Volgens de meeste historici zijn de verkiezingen waarbij Hitler aan de macht kwam eerlijk verlopen en hebben de kiezers in vrijheid hun stem kunnen uitbrengen.

Die kiezers hebben de oude partijen van de Weimar republiek wegens hun corruptie en incompetentie afgewezen en de voorkeur gegeven aan de NSDAP, die een aantrekkelijk sociaal programma had en een einde beloofde te maken aan de verstikkende vriendjespolitiek van het oude regime.

Wat ook een rol zal hebben gespeeld is de onmacht van de Weimar partijen om bij de geallieerden gehoor te vinden voor de klachten van het Duitse volk. Terwijl Hitler de bezetters onverzoenlijk tegemoet bleef treden, kropen de leiders van Weimar door het stof. In de ogen van de bevolking hadden ze afgedaan.

Of de NSDAP bij de geallieerden meer succes zou hebben viel in 1933 sterk te betwijfelen. Zij stonden te boek als “terroristisch” omdat ze de joden niet als Duitse medeburgers wilden accepteren en omdat de nazi’s verantwoordelijk waren voor veel gewelddadige acties tegen de joden. Hitler streefde naar een nationaal socialistische staat, die haaks stond op de overwegend burgerlijk liberale instelling van de meeste Duitsers. Dat hij met zijn terrorisme toch een stembuszege haalde, had daarom iets paradoxaals.

Voor een goed begrip is nodig te weten dat de kwalificatie “terroristisch” van Winston Churchill afkomstig is, die zijn kans waarnam toen de wereld, uit haar evenwicht als gevolg van de grote depressie, opeens overal terroristen begon te onderkennen. Maar terwijl het terrorisme in landen als de Sovjet Unie geen enkele legitimering kende, streefde de NSDAP een door de meeste Duitsers geaccepteerd doel na, te weten de bevrijding van het Duitse volk van een langdurige en uitzichtloze vreemde bezetting, vol onderdrukking, landroof, moord, marteling en vernedering. Anders gezegd: de geallieerde terreur werd in de ogen van de Duitsers door een contraterreur beantwoord en de contra’s hadden in de ogen van de bevolking het morele recht aan hun kant.

De buitenwereld zag en ziet het anders. Nog voor Hitler door de president was uitgenodigd om een regering te vormen kreeg de partij van alle kanten de wacht aangezegd. De gevolgen van de vrede van Versailles dienden te worden erkend, de SA en de andere milities moesten worden ontwapend en de afspraken van Locarno moesten door de nieuwe regering worden herbevestigd. Zo niet, dan zouden er geen Young leningen meer worden verstrekt en de herstelbetalingen uit het Verdrag van Versailles zouden ongewijzigd worden ingevorderd.

De eisen waren voorspelbaar eenzijdig, bedacht op de veiligheid van de buurlanden en zonder veel consideratie met het Duitse volk. Maar ze waren ook hypocriet, waar ze van Duitsland eerbiediging vroegen van de Locarno afspraken, die in 1925 door de geallieerden werden opgelegd en door Duitsland en haar buurlanden alleen onder druk zijn aanvaard. Het doel was veiligheid en vrede voor de buurlanden en een niet-levensvatbare staat voor de Duitsers. De eis aan de NSDAP om het Locarno dictaat te aanvaarden was hypocriet omdat het daarop geënte normaliseringsproces intussen een vrome fictie was geworden en door de buurlanden zelf voorgoed op de lange baan werd geschoven.

Winston Churchill had sinds zijn heroptreden in het Engelse Lagerhuis nadrukkelijk gesteld dat er met de nazi’s, in casu dus met Adolf Hitler, niet viel te praten. Aan hem is de omsingeling van Duitsland te wijten waarbij niet alleen in de Elzas maar ook in Polen en Tsjecho-Slowakije Duitse grond werd geconfisqueerd. Er is propaganda gemaakt met de verzachting van de betalingscondities voor de Duitse herstelbetalingen. Omdat de geallieerden niet of alleen maar voor de vorm protesteerden zijn in Sudetenland de onrechtmatige onteigeningen van Duitse inwoners als fait accompli geaccepteerd. De volgende stap was dat de Tsjechische roverijen ook de jure erkend gingen worden door de internationale gemeenschap. Engeland had al laten weten op dit punt toe te geven en haar standpunt hierover schriftelijk bekend te zullen maken.

De media spraken na de overwinning van Hitler van een aardverschuiving in de politiek in Midden Europa, maar tot reacties van enig belang heeft dit niet geleid. Van een herstel van het Duitse grondgebied zoals dat eeuwenlang in het kader van het Heilige Roomse rijk der Duitse natie heeft bestaan kon geen sprake meer zijn, sprak Winston Churchill. En, voegde hij er triomfantelijk aan toe, dit heeft de instemming van de Amerikaanse president zoals al bij de laatst Amerikaanse verkiezingen kon worden vastgesteld.

De eis aan het nieuwe Duitsland om deze imperialistische dictaten te erkennen betekende voor dit land het ondertekenen van het eigen doodvonnis: ze moesten in gesprek met de moordenaar van hun staatkundige toekomst. Dat de wereld dit durfde te eisen, liet zien dat de Duitse zaak op voorhand een verloren zaak was. Ook Adolf Hitler zou daar niets meer aan kunnen veranderen, dacht men toen..

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp