Bij onderhandelingen moet je van begin af aan altijd overvragen. Dat is tegelijkertijd het dilemma van David Cameron, aangezien zijn wensen ook zonder overdrijving voor de EU nauwelijks aanvaardbaar zijn. Het laat zich aanzien dat Cameron er teveel met het gestrekte been in ging gisteren, zodat nu ook anderen hun poot stijf houden.

Dat de Britten op voorhand een window van een jaar of vier leken te krijgen om de financiële aantrekkelijkheid van het UK voor Europese arbeidsmigranten sterk in te perken, werd in het UK beschouwd als een nederlaag, en in Brusselse kringen als een onaanvaardbare concessie. Beiden hebben gelijk, en dit is dan nog maar een relatief klein punt in de onderhandelingen die op dit moment in Brussel worden gevoerd tijdens de EU-top. Het is sowieso al significant dat deze onderhandelingen plaats vinden in Brussel – de Nederlandse regering wil blijkbaar niet graag dat een waarschijnlijk fiasco zal worden vernoemd naar een Nederlands conferentie-oord. Terwijl dergelijke conferenties gewoonlijk worden gehouden in het land dat op dat moment de Europese ministerraden mag voorzitten. Momenteel is dat Nederland.

Zo’n window is binnen de EU vaker vertoond: wie even niet wil, krijgt van de EU uitstel – in de hoop het punt later alsnog geruisloos binnen te halen. Vaak heeft dat gewerkt, al zijn ditmaal vooral de Oost-Europese landen tamelijk onverzoenlijk. Dat Londen de positie van de Britse hoofdstad als financieel centrum wil beschermen wordt door de andere lidstaten al minder gewaardeerd, maar ook daar is zeker begrip voor. Uiteindelijk is nationale belangenbehartiging vrijwel overal in de EU de gewoonte. Waar het echter volledig mis gaat is het Britse punt dat het zich wil uitzonderen van de verplichting tot een ever closer union. Precies het punt waar een groot deel van de Europese bevolking totaal niets in ziet, maar waarvan Eurocraten spontaan klaar lijken te komen. De Britse bevolking moet er ook niets van hebben, en als Cameron op dit punt niets binnenhaalt, is het Out-referendum in juni nog slechts een formaliteit.

Maar op het punt van de steeds verder gaande Europese integratie vindt Cameron zowel Frankrijk als België op zijn weg. Met een schuin oog naar Denemarken en andere weifelende staten weigeren deze landen op dit punt concessies te doen – al vraag je je af of ze daarmee net juist de EU op zullen blazen. Het is een prisoner’s dilemma, met als inzet dat iemand als eerste moet opgeven. Het besef hoe weinig kans er is het UK binnen de EU te houden als men niet toegeeft, met alle gevolgen van dien, lijkt bij deze landen afwezig.

Er zijn nog wat andere, kleinere redenen waarom de deal deze top zou kunnen afketsen – met een Brits vertrek tot gevolg. Eén daarvan is de positie van Londens burgemeester Boris Johnson. Op dit moment verwacht men dat hij zich zou kunnen uitspreken voor een vertrek uit de EU om zich aan het hoofd van de Leave-campagne te stellen. In dat geval zou hij bij het winnen van dat referendum (hoogstwaarschijnlijk op 23 juni) David Cameron opvolgen als Brits premier. De City houdt haar hart vast (zie rechts).

En dan is daar ook nog het bekende enfant terrible Tsipras, de Griekse premier. Deze heeft vandaag aangekondigd (zie rechts) dat hij elke overeenkomst met een veto zal treffen als de EU zou besluiten de noordgrens van Griekenland af te sluiten en het land Schengen uit te zetten. Dat is een logische stap, omdat het dreigt te gebeuren. Griekenland krijgt nu de schuld van wat Turkije heeft veroorzaakt – en voor de Grieken is dat onverteerbaar. Door nu de garantie te eisen dat Schengen niet wordt veranderd heeft Tsipras de EU bij de ballen, en hij lijkt vastbesloten ze af te rukken als men niet toegeeft. De logische consequentie zou zijn, dat de EU zich tot daadwerkelijke grenscontroles zou verplichten, maar dat vinden de Eurocraten dusdanig moeilijk te slikken dat dit nog wel eens een groot en belangrijk punt zou kunnen worden.

Het zou zich ook nog tegen Tsipras en zijn land kunnen keren: als men de moed opgeeft met Cameron tot een vergelijk te komen, dan gooit men Griekenland maar gelijk ook uit Schengen, en wie weet uit de EU en de euro. Niets is makkelijker dan een erkend zwart schaap tot je beschikking hebben. Heel Europa zou dat begrijpen, hoe onterecht het ook zijn zou. Maar Europa heeft nu eenmaal niets van doen met eerlijkheid en rechtvaardigheid. Want dan was Griekenland lang geleden al aan Turkije verkocht.