De ECB-beslissing van het Duits Constitutioneel Hof in Karlsruhe gisteren heeft enige schokgolven door de EU gezonden, waarvan het goed is kennis te nemen. Ter lering ende vermaak.

Gisteren schreef ik al dat EU en euro door de beslissing van het Bundesverfassungsgericht in gevaar gekomen zijn. Vandaag laat ik zien dat de basis van het probleem niet eenvoudig weg te poetsen zal zijn.

Die ECB-beslissing – anders dan wat media ons wensen te doen geloven – kwam niet uit de lucht vallen. Ook tussen 2010 en 2015 werd in Karlsruhe al eerder over de EU-inmenging in puur Duitse economische beslissingen gevochten. Dat liep uiteindelijk ternauwernood goed af voor de Eurocratie, maar anders dan men in de rest van de EU leek te beseffen, is er iets wakker gemaakt dat zich voorlopig niet te ruste begeven zal. En dan heb ik het niet exclusief over de AfD, die ook een spin-off is van Duitse bezorgdheid om de economische strapatsen in Brussel.

Interessant was de reactie van Guy de Gek gisteren (boven en onder). Deze liet weer eens blijken zichzelf te beschouwen als de kwajongen voor wie geen regels gelden, maar die wel denkt iedereen de wet te kunnen stellen.

Wat aan tweet 2 herkenbaar is is de poging verwarring te zaaien bij mensen die over de beslissing van dat Duitse Hof lezen, en niet weten waarover het allemaal gaat. dat zien we ook bij de derde tweet gisteren:

En de EU-laven trapten daar prompt in, aangezien het ook de reactie van de EC was.

Het Europees recht heeft voorrang boven nationaal recht, aldus de Europese Commissie in een eerste korte reactie. Het dagelijks EU-bestuur wijst erop dat uitspraken van het Europees Hof van Justitie bindend zijn voor alle nationale rechtbanken en hoven. De commissie gaat de Duitse uitspraak nu in detail bestuderen.

Maar zo werkt internationaal recht niet. Nederland is uniek in de wereld doordat het achteraf de nationale wetten in de grondwet ondergeschikt maakte aan getekende verdragen – iets waardoor feitelijk elke beslissingsbevoegdheid van het parlement wordt uitgeschakeld, aangezien onze regering ook bevoegd is elk verdrag dat haar redelijk schijnt te tekenen. Maar de meeste landen in de wereld geven bij ondertekening van een verdrag alleen de op dat moment in het verdrag genoemde bevoegdheden weg, en behouden voor de rest de volledige zeggenschap in eigen land.

En dàt is de situatie waarover de EU nu struikelt. Het Bundesverfassungsgericht oordeelde gisteren feitelijk over een puur Duitse aangelegenheid, maar de repercussies bewijzen dat de EU dacht zich die zonder kans op verweer te hebben toe geëigend. Het is de machtsgreep van Brussel die het Bundesverfassungsgericht terugdraait, en niets anders. En het is precies dat die machtsgreep niet door de Bondsregering bestreden werd dat zij nu een ferme tik op de vingers krijgt. Want het is de regering-Merkel die een draai om de oren krijgt, en het is de EC in Brussel die er van staat te tollen.

Het stimuleringsbeleid waarmee de Europese Centrale Bank (ECB) de economie uit de vorige crisis wilde trekken, voldeed op bepaalde punten niet aan afspraken van de Europese Unie. Dat heeft het grondwettelijk hof van Duitsland bepaald. De rechters bevelen de ECB nu het opkoopprogramma ter waarde van 2,7 biljoen euro op sommige punten aan te passen.

De uitspraak volgt op een jarenlange juridische strijd van Duitse zakenlieden en academici. Zij vinden dat de ECB zijn boekje te buiten ging door in 2015 te beginnen met het op grote schaal opkopen van staatsobligaties om de economie en inflatie aan te jagen. Ze eisten dat de Duitse centrale bank, de Bundesbank, daarom niet meer mee zou doen aan deze zogeheten kwantitatieve verruiming. Het gaat hier niet om stimuleringsacties wegens de Corona-crisis.

Dat laatste niet in de eerste plaats, nee. Maar er geldt hetzelfde voor als voor de situatie in 2015 die nu door het Bundesverfassungsgericht is verworpen. Al heeft men meer kans dat dat ongeschonden passeren kan, aangezien het het soort maatregel is waarvoor men al snel voldoende redelijk klinkende argumenten kan inbrengen. Maar dat rechtvaardigt niet het optimisme van de laven (èn Guy de Gek) dat het eigenlijk een zaakje van komma’s en smoesjes is:

De Duitse rechters hebben nu bepaald dat het algehele opkoopprogramma van de ECB op zichzelf niet ongrondwettelijk is. Maar de centrale bank voor de eurozone heeft op bepaalde punten niet duidelijk gemaakt of bepaalde nadelen van het beleid wel in verhouding staan tot de voordelen, terwijl dat wel zou moeten. Zo wijzen tegenstanders van het ECB-beleid op lage rentes en het gebrek aan begrotingsdiscipline in bepaalde eurolanden door het opkoopprogramma.

Want het zijn nu eenmaal geen futiliteiten waarover het Bundesverfassungsgericht is gevallen. Ook zien we hierboven uitgelegd hoe media en EC ons een rad voor ogen proberen te draaien. Want dit:

Met het vonnis verwijst het Duitse constitutioneel hof een eerdere uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie naar de prullenbak, een hoogst uitzonderlijke stap. Het Europees hof in Luxemburg oordeelde in 2018 juist dat het opkoopprogramma zonder grote aanpassingen door de beugel kon. De Duitse rechters vinden dat oordeel onbegrijpelijk en en menen dat het niet juridisch bindend is.

Is NIET het verhaal. Het ware verhaal is dat deze zaak onder EU-recht mogelijk kan kloppen, maar onder Duits recht niet. En dat is de basis waarop het samengestelde EU-recht had moeten zijn gebaseerd. Ook, dat de ECB haar mandaat zoals dat gebaseerd was op Duits recht zelfstandig teveel heeft opgerekt. Daarmee de Duitse ondertekening van eerdere verdragen schendend. Dat is een eerdere fout die nu wordt rechtgezet. Daarom zal reparatie bepaald niet eenvoudig zijn, en is de EU nu in gevaar omdat dit op een wel heel ongelegen moment ter tafel komt. Ook bij de ECB hebben ze de portee duidelijk dat nog niet helemaal begrepen:

Want niemand heeft de ECB iets verboden; het Bundesverfassungsgericht heeft alleen Duitsland verboden hier een rol in te spelen en er aan mee te betalen. Dat zonder Duitsland geen financiële basis meer bestaat onder de strapatsen van de Frankfurter ECB is slechts een vervelend detail – of zou het moeten zijn.

Wat het voor ons land extra interessant zou hebben gemaakt is als Nederland niet dat vreemde artikel in de grondwet had opgenomen dat ons verplicht met de benen wijd te gaan als een of andere verdragswijziging dat vereist. Want dan had de beslissing van Balkenende om die Europese grondwet die per referendum werd afgewezen alsnog te tekenen met terugwerkende kracht bij het oud vuil kunnen belanden. Waar zij thuishoort.

Want niet alleen Nexit is een goed idee, maar ook het corrigeren van die bizarre grondwetswijziging, die ons op een achternamiddagje door de strot is gewrongen.

---

Meer over het eeuwige gedonderjaag met de euro leest u op Veren of Lood hier.