Dat de EC Polen en Hongarije in de tang wilde nemen vanwege hun verzet tegen Brusselse oekazes aangaande  het opnemen van asielmigranten was al een tijdje duidelijk. Dat het niet bij dreigementen blijft eveneens.

Desalniettemin zou dit de deur moeten openen voor een fundamenteler discussie waarom de EU een circus optuigt dat vooral geld rondpompt en herverdeelt. Het democratisch deficit toont zich hierin juist bij uitnemendheid, waarbij de grote vraag is wat nationale soevereiniteit Brussel nog waard is. Deze (alsook vorige) EC lijkt soevereiniteit vooral als een hinderpaal te beschouwen.

Het is een discussie die binnen de toenmalige Oostblokstaten nooit gevoerd is, overtuigd als men er was dat het westen beter was dan de Russische heerschappij waarvan men juist verlost was. Het besef dat meesters die geen concurrentie hebben de neiging krijgen zich dictatorialer op te stellen ontbrak. De gevolgen zien we vandaag de dag steeds nadrukkelijker terug in hoe de EU en de Visegradgroep elkaar bezien. Dat eenzelfde kritische blik op de EU in de oude kern van de EU node ontbreekt heeft als oorzaak dat we er hier al zo aan gewend zijn, dat we ons nauwelijks nog realiseren wat onze soevereiniteit is aangedaan. En wat soevereiniteit betekent.

Dat speelt in de oude Oostbloklanden minder. Hoewel Polen en Hongarije nu zeker te lijden hebben van de werkwijze van de Commissie, zie ik ze niet snel bakzeil halen. Trots is wel wat geld waard, zo blijkt. En Polen en Hongarije zijn mogelijk net welvarend genoeg om er maling aan te kunnen hebben. Dat de geldstroom van Brussel zich nu primair richt op Bulgarije en Roemenië, en landen als Tsjechië en Slowakije worden ontzien bij de bankschroef die nu wordt aangelegd, is daarom een weinig intelligente aanpak van de EC, een die vooral geboren lijkt uit nood en gekwetste trots.

Maar gekwetste trots is nooit een goed raadgever, zeker niet als die vooral te lijden heeft gehad van verschillende politieke inzichten, in plaats van de fundamentele problemen die de EU pretendeert te willen aanpakken. Aan zelfingenomen kwasten als Frans Timmermans kun je dit soort onderhandelingen duidelijk niet overlaten.

Het is daarom een goede zaak dat er een nieuwe EC wordt benoemd alvorens deze onderhandelingen worden afgerond. Het mandaat van Juncker cs loopt tot 2019, deze onderhandelingen die nu zijn gestart moeten in 2020  gereed zijn, al gaat de tijd dan wel dringen. Vooralsnog is er weinig aan de hand, maar zullen we vooral veel verzet zien van zowel Polen als Hongarije in zaken die hen niet heel veel belang inboezemen, maar die voor het westen essentieel zijn. Al was het maar om de EC te laten voelen hoe een onrechtvaardige behandeling voelt. Het EU-voorzitterschap van Oostenrijk dit jaar zal hen daarbij ongetwijfeld helpen.

Dit is nog niet gedaan – als de EU in 2020 nog bestaat, overigens.