Wederzijdse vernietiging was de titel die Marcel van Dam in 2009 meegaf aan een van zijn wekelijkse columns in de Volkskrant. Hij had het over de Gaza-oorlog.

Van Dam bedoelde te zeggen dat Israël de Palestijnse gemeenschap fysiek vernietigde door het grote aantal burgerdoden – twee honderd toen hij dat schreef en dertien honderd toen de oorlog ophield – terwijl Israël op den duur ook zich zelf erdoor zou vernietigen. Israël kweekte met zijn optreden haat bij jonge Palestijnen, waardoor een kringloop van geweld in stand bleef.

Niet alleen bij de jonge Palestijnen overigens. Van een van de Arabische auteurs die Nederland tegenwoordig rijk is kon men in diezelfde dagen [1] horen dat zijn jonge landgenoten in Nederland het over de vuile joden hadden die hun broeders in Gaza vermoordden. Niet dat de auteur het met dat woordgebruik eens was, maar hij vond het begrijpelijk. Hij riep de Nederlandse regering op om er wat aan te doen en met dat doen bedoelde hij steun voor een boycot van Israëlische goederen, zoals die werd georganiseerd door een organisatie op de NZ Voorburgwal in Amsterdam met de naam Peace. Die meende daarmee de vrede in het Midden Oosten af te kunnen dwingen.

Oproepen als deze aan de Nederlandse regering, maar ook de boeken en toespraken van Dries van Agt en de stukjes van Marcel van Dam en anderen, stemmen een mens droevig.

Van Dam is helemaal geen domme man. Hij weet net zo goed als U en ik dat wanneer bij het offensief van Israël in 2008-2009, dat een maand geduurd heeft, niet meer dan duizend burgers omkomen op een gebied zo groot als Texel, terwijl daar op dat moment zo’n anderhalf miljoen potentiële slachtoffers woonden, dat Israël dan erg zijn best gedaan moet hebben om slachtoffers te voorkomen.

Daar kunnen uitzonderingen op geweest zijn en Goldstone [2] heeft in eerste instantie gemeend dat die er waren. Later is hij op die aanvankelijke veronderstellingen teruggekomen. Maar toen Hamas later een nieuwe Gaza oorlog uitlokte, die een vrij nauwkeurige kopie was van de vorige, leek iedereen de lessen van de eerdere oorlogen te zijn vergeten en kregen we precies dezelfde onzinnige verwijten aan het adres van Israël.

Het is evident dat Hamas op het maken van slachtoffers uit is en Israël niet. Maar toch is er in Nederland, bij de media, bij katholieken als Van Agt en Van Dam, sprake van een toenemend antizionisme en dat is toch heus een variant op het thema antisemitisme de ideologie die in de vernietigingskampen van Hitler 6 miljoen slachtoffers heeft veroorzaakt.

Het geweld in het Midden Oosten is van Arabische oorsprong. Het was er al voor het zionisme en het is er ook op andere plaatsen dan in Israël. En niet alleen in Syrië en in Jemen, maar overal waar Arabisch wordt gesproken wordt. Als er in de Arabische wereld ergens orde en vrede is, dan wordt die daar met veel geweld gehandhaafd. Van nature is er daar nergens vrede.

Geweld is onderdeel van de Arabische cultuur. Hamas is een erkende criminele organisatie, maar een die de steun geniet van de plaatselijke bevolking. De bewoners van Gaza kiezen voor Hamas en de consequenties daarvan roepen ze daarmee over hun eigen hoofden af.

Hamas schoot in strijd met het bestand [3] aan een stuk door raketten af op burgerdoelen. Het hield honderdduizenden mensen in stress en levensgevaar. Voorafgaande aan de Gaza-oorlogen heeft Israël daarop steeds gereageerd door maar mondjesmaat goederen toe te laten tot het gebied en ook dat heeft niet geholpen. Een oorlog helpt wel, zij het ook alleen maar tijdelijk. Wat werkelijk zou helpen zou de evacuatie van Gaza zijn en het overbrengen van de bevolking naar een veiliger gebied een paar duizend kilometer verder op.

Dat Israël burger slachtoffers maakt in Gaza komt niet omdat de burgerbevolking daar doel is van Israël maar omdat zij een schild vormt voor Hamas. In Israël wordt het aantal eigen burgerdoden beperkt doordat burgers gewaarschuwd worden door oplettende Israëlische militairen en zij vervolgens gedisciplineerd de schuilkelders in gaan voor het te laat is. Gaza kent alleen schuilkelders voor terroristen, niet voor burgers.

Als er in Gaza burgerslachtoffers vallen gebeurt dat in bijna alle gevallen omdat er vanuit civiele gebouwen geschoten wordt en dat vuur beantwoord wordt. Hamas schiet vanuit woonhuizen, vanuit scholen en ziekenhuizen. Het raken van burgerslachtoffers of van eigen mensen door verkeerd gericht vuur gebeurt aan
de kant van Israël in dit soort oorlogen in feite minder dan bij de westerse oorlogen in Irak of Afghanistan. Om Israël de schuld te geven van de doden in de Gaza oorlog is de zaak op zijn kop zetten.

Van Dam wist ook in 2009 hierover al niet meer te zeggen dan dat het jammer was dat er geen atomair evenwicht bestaat tussen Joden en Arabieren, want dan zouden de partijen wel wat voorzichtiger zijn, net als wij dat vroeger waren in de Koude Oorlog. Zoiets is, met permissie, baarlijke onzin. Iedere Arabier weet dat Israël atoomwapens heeft. Hij weet ook uit ervaring dat die niet gebruikt zijn in alle gewapende conflicten die er in al die jaren zijn geweest. Ze zullen alleen worden ingezet als de Arabieren van hun kant mass destruction wapens zouden gebruiken. En dat zouden ze doen als ze die hadden.

Hoe de situatie dus zou kunnen verbeteren door aan de Arabieren atoomwapens in handen te geven is een raadsel en een dergelijke uitspraak zegt wel iets over Van Dam en zijn beoordeling van het Midden Oosten.

De strijd van Israël tegen Hamas is een oorlog van een verantwoordelijke regering tegen een groep terroristen die het op haar burgers heeft gemunt. Dat Hamas niet alleen met geweld maar ook met meerderheid van stemmen in Gaza aan de macht is gekomen en gebleven zou geestelijk gezonde mensen te denken moeten geven. Hamas is niet democratischer dan de Taliban of Isis. Het is een van de vele voorbeelden van niet-democratische partijen die aan de macht gekomen zijn na democratische verkiezingen. Ook Hitler en zijn nazi’s horen in die categorie.Dat zegt meer over de gezindheid van de bevolking van Gaza dan over de democratie als regeringsvorm. Het is wel duidelijk dat die twee niet bij elkaar passen.

Israël hoort in haar reactie tegen Hamas en tegen andere bedreigingen van Arabische en moslim kant alleen proportioneel geweld te gebruiken en doet dat in het algemeen ook. Naar maatstaven van het Midden Oosten gemeten is de zelfbeheersing van Israël eerder opmerkelijk. Het aantal burger slachtoffers staat in geen verhouding tot het aantal burgers dat bij de vele oorlogen tussen Arabieren valt of in een oorlog als tussen Irak en Iran. Dat plaatst al die verontwaardigde Nederlandse socialisten en katholieken in een wat merkwaardige positie. Het zijn hun reacties hier in Nederland en in Europa die buiten iedere proportie zijn, niet die van Israël in het Midden Oosten.

Van Dam riep Israël op om zich terug te trekken achter de grenzen van vóór 1967, conform de betreffende resoluties van de VN. Dat waren de grenzen die geleid hebben tot de oorlogen van 1947, 1956 en 1967. Vanuit het door Jordanië bezette gebied kon men toen Israël in vijf minuten in tweeën delen en dat noodzaakte Israël tot preëmptief handelen tegen iedere onmiddellijke dreiging. Die grenzen bevorderden de vrede dus niet. Op het dichtstbijzijnde punt lagen de troepen van Jordanië vóór 1967 op 12 kilometer van de Israëlische kust. Dat is zoiets als de kortste afstand tussen België en Duitsland dwars door Midden Limburg heen en het was de belangrijkste reden waarom wij in 1940 in de Tweede Wereldoorlog werden betrokken.

Ons kunnen intussen de grenzen met de buurlanden niet veel schelen omdat we met beide landen nu weer bevriend zijn. Er vanuit gaan dat Israël en haar buren op dezelfde manier bevriend zullen raken als de vrede er maar eenmaal komt, dat noem ik het trekken van een valse wissel op de toekomst. Arabische landen zijn onderling niet eens met elkaar op die manier bevriend. Van Dam impliceerde dat de vrede in het Midden Oosten vanzelf wel uit zou breken als Israël zich op die oude grenzen terug zou trekken. Is het hemzelf duidelijk waarom hij dat denkt? Is de vrede met Hamas in Gaza uitgebroken toen Israël zich daar terugtrok? Heeft Hamas geen verdergaande claims dan herstel van de grenzen van 1967 of zou er geen nieuwe en nog onverzoenlijker Palestijnse organisatie komen als Hamas onder internationale druk vrede met Israël zou sluiten?

Hamas is groot geworden toen Fatah over vrede begon te praten. De Arabische bevolking wil geen vrede. Die wil dat de joden verdwijnen. Zou Van Dam het soort risico dat hij bepleit voor de joden voor zijn eigen kinderen en kleinkinderen nemen?

De toestanden in de vluchtelingenkampen hebben de Palestijnen aan zich zelf te wijten en aan de Verenigde Naties die de kampen in stand houden. Het is onzin om de schuld daarvoor bij Israël neer te leggen. Het is goedkoop om vanuit het veilige Nederland de haat en de moordlust van Arabieren te bagatelliseren. Men vergeet daarbij het aantal doden in de oorlog van de moslimextremisten tegen de Algerijnse regering, de oorlog van Assad sr. tegen de moslimbroederschap in Homs, de burgeroorlog in de Soedan, de oorlogen in Darfoer, in Jemen en de nieuwe oorlogen van de Arabische lente, waarvan die in Syrië de laatste jaren de kroon spant.

De gedachte dat de Gaza-oorlog een gevolg is van onverantwoord Israëlische optreden komt voort uit antisemitisme of uit een gebrek aan lokale historische kennis. Lees de boeken over het Midden Oosten in de achttiende en negentiende eeuw. Lees De Lamartine en onze eigen Abraham Kuyper. De moordlust is geen nieuw verschijnsel in het Midden Oosten. Het waren alleen andere buren waar het moorden zich toen tegen richtte. Israël is een gemakkelijke focus, maar het is niet het eerste of enige slachtoffer. Het Midden Oosten en de Maghreb, van Koerdistan tot Mauritanië deugen niet en dat is al heel lang zo.

---

1. 27 december 2008 tot 18 januari 2009
2. Goldstone was rapporteur namens de VN
3. Het bestand dat er geweest was sinds de ontruiming door Israël van de Gaza strip in 2005.

---

Dit essay verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp