Een tijd geleden sprak iemand mij aan op mijn verdediging van Patrick van Schie, die in het Liberaal Reveil geprobeerd had de herinvoering van de doodstraf ter discussie te krijgen. Niet omdat hij vóór de doodstraf zou zijn maar omdat hij meende dat een dergelijke discussie niet taboe moest zijn.

Daar werd het bezwaar tegen gemaakt dat je zoiets tegenwoordig niet meer aan de orde zou kunnen stellen omdat het niet meer paste in ons rechtssysteem. Men bedoelde daar waarschijnlijk mee dat de grondwet of de Europese verdragen niet in het te bediscussiëren onderwerp voorzien.

Dat was een wat merkwaardig argument want als men consequent zou zijn betekende het dat die grondwet en die verdragen er nooit hadden mogen komen. Voor ze er uitzagen zoals ze nu uitzien pasten de laatste wijzigingen dan immers ook niet in ons rechtssysteem.

Toen men mij dus schreef dat een discussie over de wederinvoering van de doodstraf stuitte op dit ene rationele argument, het past niet in ons systeem, antwoordde ik: U wilt daar niet over praten want voor U is de doodstraf taboe. Dat mag best, voegde ik daar aan toe, want bij iedereen in onze samenleving komt een zekere weerzin op bij het onderwerp, maar dat is juist een gevolg van het feit dat het taboe is. Die weerzin is immers de kern van het begrip taboe. Met dat antwoord was de briefschrijver niet happy want die voelde zich niet serieus genomen, terwijl ik dat toch volstrekt serieus was.

Ik begrijp de achtergrond van het taboe heel goed, want oorlog en doodstraf passen beide niet in de ethiek van de Kantiaanse verlichting. Dat is de heersende ethiek van de humanistische wereld waarin we leven. Daarin is het leven van het individu tot hoogste waarde verheven.

Rationeel is dat een lastig te verdedigen standpunt omdat we nu eenmaal allemaal sterfelijk zijn. Het redden van mensenlevens is nooit meer dan ‘uitstel van executie’. Toch heeft het uitgangspunt in de praktijk veel goeds gebracht. De wereld is er een vreedzamer plaats door geworden.

Het heeft daarom waarschijnlijk ook meer te maken met het gedrag van de leden van de westerse samenleving dan met de belangen van mensen van wie in concreto het leven nu moet worden gerespecteerd.

Goed beschouwd danken miljarden inwoners van de ontwikkelingslanden hun leven aan die wat eenzelvige en merkwaardige man uit Koningsbergen in het voormalige Oost Pruisen.

Onze samenleving baseert haar afkeer van geweld tegen criminelen en tegen vijanden van onze beschaving op dit uitgangspunt en zouden we het laten varen dan gaan er met dat badwater heel wat kinderen mee de sloot in. Maar dat neemt allemaal niet weg dat het onderwerp net als alle andere onderwerpen bespreekbaar hoort te zijn.

————————————————————————————————-

Dit stuk verscheen vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp