Geert Wilders had tijdens zijn pleidooi in het ‘Minder Marokkanen’-proces hard uitgehaald naar het OM. Volgens de PVV-leider zijn dat “handlangers van het kabinet”.

Wilders vond dat het kabinet zijn ‘minder-Marokkanen’-uitspraak geweldig heeft opgeblazen en voor een sfeer heeft gezorgd dat hij wel vervolgd moest worden. Hij noemde het proces een aanfluiting voor de rechtsstaat en vroeg zich af wat hij nu werkelijk verkeerd had gedaan dat zo erg was dat hij er strafrechtelijk voor moest worden vervolgd.

“Wat heb ik nou verkeerd gedaan”? zei hij. “Ik sta hier alsof ik een bank heb beroofd of iemand heb vermoord. Iedereen weet dat een toespraak tijdens een verkiezingsavond vergezeld gaat van slogans. Het is geen lezing op een universiteit.” Vervolgens herhaalde hij dat Nederland een “mega-Marokkanenprobleem” heeft. “Als mij de mond wordt gesnoerd, dan zal dat probleem nooit worden opgelost.”

“Ik spreek hier namens velen”, zei Wilders, verwijzend naar zijn kiezers. “Spreek mij vrij. Spreek ons vrij.” Hij was niet van plan om zijn wijze van optreden aan te gaan passen. “De mensen die mij willen stoppen zullen mij eerst moeten vermoorden.”

Het OM reageerde wat flauwtjes dat de toespraak van de PVV’ wel op een politieke speech leek en vond het ongepast dat hij zich persoonlijk leek te richten op de officieren in kwestie. “Wij zijn hier alleen maar omdat Wilders strafbare feiten heeft gepleegd”, aldus het OM.

Wilders sprak als laatste. Er werd daarna een boete van 5.000 euro geëist wegens groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie. Wilders vond die eis “waanzinnig” en dat was hij natuurlijk ook.

Wilders heeft het volgens zijn advocaat Geert-Jan Knoops over de Marokkaanse nationaliteit gehad en niet over het Arabische of Berberse ras of over kenmerkende raciale eigenschappen als huidskleur, taal of religie. Dus ook technisch kan er niet over racisme worden gesproken. Marokkanen vormen nu eenmaal geen ras. Die onderbouwing herhaalde Wilders in zijn slotpleidooi nog even.

Op 9 december doet de rechter uitspraak. Wilders weet nog niet of hij daarbij aanwezig zal zijn. Hij was ook niet aanwezig bij de eerdere zittingen in het Justitieel Complex Schiphol in Badhoevedorp. Het volgende is het verloop van de procedure tot nu toe:

• 12 maart 2014: In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag zegt PVV-leider Geert Wilders: “Voor deze mensen doen we het nu. Die stemmen nu op een partij voor een veilige en sociale stad, met minder lasten en als het even kan, ook met minder Marokkanen.”
• 19 maart 2014: Na de verkiezingsoverwinning, waarbij zijn partij zeven zetels won in de plaatselijke gemeenteraad, herhaalde hij zijn uitspraak. Hij vroeg: “Willen jullie in deze stad en in Nederland meer of minder Marokkanen?” en het publiek riep “minder, minder”. Wilders besloot toen: “dan gaan we dat regelen”.
• 22 maart 2014: Wilders nam zijn uitspraak niet terug na alle ophef die er door de media en de diverse overheden was gemaakt in de dagen die volgden op de gemeenteraadsverkiezingen. Een aantal PVV-politici die naar hun mening te laag geplaats waren op de nieuwe verkiezingslijst verlieten de partij. Ook van andere politieke partijen kreeg Wilders de gebruikelijke kritiek op zijn standpunten. Bij de politie werden de eerste aangiftes tegen Wilders gedaan op de voorgedrukte formulieren die daarvoor klaar lagen op de politiebureaus.
• 9 oktober 2014: Het OM onderzoekt volgens eigen zeggen of het Geert Wilders kan vervolgen. Hij zou verdacht worden van het aanzetten tot discriminatie en haat en van het beledigen van een groep mensen op grond van hun ras. In de volgende maanden na de uitspraak zijn 6400 van de voorgedrukte aangifte formulieren ingevuld op de politiebureaus. De aanwezige politiemensen hielpen de opgeroepen Marokkanen bij het invullen.
• 18 december 2014: Het OM maakt bekend Geert Wilders daadwerkelijk te gaan vervolgen. Wilders vroeg toen Geert-Jan Knoops om als zijn raadsman op te treden.

“Politici mogen ver gaan in hun uitspraken, dat brengt de vrijheid van meningsuiting met zich mee, maar die vrijheid wordt begrensd door het verbod op discriminatie,” sprak het OM , een voorschot nemend op de tenlastelegging.

• 25 mei 2015: Tijdens een zogeheten regiezitting zei het O.M. vaart te willen houden in de zaak. De verdediging van Wilders kreeg daarom maar beperkt de tijd om stukken in te dienen en getuigen te horen.
• 30 oktober 2015: De Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak uitte haar bezwaren tegen de kritiek die Wilders uitte over de kwaliteit van de Nederlandse rechtsstaat. Wilders had een dag eerder in De Telegraaf gezegd dat hem een “PVV-haatproces” te wachten stond. De beroepsvereniging van officieren van justitie vond dat hij daarmee de onafhankelijkheid van hun beroepsgenoten in twijfel trok. Daar hadden ze gelijk in, zou je zeggen.
• 25 november 2015: Geert Wilders vraagt in de rechtbank in Den Haag om een eerlijk proces. Verschillende verzoeken om getuigen te horen worden opnieuw door de rechter niet ingewilligd. Wilders beklaagt zich dat hij voor de rechter werd gebracht om zijn woorden. Terwijl ik niets verkeerds heb gezegd waar iemand aanstoot aan zou horen te nemen, verklaarde Wilders.
• 11 december 2015: De rechtbank in Den Haag stemt alsnog in met het verzoek van advocaat Knoops om een aantal getuigen te horen in het proces.
• 3 maart 2016: Marokkanen die zich benadeeld voelen door de uitspraken van Wilders eisen een civiele schadevergoeding van de politicus.
• 8 maart 2016: Het OM maakt officieel de tenlastelegging bekend. Die luidt: het aanzetten tot haat en discriminatie, en groepsbelediging. Hetzelfde dus als in het proces Wilders I
• 17 maart 2016: Een dag voor de regiezitting is de pleitnota van advocaat Knoops uitgelekt. Een deel is gepubliceerd in het AD, nadat ook de Volkskrant de stukken aangeboden had gekregen. Knoops denkt dat hij is gehackt. In de nota staat onder meer dat Wilders Mark Rutte, Lodewijk Asscher, Ivo Opstelten, Ronald Plasterk, Frans Timmermans en terreurcoördinator Dick Schoof wilde laten verhoren in de zaak. het verzoek werd door de rechtbank afgewezen.

Drie deskundigen wilden niet à décharge getuigen omdat ze niet met Wilders wilden worden geassocieerd of omdat ze bang waren voor hun veiligheid. Wilders zei dat zijn uitspraken in een “context” zijn gedaan, net als de beledigende uitspraken van andere politici. Daarmee doelde hij kennelijk op Spekman cum suis.

• 18 maart 2016: Tijdens de regiezitting zei het OM dat in de zaak Wilders twee fundamentele rechten tegenover elkaar staan: het discriminatieverbod en de vrijheid van meningsuiting. Volgens OM is de vrijheid van meningsuiting niet absoluut en zijn er wettelijke grenzen die ook een politicus niet mag overtreden.

Wilders noemde het proces intussen een farce. De verdediging wilde uitstel vanwege het uitlekken van de pleitnota. Wilders wilde dat één van de rechters in de zaak zich zou verschonen, omdat ze zich eerder publiekelijk had uitgelaten tegen de standpunten van Wilders en zich vooringenomen had getoond. Opnieuw herhaalde Wilders zijn standpunt door te stellen dat Nederland een “Marokkanenprobleem” heeft. “Ik neem er niets van terug en heb ook geen spijt.”

• 7 april 2016: De rechtbank meldt dat er definitief geen onderzoek komt naar het uitlekken van de pleitnota. De zaak wordt daarom niet geschorst.
• 23 september 2016: Advocaat Knoops vraagt de rechters in Amsterdam om het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te verklaren in zijn aanklacht tegen Wilders. Daarmee vraagt Knoops de rechtbank om de zaak niet in behandeling te nemen. Volgens Knoops is het aan de samenleving en de kiezer om de uitspraken van Wilders te beoordelen en zijn de uitspraken van een politicus geen onderwerp voor een rechtszaak. Wilders spreekt over “klassejustitie”.
• 14 oktober 2016: Het proces tegen Geert Wilders gaat door. De rechter verklaart het OM ontvankelijk, wat betekent dat Wilders toch wordt vervolgd voor zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Volgens de rechtbank moeten juist politici vanwege hun belangrijke maatschappelijke functie vermijden dat zij in hun openbare uitingen de intolerantie voeden. Waar de grens tussen beiden ligt, dat is nu precies het onderwerp van debat in deze Nederlandse rechtszaak.
  Wilders reageerde op Twitter: “Vervolgd voor wat miljoenen mensen vinden.”
• 26 oktober 2016: Het Openbaar Ministerie adviseert de rechtbank om de tientallen schadeclaims tegen Wilders af te wijzen. Veertig Marokkaanse Nederlanders eisten 500 euro van de PVV-leider. Justitie meent dat de schadeclaims niet voldoen aan de wettelijke voorwaarden die gelden in een strafproces.
• 3 november 2016: Geert-Jan Knoops dient een wrakingsverzoek in tegen een van de rechters, Elianne van Rens. Ze is volgens Knoops vooringenomen omdat ze in het verleden kritiek zou hebben geuit op de politieke standpunten van de PVV.
• 4 november 2016: De wrakingskamer heeft het wrakingsverzoek van Knoops afgewezen. Volgens de kamer is er geen schijn van vooringenomenheid bij rechter Elianne van Rens en kan daarom de zaak gewoon doorgaan. Dat de standpunten van Wilders fout waren, stond immers van te voren vast.
• 16 november 2016: Tijdens het requisitoir zegt het Openbaar Ministerie dat eventueel martelaarschap of het uitbuiten van een voorbeeldfunctie geen reden is om Geert Wilders niet te vervolgen. Het is volgens justitie niet de taak van het OM om af te wegen of deze zaak Wilders een podium geeft.

Het OM zegt vol overtuiging te hebben besloten tot vervolging van PVV-leider Wilders voor zijn uitspraken. “Voor persoonlijke opvattingen is bij het OM geen plaats”, aldus de officier, verwijzend naar de uitlatingen van Wilders dat het zou gaan om een politiek proces.

• 17 november 2016: Het Openbaar Ministerie eist een geldboete van 5.000 euro tegen Wilders. Het O.M. vindt dat drie van de vier aanklachten tegen de politicus al bewezen zijn.

In een reactie noemt Wilders de strafeis “waanzinnig”. “Ik moet kunnen zeggen waar het op staat. De kop in het zand steken is laf”, zei hij.

• 23 november 2016: Wilders maakt gebruik van zijn recht op het laatste woord en spreek de rechtbank toe. Zijn verklaring heeft de titel ‘Niemand zal mij het zwijgen opleggen’. In zijn rede haalt hij hard uit naar het OM. Volgens Wilders zijn zij de “handlangers van het kabinet”. Het kabinet zou na zijn uitspraken voor een sfeer hebben gezorgd waardoor hij wel vervolgd moest worden. Uitspraak in de zaak is op 9 december.

Wilders was met zijn requisitoir tegen het OM binnen het uur klaar in een redevoering die ik tot de beste reken die ik de laatste jaren in Nederland heb gehoord. De aanklacht van de beide officieren was een onmogelijk lang en verward stuk. Voor een buitenstaander was het absoluut niet te volgen. Je vraagt je af of het OM niet voor een betere afvaardiging had kunnen zorgen, als het met het staatsrechtelijk novum komt, om een politicus te vervolgen voor wat hij tijdens een verkiezingsredevoering heeft gezegd en bovendien iets wat helemaal ligt in de lijn van zijn politieke programma.

Je komt niet om de conclusie heen dat er in de Nederlandse overheid en met name bij het Openbaar Ministerie dingen horen te veranderen om de steeds groter wordende afstand tussen overheid en bevolking te overbruggen. De vervolging van Wilders is een onrechtmatige daad, die niet alleen aan de overheid kan worden toegerekend maar ook aan de beide officieren van justitie die er uitvoering aan gegeven hebben.

---

Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp