VVD en SP dienden gisteren tezamen een motie in die van minister Ollongren eist dat zij in Brussel gaat pleiten voor de opheffing van EU vs Disinfo, het nieuwe EU-vehikel ter coördinatie van censuur. Mooi, heel mooi. Pleite met die censuur. En daarom is dit veruit onvoldoende, hoe goed bedoeld het verder ook zijn mag.

Het klinkt heel mooi, SP en VVD die zij aan zij strijden tegen een censuurinstantie van de EU.

De SP en de VVD willen af van EU vs Disinfo. In een motie roepen Kamerleden Peter Kwint (SP) en Dilan Yesilgöz op tot de afschaffing van het ‘nepnieuwsbureau’ van de EU.
Een Kamermeerderheid steunt de motie. Naast VVD en SP willen ook PVV, GroenLinks en SGP van het bureau af. Het is nog niet duidelijk wat minister Kajsa Ollongren (D66) van Binnenlandse Zaken van de opdracht van de Kamer vindt. Zij sprong eerder juist op de bres voor het nepnieuwsbureau.

Maar alleen is het bij lange na niet genoeg. Laat ik mijn bezwaren kort weergeven met een (fictieve) anekdote:

Op een dag krijg je op school te horen dat vanaf volgende maand in de pauzes niet meer mag worden gesnoept. De schoolleiding vindt dat gevaarlijk ongezond. Lerares T. is belast met het toezicht, en begint een beleid van controle op het bezit van snoepgoed, waarbij leerlingen bij aankomst op school zullen worden gefouilleerd. Aangetroffen snoepgoed wordt in beslag genomen. Want zoiets slechts, dat moet niet mogen. Overtreders van de oekaze worden voor een week geschorst.

Na hevige protesten van ouders en leerlingen erkent de school dat dit niet goed is aangepakt, en besluit het fouilleer-beleid af te schaffen. Juffrouw T. gaat gewoon weer gymnastiek doen.

Maar het verbod en de eventuele strafmaatregelen worden niet teruggedraaid! Evenmin neemt de schoolleiding terug dat het snoepen in pauzes zo ernstig is, dat dergelijke maatregelen geëigend zijn. Door toe te geven aan de protesten erkent de school dat het bij de bestaande leerlingenpopulatie geen haalbare kaart bleek dit beleid door te voeren.

Maar dat dit op termijn sluipenderwijs zal worden ingebed begrijpt een kind (vaak achteraf pas overigens).

De kwestie is eenvoudig. Het gaat er niet om het bureau dat het uitvoert de nek om te draaien; er zal wel weer een ander bureau voor in de plaats komen. Het gaat er om dat je het hele beleid zonder enige verdere terughoudendheid af moet schieten als politiek onbespreekbaar. En de minister die er mee komt er bij, ben ik geneigd te zeggen, al is dat minder relevant.

Maar voor de VVD zal dat wel een paar stappen te ver zijn in de gegeven situatie. Desalniettemin is het wat nodig is: wortel èn tak moeten worden verwijderd. Want wie de wortels zitten laat, kan er op wachten op een dag die censuurplant toch weer in volle bloei aan te treffen. Dit soort acties leidt hoogstens tot uitstel van executie.

Want ook als dit EU-bureau nu sneuvelt heeft men bij de EU-moloch in Brussel terreinwinst geboekt. Het principe van nepnieuws – dat bestreden zou moeten worden – is geïntroduceerd, en volgende generaties ambtenaren zullen daar te zijner tijd weer een stevig gefundeerde censuur op kunnen bouwen. De dictatuur die in één dag gevestigd wordt is een schrikbeeld dat slechts voor de bühne wordt gehanteerd: het is de groeiende onvrijheid die niet wordt beteugeld waar het echt om gaat.