Wat is onze samenleving?
Zou Nederland kunnen bestaan zonder de rest van de wereld? Niet echt. We verbouwen om maar een voorbeeld te geven daarvoor te weinig voedsel van de goede soort. Onze fabrieken blijven niet draaien en op termijn is ons aardgas op en kunnen we ons zelf ook niet meer verwarmen. We kunnen geen 17 miljoen mensen in leven houden op eigen houtje, dus Nederland is onze samenleving niet. Is Amerika dan een samenleving? Ja. Het zou wat moeten indikken, soberder gaan leven vooral, minder gericht op mobiliteit[1] als doel op zich, maar het zou kunnen.
Is Europa een samenleving? Nee, al was het alleen maar omdat de inwoners zich niet als elkaars medeburgers zien, maar er is hier ook geen sprake van een gemeenschappelijke markt of overheid. Europa kan het overleven van haar inwoners niet garanderen.
Europa is een project en een aardrijkskundige aanduiding, twee verschillende begrippen maar niet meer dan dat.
Het zou zich zelf niet eens kunnen verdedigen tegen een arm land als Rusland, nog steeds niet, ondanks de implosie van het Sovjet rijk. Europa is vooral potentie en mythe. De verwerkelijking van die droom is de laatste jaren onwaarschijnlijker geworden[2]. Is de westerse wereld een gemeenschap? Ja, meer dan Europa in elk geval. Amerika is in zoverre uitzonderlijk dat het tegelijk tot de westerse wereld hoort en zich zelf zou kunnen bedruipen als dat nodig zou blijken. Het is de hegemon van onze wereld en de bittere kritiek die Europeanen op Amerika hebben is hakken in eigen vlees.
Als men lessen wil trekken kan men van Amerika beter de lessen van de een en twintigste eeuw leren dan die van de achttiende [3]. Amerika heeft een belangrijker research en development capaciteit dan de rest van de wereld bij elkaar. De meeste belangrijke nieuwe natuurkundige ontdekkingen en commerciële technieken komen uit Amerika. Amerika heeft een beter en flexibeler onderwijssysteem dan Europa. Ook op het terrein van kunsten en de niet-technische wetenschappen is Amerika Europa en de rest van de wereld vooruit.
Samenleving is een relatief, geen absoluut begrip. Nederland heeft bijvoorbeeld wel een groot aantal kenmerken van een samenleving al zouden we niet zonder de rest van de westerse wereld kunnen. We kunnen tot op behoorlijk grote hoogte voor ons zelf zorgen en doen dat ook, veel meer dan de meeste mensen zich realiseren. Niet alleen de overheid maar ook de economie is voor een heel groot deel puur Nederlands [4]. We hebben wel een import/export quote van rond de 50% en worden in economisch opzicht wel eens als een deelstaat van Duitsland beschouwd, maar dat neemt niet weg dat de organisatie van onze eerste levensbehoeften overwegend op nationale schaal plaats vindt.
Hoe zit het dan met de globalisering? Wat te zeggen over de werkgelegenheid die weglekt naar India en naar China? Een ding is zeker. Een Europees antwoord op de Chinees-Indische uitdaging zal er niet komen. Maar een Nederlands antwoord ook niet. Men zou kunnen proberen de Europese grenzen te sluiten voor de import uit die landen. Het gevolg zou averechts zijn. Europa zou verarmen en juist op de belangrijkste punten, de meest moderne vormen van dienstverlening [5], is het sluiten van de grenzen zinloos. De elektronica kent geen grenzen.
De term uitdaging alleen al is misleidend. De economische bloei van het Verre Oosten draagt aan onze welvaart bij, zolang wij diensten en producten kunnen blijven leveren die men ginder nodig heeft. Hun welvaart is geen uitdaging maar een kans. Dat verouderde arbeidsintensieve productie [6] hier verdwijnt is een wetmatigheid waarmee we in de loop der eeuwen voortdurend te maken hebben gehad [7]. Zolang de bevolking voldoende is geschoold en de overheid zorgt voor een goede fysieke en juridisch economische infrastructuur zorgt het bedrijfsleven voor vervangende werkgelegenheid. Een betere kennis h.t.l. van wat zich in het Verre Oosten afspeelt zou ook helpen, want wat we er in de media van vernemen is in hoofdzaak mythe.
- Mobiliteit is in zekere zin een voorwaarde voor een samenleving. Holland was in de zeventiende eeuw een succesvolle samenleving mede dank zij de snelle verbindingen. Dank zij het voor die tijd snelle en comfortabele vervoer per trekschuit kon je in een dag van Hoorn naar Rotterdam. Nu kun je in een dag naar de rest van de wereld en is een economie op wereldschaal mogelijk.
- Europa is als politieke entiteit na de tweede wereldoorlog opgericht om nieuwe oorlogen in de regio te voorkomen. Die functie heeft het nu niet meer en dat is ook de reden waarom in 2005 Nederland van de noodzaak van een Europese grondwet niet overtuigd was.. Er zijn een aantal andere redenen waarom samenwerking in Europa dringend gewenst is, maar de bestaande organisatie van de EU staat aan de oplossing van gemeenschappelijke problemen eerder in de weg dan dat zij eraan bijdraagt. Een organisatie die gericht zou zijn op de oplossing van problemen in plaats van op de totstandkoming van een negentiende-eeuwse staatkundige entiteit, dat zou een belangrijke vooruitgang zijn. De tijd die men nu besteedt aan de vraag wat de bevoegdheden horen te zijn van het Europese Parlement of van een Europese minister van buitenlandse zaken, zou nuttiger besteed kunnen worden. En of de betrokkenen in Straatsburg of in Brussel horen te zitten dat interesseert eigenlijk niemand, maar aan dat soort onderwerpen wordt meer tijd besteed dan aan het energievraagstuk of aan de immigratie uit de arme landen.
- Een Verenigde Staten van Europa is een achttiende-eeuws ideaal. De verwezenlijking zou geen modern probleem meer op kunnen lossen.
- Niet de productie, maar de organisatie is in de meeste gevallen Nederlands. Albert Heijn zorgt voor de dagelijkse levensbehoeften van een substantieel gedeelte van de Nederlandse samenleving en haalt daarvoor de producten uit dat deel van de wereld waar het die het beste kan vinden. Ook zonder het gas uit Slochteren zou de Nederlandse energie centraal, d.w.z. vanuit een klein en overzichtelijk aantal punten worden gedistribueerd.
- De nieuwste kunstvormen, film, tv programma’s, de nieuwe muziek, moderne architectuur, overal loopt Amerika daarbij voorop.
- In Amerika heeft men onderkend dat de negentiende-eeuwse psychologie en sociologie een te gering werkelijkheidsgehalte hebben en ze zijn bezig deze takken van wetenschap tezamen met de algemene taalkunde te vervangen door de cognitive science, die een Darwiniaanse grondslag heeft.
- Toen aan het begin van de nieuwe tijd industriële weefgetouwen werden geïntroduceerd kwamen de arbeiders die voor hun werkgelegenheid vreesden in opstand. Deze Luddieten opstand is het schoolvoorbeeld geworden voor de reactie van conservatieve mensen op de wijzigingen in de samenleving die een reorganisatie van het arbeidsproces nodig maken.
Dit korte essay verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp
Ik heb hier zo ontzettend veel kanttekeningen bij dat het lastig is om ergens te beginnen. Laten we het er maar bij houden dat ik het met het merendeel van de punten volkomen oneens ben.
Daar schieten we niet echt mee op Johan P!
@Toon Kasdorp.
Ik heb Nederland verlaten en woon en werk in de VS. Momenteel is het hier superdruk en werk ik 12-uurs diensten, 5-6 dagen/week en vaak lopen die nog uit. Met de commute betekent dat dat ik minstens 16 uur per dag weg ben. Ik heb nu gewoon geen tijd. Maar ik zal eind deze week wel uitgebreid reageren. Dus voor die reactie zult u echt even geduld moeten hebben. Maar die zal dan, op uw verzoek, ook uitgebreid zijn.
@ Johan P. Met belangstelling kijk ik uit naar uw reactie. Ik wens u succes en hoop dat u in staat bent om een touw vast te knopen aan het onsamenhangende betoog van Kasdorp. Een artikel met een hoop op zichzelf staande beweringen die niet ontkend kunnen worden maar geen onderling verband hebben. Dit onderwerp ontbeert een definitie van een samenleving en het probleem aan de ene kant en een functionele samenleving aan de andere kant. Het gat hiertussen kan goed worden gevat in een gap-analyse. Iedere andere benadering is nutteloos.
Ik wil u ervoor waarschuwen om niet dezelfde fout te maken als Kasdorp door uit te gaan van de bestaande situatie. Een reactie op een onsamenhangend betoog verhoogt de verwarring alleen maar en draagt niet bij aan een beter begrip laat staan aan (een suggestie) van een oplossing.
Tenslotte, ik wens u veel succes bij uw praktische (hard werken) en avontuurlijke leven (emigratie naar de US of A). Uw reacties voegen immer waarde toe en zijn uiterst beschaafd en redelijk. Overigens, geldt hetzelfde voor Toon. Dit artikel valt een beetje buiten de boot. Uw beiden betrokkenheid is onvolprezen.
@ Voigt-Kampf.
IK vind het jammer voor U dat U de samenhang in het stuk niet heeft begrepen. Lees het nog een keer, misschien komt het dan.
@ Kasdorp.
Dit ingrijpende onderwerp leent zich eenvoudig niet voor een oppervlakkige beschouwing op een verloren zaterdagmiddag. En, is behalve onsamenhangend ook nog incompleet (de actoren individu, familie en staat ontbreken).
Mevrouw Voight-Kampff,
U verwart kort met oppervlakkig. En dat zo’n beschouwing het niet zou kunnen doen zonder het noemen van de namen van personen en hun familie en van de staat waar die mensen vandaan komen, vermag ik niet in te zien. Integendeel, dat leidt maar af. Ik wacht nu op het commentaar van Johan P.
@Kasdorp.
Uit uw woorden maak ik op dat dat wij op verschillende golflengten redeneren; wij wachten de reactie van Johan P af.
Voorts, alhoewel de vergissing voor de hand ligt ben ik niet mevrouw Voight die getrouwd is met meneer Kampff. De naam Voight-Kampff is mijn ‘nick name’ ontleend aan de film Blade Runner. Een verdere uitleg:
Device:
The Voight-Kampff machine (or device) is a fictional interrogation tool and is used by Blade Runners to assist in the testing of an individual to determine if they are a replicant. A test designed to provoke an emotional response.
Scene: https://www.youtube.com/watch?v=Umc9ezAyJv0
Het onderliggende thema van de film:
Androids die menselijke eigenschappen vertonen zoals emotie en zelfs meer dan dat … mededogen.
Peace out.
Verrassend, het filmpje! – aardig dat Johan met een reactie komt. Kort door de bocht: Mee eens punt 1, punt 2: grote lijnen mee eens, paard achter de wagen , samenwerken okay, een groot Eurpees rijk neen. punt 3: mee eens. punt 4: In de 16e en 17e eeuw maakten we veel halffabrikaten, daarnaast hoge productie op allerlei terrein. Productie is de motor van de economie! punt 5: kjk eens naar Z-Korea en qua design ook naar Italië – de VS loopt zeker niet met alles voorop. punt 6: ? punt 7: ?
Ik heb toch een aantal problemen met dit stuk, dus zoals beloofd hier een reactie.
“Zou Nederland kunnen bestaan zonder de rest van de wereld? Niet echt. We verbouwen om maar een voorbeeld te geven daarvoor te weinig voedsel van de goede soort. Onze fabrieken blijven niet draaien en op termijn is ons aardgas op en kunnen we ons zelf ook niet meer verwarmen. We kunnen geen 17 miljoen mensen in leven houden op eigen houtje, dus Nederland is onze samenleving niet.”
“Is Europa een samenleving? Nee, al was het alleen maar omdat de inwoners zich niet als elkaars medeburgers zien, maar er is hier ook geen sprake van een gemeenschappelijke markt of overheid. Europa kan het overleven van haar inwoners niet garanderen.”
“Het zou zich zelf niet eens kunnen verdedigen tegen een arm land als Rusland…”
Als ik naar deze eisen kijk dan is er vrijwel geen samenleving op de wereld. Volgens dit stuk dient een samenleving tenminste aan de volgende voorwaarden te voldoen.
– volledig zelfvoorzienend wat betreft voedsel
– volledig zelfvoorzienend wat betreft energie
– in staat zichzelf te verdedigen tegen een dreiging van buitenaf. Het problem met dit punt overigens is dat het niet duidelijk is of de auteur bedoelt tegen een tegenstander van gelijkwaardig formaat of tegen wat voor tegenstander dan ook, noch hoe succesvol de verdediging moet zijn.
– Er moet een gemeenschappelijke markt en overheid zijn
– Zichzelf als een samenleving (h)erkennen.
Er zijn misschien nog een aantal voorwaarden, maar deze komen niet aan bod in het artikel. Maar zelfs als we alleen deze voorwaarden nemen dan wordt het aantal samenlevingen op de wereld wel heel erg klein.
Een afgelegen stam in Amazone-gebied zou misschien in aanmerking komen aangezien die vrijwel zelfstandig opereeert, maar een dergelijke stam kan zich zeer zeker niet verdedigen tegen een dreiging van buitenaf. Zoals er in de jaren ’90 van de vorige eeuw wel bleek toen dergelijke stammen met enige regelmaat door helicopters vanuit de lucht werden beschoten om hen uit hun woongebied te verdrijven, maar tegen andere stammen zouden ze zich waarschijnlijk wel kunnen weren. Maar dat terzijde.
Japan is vokgens deze regels duidelijk geen samenleving, aangezien het niet volkomen zelfvoorzienend is. Noch Saudi-Arabie om dezelfde reden. Noch IJsland aangezien het vrijwel geen leger heeft. Noch de VS overigens. Want hoewel die zelfvoorzienend is op gebied van voedsel en energie en in staat is zich te verdedigen is er nauwelijks meer sprake van een gezamelijke identiteit. In de VS zien steeds meer mensen zich eerst als onderdeel van een andere groep en dan pas als Amerikaan.
En hoewel de VS in staat is om zich te verdedigen is het leger in grote mate afhankelijk van de superieure technologie, niet zozeer van mankracht. En om die superieure technologische voorsprong te behouden zijn ze afhankelijk van een aantal zeldzame delfstoffen die niet op het Amerikaanse continent te vinden zijn. Dus in feite zijn ze ook op dat punt afhankelijk van andere landen.
Maar iedereen die beweert dat Japan of Saudi-Arabie of IJsland geen eigen samenleving vormt heeft of geen idee waar hij over spreekt of hanteert een zodanig verkeerde definitie van ‘samenleving’ dat het onzinnig is om zelfs maar in discussie te gaan.
Als men al deze punten zoals in het artikel genoemd bij elkaar optelt is het aantal samenlevingen op deze aardbol beperkt tot slechts 1 of 2. China en Rusland. En zelfs daar zou nog wel wat op af te dingen zijn aangezien beiden zeer afhankelijk zijn van handel.
Al met al zou ik daarom stellen dat deze set van eisen geen juiste definitie van een samenleving vormen.
Dan om te weerleggen dat Nederland geen samenleving vormt.
Om te beginnen is Nederland zeer wel in staat om zichzelf te bedruipen wat betreft voedsel. Het idee dat Nederland niet de juiste producten zou kunnen verbouwen is volkomen onjuist. De variatie zou misschien wat minderen, maar de combinatie van veeteelt, visserij, landbouw en (glas)tuinbouw zo gevarieerd dat het geen probleem is om een voldoende gezond aanbod van voedsel te produceren, in meer dan voldoende hoeveelheden. De kennis is er ook, de Nederlandse productie per hectare is de hoogste ter wereld.
De schoen wringt hem in het actieve ontmoedigingsbeleid op gebied van landbouw dat al jaren wordt gevoerd. Ieder jaar stopt tussen de 5% en 10% van de landbouwbedrijven. Velen zijn al ge-emigreerd naar landen waar ze wel welkom zijn, anderen zijn gedwongen te stoppen omdat er geen opvolger is. Je moet wel behoorlijk gek zijn om in Nederland nog boer te willen worden. Diegenen die een bedrijf van de ouders overnemen doen het meestal uit liefde voor het vak, niet voor het geld. En persoonlijk ken ik diverse mensen die dat inderdaad doen, maar dan wel een deeltijd baan daarnaast hebben, of een vrouw hebben die ergens anders werkt. De rest wordt langzaam maar zeker opgeslorpt door grotere bedrijven.
Ook wat energie betreft is Nederland prima in staat om zichzelf te bedruipen, daar hebben we het gas helemaal niet voor nodig. Nederland heeft zelf voldoende thorium om een aantal kerncentrales neer te zetten om zichzelf voor enige eeuwen te redden. Thoriumcentrales hebben overigens als bijkomend voordeel dat ze vele malen minder gevaarlijk zijn dan uraniumcentrales, dat ze niet gebruikt kunnen worden om nucleaire wapens te produceren, geen serieus doelwit zijn voor mogelijk terroristische acties omdat er geen ‘meltdown’ gevaar is en natuurlijk dat ze een constante stroom leveren, in tegenstelling tot wind- en zonne-energie. Dat er dan overgeschakeld zou moeten worden op meer electrische voertuigen om niet langer afhankelijk te zijn van olie is een ander verhaal. Maar de mogelijkheid van zelfvoorziening op gebied van energie is er dus wel degelijk.
Nederland heeft ook een eigen markt en een eigen overheid. Dat beiden onderworpen zijn aan een bestuur vanuit Brussel is voor wat de definitie betreft niet zo relevant. Al helemaal niet omdat de samenleving als geheel daar nooit voor heeft gekozen. Het is een beleid dat wordt opgelegd door politici die de binding met de Nederlandse samenleving hebben verloren en zich meer verbonden voelen met de ‘samenleving’ van EU-politici en ambtenaren.
Op het gebied van verdediging wordt het een ander verhaal. Nederland zal nooit en te nimmer in staat zijn om zich te verdedigen tegen grootmachten. De vraag is natuurlijk of dat nodig is. Het hele idee van samenwerking met andere landen (ik ga nu even niet in op mijn opvattingen over de NAVO, EU en VN, dan ben ik morgen nog niet klaar) op gebied van defensie, maar ook op gebied van handel is juist dat je het niet alleen hoeft te doen. Een samenleving kan prima de eigen identiteit behouden en samenwerken met anderen. Maar Nederland heeft een eigen leger (nou ja, op papier dan, want in de praktijk is het grotendeels al een onderdeel geworden van de Duitse krijgsmacht. Wat er over is van het leger na een beleid van diverse decennia waarin de krijgsmacht vakkundig om zeep is geholpen). Maar theoretisch gezien hebben we een eigen krijgsmacht waarmee we in staat zouden zijn aan een vorm van verdediging te kunnen voldoen.
Het laatste punt is waar ik enigzins met de auteur in mee kan gaan.
Ik zou echter nog niet zo ver willen gaan het geen samenleving meer te noemen, maar een gespleten samenleving, iedereen is zich terdege bewust van het feit dat men in Nederland woont, er zijn echter zeer verschillende opvattingen over wat voor soort samenleving het dient te worden.
Ik ben het eens met het feit dat een samenleving bestaat uit individuen die zichzelf beschouwen als onderdeel van eenzelfde groep. En om een samenleving te vormen dienen ze dezelfde taal te gebruiken, dezelfde kernwaarden te delen, dezelfde geschiedenis te delen. Kortom, dezelfde cultuur te hebben. Waar men de grens legt tussen een samenleving en cultuur is een ander verhaal, ter illustratie, Vlaanderen is voor een zeer groot deel vergelijkbaar met Nederland, deelt een voornaam deel van de geschiedenis, spreekt grotendeels dezelfde taal en deelt grotendeels dezelfde kernwaarden. Men zou dus kunnen stellen dat de cultuur vrijwel hetzelfde is, maar toch zien de mensen zichzelf als onderdeel van verschillende groepen en is er sprake van verschillende samenlevingen, puur op gebied van eigen beleving.
Hier raken we meteen de kern van de problemen die er in het moderne westen zijn, het feit dat de westerse tolerantie naar anderen toe heeft toegelaten de eigen cultuur -en daarmee de eigen samenleving- te ondermijnen en te verdelen. Traditioneel gezien zullen er altijd een aantal verschillende groepen binnen een samenleving zijn. Stad versus achterland, arm versus rijk, arbeider versus academici, protestants versus katholiek (hoewel tegenwoordig duidelijk moslim versus alle anderen), ambtenaren versus burger etc. etc. Dat al die diverse groepen er zijn is geen probleem zolang ze een duidelijk gevoel hebben een onderdeel te zijn van iets dat groter is, de samenleving als geheel.
Tegenwoordig zie je in de hele westerse wereld dat de scheidingslijnen worden getrokken en dat deze voornamelijk langs raciale lijnen lopen. Hoewel dit in principe niet nodig is lijkt het erop dat de meeste mensen zich uiteindelijk toch zullen richten op de ‘eigen groep’ en dat het diep in de menselijke natuur is verankerd zich te identificeren op basis van ras. Direct gevolgd door geloof. Zeker in Nederland heeft ras nooit echt een rol gespeeld, maar toch beginnen steeds meer groepen zich lansg deze lijnen op te stellen en ‘racisme’ te reopen wanneer ze iets willen hebben of voor elkaar willen krijgen.
Vooral die raciale scheidslijn is momenteel een belangrijke. Men kan het overal in de wereld zien, met name maar niet uitsluitend in de westerse wereld. De VS wordt momenteel verscheurd door de kwestie van ras. Een probleem dat al enige tijd leek te zijn geslonken, maar onder leiding van Obama is het uitgegroeid tot een probleem dat erger is dan ooit te voren. En overal ter wereld ziet men de verderfelijke invloed van islam die zichzelf in steeds sterkere mate laat gelden als de dominante factor.
Maar ook in Zuid-Afrika is de kwestie van ras weer heel actueel en worden blanken vermoord en vervolgd. Niet dat de meeste media daar ook maar iets over rapporteren.
Maar het is niet voor niets dat de meest STABIELE samenlevingen geen multi-culturele samenlevingen zijn. Singapore is een duidelijke samenleving. Zo ook Japan. En ook in China ziet men dat de overheid promoot om zichzelf in de eerste plaats als Chinees te zien en pas daarna wat anders. En dat er sancties staan op afwijkend gedrag. Of de manier waarop dat wordt gedaan wenselijk is, is een tweede, maar een samenleving kan alleen succesvol zijn en blijven voortbestaan als de individuen duidelijk een onderdeel van die samenleving wensen te zijn. Dat geldt ook zeer zeker voor Saudi-Arabie trouwens.
Hongarije en Polen zijn andere voorbeelden van landen waar men duidelijk kiest voor een eigen identiteit en geen samenleving wenst te worden van allerlei gemixte samenraapselen. De mensen voelen zich Hongaars, of Pools. En wie daarheen emigreert zal zich daaraan aan moeten passen.
Om hier even op door te gaan wil ik even een ander stukje uit het artikel aanhalen:
“Als men lessen wil trekken kan men van Amerika beter de lessen van de een en twintigste eeuw leren dan die van de achttiende “
Wederom ben ik het hier niet echt mee eens. Als men kijkt naar de samenleving zoals die destijds was, was er een veel duidelijker gevoel van saamhorigheid en een gevoel van ”amerikaan zijn” dan nu. Hoewel dat in de twinstigste eeuw ook wel zo was, met name rond WO1 en WO2, maar nadien is dat gevoel geslonken.
Destijds was er ook een strict immigratiebeleid in de VS. Bij aankomst moest men een medische controle ondergaan en wie daaraan niet voldeed werd teruggestuurd. De enige uitzonderingen daarop waren mensen die zo rijk waren dat het niet van belang was hoe gezond ze waren. Men werd geacht Engels te spreken, dan wel op eigen kosten dat te leren spreken, want zonder Engels kwam men niet ver. Uitkeringen, gratis gezondheidszorg, gratis huisvesting, gratis wat dan ook, dat alles was niet beschikbaar. Men had wat men meebracht en de eigen arbeid, kennis en kunde en dat was het. Er werd niet voor je gezorgd, heel anders dan de ‘sanctuary-cities’ die nu op kosten van de belastingbetaler illegalen, zelfs illegal criminelen, beschermen en van allerlei zaken voorzien. Of de asielparasieten die nu Europa binnen trekken en van de uitkeringen gebruik maken zonder ooit iets van waarde toe te voegen aan de samenleving.
Dat de VS zo groot werd op het gebied van research is dan ook voornamelijk te danken aan het feit dat het een geheel was, dat het een samenleving was die zichzelf erkende en waardevol vond en zichzelf heel duidelijke doelen stelde. Het is dan ook niet verwonderlijk dat met de huidige botsingen van diverse groepen het onderwijs rap naar beneden gaat en dat men zich in het verre Oosten, waar de samenlevingen wel homogeen zijn en zich als een geheel zien, nu in een rap tempo ontwikkelt. Indien de VS zich niet heel snel weer als een geheel gaat zien dan is het te verwachten dat ze ook op dat punt binnen afzienbare tijd voorbijgestreefd zullen worden.
Tenslotte wil ik nog even een laatste opmerking maken: als men door de gehele geschiedenis heen kijkt dan is het duidelijk dat een multiculturele samenleving NOOIT op lange termijn succesvol is geweest. Nergens ter wereld, op geen enkel punt in de tijd. Waar meerdere culturen bosten zal er altijd een enkele cultuur de overhand krijgen en deze zal de eigen waarden opleggen aan de andere cultuur of culturen. Daar gaat wat tijd overheen, soms meer en soms minder, maar het is een vaststaand gegeven zonder uitzonderingen. Een samenleving en cultuur gaan hand in hand. Een samenleving kan niet bestaan zonder een eigen cultuur. Zodra de cultuur verdwijnt, verdwijnt ook de samenleving.
Mensen zijn individuen, maar geen solitaire wezens. Dat daar uitzonderingen op zijn is normaal, maar als geheel zijn mensen afhankelijk van anderen. Dat geldt voor individuen, dat geldt ook voor samenlevingen. Contact met anderen is prima, maar er is een duidelijke behoefte aan het behoren tot een groep en men zal zich alleen goed voelen in een groep die de eigen kernwaarden deelt. Zodra een groep de eigen kernwaarden laat verwateren zal die groep binnen afzienbare tijd verdwijnen, simpel genoeg omdat er dan eenmaal niets meer is dat het een groep maakt.
Aristoteles was dan ook volkomen correct toen hij zei : “tolerantie en apatie zijn de laatste deugden van een stervende samenleving”. De westerse samenleving als geheel zit nu op dat punt. En als deze zijn glorie wil herwinnen dan kan dat alleen door weer trots te zijn op de eigen samenleving, de eigen kernwaardes, geschiedenis en de eigen prestaties. En die ook dwingend op te leggen aan eenieder die in die samenleving wenst te wonen. Een samenleving kan een klein aantal individuen accepteren die zichzelf niet als onderdeel van die samenleving zien, maar om te kunnen voortbestaan dient dat aantal te worden beperkt. En als dat aantal groeit dienen die individuen te worden uitgestoten indien men de samenleving wil behouden.