is malafide. Er zijn ook carrousels waar bonafide bedrijven onwetend in terecht komen en zo ongewild het slachtoffer worden. Meestal gaat het om handel in hoogwaardige goederen zoals computer chips en mobiele telefoons. Deze goederen zijn eenvoudig te vervoeren en er wordt veel in gehandeld. Sinds kort vindt er ook al carrousel fraude plaats met parfum en autobanden. Deelnemers aan de conferentie rapporteerden ook dat er een verschuiving is van goederen naar diensten. Het komt ook voor dat er fysiek in het geheel geen goederen worden verhandeld en dat de fraude alleen op papier plaatsvindt. Om de opsporing moeilijker te maken worden vaak transacties afgewikkeld tussen lidstaten. Deze transacties zijn immers vrij van BTW. Daarmee vermijdt de fraudeur dat hij met BTW op zijn inkopen wordt geconfronteerd, hetgeen één van de essentiële onderdelen van de frauduleuze werkwijze vormt. Bovendien werken de verschillende fiscale autoriteiten maar moeilijk samen waardoor de pakkans kleiner wordt.’

De fraude bestond er uit dat BTW ten onrechte van de overheid werd teruggevraagd, of dat verschuldigde BTW niet aan de fiscus werd afgedragen. Zeker als geen BTW op inkopen is betaald, kan die werkwijze lucratief zijn. Fraudeurs bouwden vaak een hele façade op van ‘bonafide’ bedrijven met een keurig handelsprofiel om dan plotseling en op grote schaal toe te slaan. Vervolgens zijn ze dan met de noorderzon vertrokken en onvindbaar. De fiscus heeft het nakijken. Belastingambtenaren die vermoeden welke bedrijven voornemens zijn te frauderen, kunnen die niet aanpakken zolang ze formeel aan alle verplichtingen blijven voldoen, tot de fraudeurs razendsnel toeslaan. Als de fiscus dan de zaak reconstrueert zijn er altijd weer een of meer ‘missing traders’ die er met tonnen of miljoenen vandoor zijn. De overheid is voor haar gegevens op grond waarvan BTW wordt geadministreerd afhankelijk van het bedrijfsleven. Alleen ondernemingen zijn BTW-plichtig en doen regelmatig aangifte van de BTW input en output.

Als er een systeem zou komen waardoor iedere betalingstransactie voor commerciële goederen en diensten werd geregistreerd, liefst met alle gegevens omtrent de tijd en plaats van de levering, beschrijving van de goederen, adressen van leverancier en ontvangende partij erbij, dan zou dat de controle veel gemakkelijker maken.

Als de EU zou kunnen voorschrijven dat alle leveranties binnen de EU en boven een zeker bedrag op die manier plaats zouden moeten vinden, dan zou dat voor de overheden en de bonafide ondernemers grote voordelen opleveren.

Voor de bonafide ondernemers zou het betekenen dat vrijwel alle administratieve rompslomp geautomatiseerd en per computer kon worden afgehandeld en ondernemers van wie de bonafides niet vaststaat zouden alleen geld van de overheid krijgen nadat er controle is uitgevoerd.

Tijdens het congres van 2007 zijn de voor en nadelen en de problemen van zo’n systeem aan de orde geweest, maar veel verder zijn we in die negen jaar erna niet gekomen. Dat is wonderlijk want het gaat om heel grote bedragen. Ook al wil men zijn gegevens niet delen met bijvoorbeeld de Italiaanse of Griekse belastingdienst dan zou men toch in elk geval op dit punt kunnen samenwerken met de Noord Europese landen.

De IT bedrijven zouden met alle genoegen systemen uitwerken die in alle betrokken landen dezelfde gegevens ophoesten voor de autoriteiten, maar dan moet eerst de wet en regelgeving op dat punt worden aangepast. Daarbij moet de EU het voortouw nemen en dat is tot nu toe niet gebeurd. Men heeft het in Brussel te druk met zich zelf. En dit is naar mijn mening een goed voorbeeld van het tekort schieten van de EU bureaucratie. Het gaat hier om een belangrijke belemmering van het vrije verkeer. Het verdrag van Rome eist dat de commissie en het Brusselse apparaat op dat punt initiatieven nemen en dat doen ze niet.

---

1. Het Weekblad voor Fiscaal Recht van 10 mei 2007 blz. 473.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp