Ratten die gewoon rondrennen op straat en in portieken. In de publieke ruimte. Den Haag begint nu een groot programma van bestrijding en preventie. Dat zal niet mee gaan vallen.

Omroep West (Den Haag en noordelijk Zuid/Holland) berichtte er gisteren over. Den Haag pakt rattenoverlast in woonwijken aan

Den Haag werkt aan een plan om rattenoverlast in woonwijken aan te pakken. De inhoud van het ‘rattenoffensief’ wordt eind november bekend. De woordvoerder van wethouder Richard de Mos wil er wel alvast wat over zeggen: ‘We gaan meer handhaven, er komen broodbakken en we gaan voorlichting geven over de nadelen van etensresten op straat gooien.’

Nu moet gezegd zijn: “oude vrouwtjes” die etensresten op straat gooien ‘voor de dieren’ zijn in veel steden een traditionele en bekende plaag. Toch was die plaag redelijk in de hand te houden. Meestal ging het deze oude vrouwtjes er om katten en vogels en zwerfdieren van voedsel te voorzien. Zodra ze er op werden gewezen dat ze ratten voederden hield het vaak op. Ook was handhaving minder ingewikkeld: de aantallen oude vrouwtjes waren beperkt en de buurt wist er gewoonlijk voldoende van om via sociale controle invloed uit te oefenen en desnoods de wijkagent voor een gesprekje te sturen. Echt uit de hand liep het daarom nooit. Nu is dat anders:

In juli trokken bewoners van Moerwijk aan de bel. Ratten lopen in de Haagse wijk door portieken, door tuinen en op straat. Een actiegroep startte een handtekeningenactie en haalde in een week tijd 1.200 handtekeningen op. Ook in Mariahoeve hebben bewoners last van ratten.

Deels zit de gemeente nog op het oude spoor, maar de moderne problematiek schemert al door de kieren:

‘Woningcorporaties gaan hun tuinen goed snoeien en bewoners aanspreken die brood en andere etensresten op straat gooien. We kunnen het niet alleen, het is ook echt een verantwoordelijkheid van bewoners zelf,’ zegt de gemeentewoordvoerder.

Maar, Moerwijk en Mariahoeve zijn in Den Haag naoorlogse wijken waar nu veel migranten wonen. En daar zit hem het echte probleem:

Het plan is ook om meer te gaan handhaven. ‘Maar dan moeten mensen die brood weggooien op heterdaad worden betrapt. Dat is lastig en kost capaciteit,’ aldus de gemeente. ‘Daarom is handhaven niet dé oplossing.’ Eind november wordt de inhoud van het Haagse ‘rattenoffensief’ bekend.

Het is helaas voorspelbaar wat die uitkomst wordt. Zoals gebruikelijk laat omroep West het woord islam zorgvuldig weg uit dit stukje, maar toch zit ook ditmaal daarin het probleem. Mag je dat zomaar zeggen? Ik vrees dat je er zelfs niet aan ontkomt als je het probleem op wilt lossen. Echt op wilt lossen, dan. Dit type problemen voert voort uit de wijze waarop binnen islamitische culturen wordt gekeken naar de wereld om zich heen. Maar kun je niet zeggen dat het niet alleen gaat om islamitische immigranten, aangezien steden als Den Haag, Rotterdam en Amsterdam zich er op beroepen mensen van meer dan 170 nationaliteiten te herbergen? Nee, dat kun je niet. Want wie de cijfers er naast legt ziet direct dat die 170 (of meer) nationaliteiten de schaamlap zijn om het idee van de multiculturele samenleving nog lippendienst te bewijzen. Nederland is een bicultureel (westers/islamitisch) land aan het worden met een laagje franje uit andere culturen. En het probleem zit hier in de islamitische maatschappelijke component.

In de westerse cultuur geldt het paradigma van de gezamenlijke zorg voor de openbare ruimte. Je vernielt – als het goed is – niet alles buiten je eigen huis, omdat het er ook is voor jouzelf. Ergo: de openbare ruimte is gemeenschappelijk bezit waar we gemeenschappelijk van worden geacht die op orde te houden. Ondanks vandalisme (het woord impliceert het concept!!) is relatief beperkt en vaak vooral tot jeugdigen die nog niet voldoende volwassen gedrag ten toon spreiden. Wie dat op langere termijn niet zo bekijkt werd traditioneel beschouwd als asociaal. Of dat nog steeds mag?

Hoe anders is dat binnen islamitische culturen! Voor zaken die niet direct als eigen bezit kunnen worden gekenmerkt, gelden niet de westerse beperkingen van gemeenschappelijk bezit dat je geacht wordt heel te houden. Omdat wij westerlingen dat als beschaafd ervaren. Als het van niemand is kan niemand in islamitische culturen je weerhouden het te vernielen als de gedachte in je opkomt. Of die openbare ruimte te gebruiken als vuilstortplek als dat je beter uitkomt.

Handhaven zal Den Haag daarom heel veel meer kosten dan begroot, maar als men serieus werk wil maken van de rattenbestrijding is er geen alternatief voor strikte handhaving. Ik voorspel een goedbedoeld fiasco, en de opmars van de rat ook in wijken waar men denkt dat dat eigenlijk alleen lieve huisdiertjes zijn.