Polarisatie lijkt het nieuwe normaal in de MSM en op de sociale media. Afzeiken, schofferen en uitsluiten voeren de boventoon, met hier en daar wat gecancel. Hoogste tijd voor een nieuwe SIRE-campagne tegen polarisatie, zo dachten de deugers.

Wie herinnert zich nog de SIRE-campagne uit 2019 tegen huftergedrag onder de hashtag #DOESLIEF, doe eens lief? Gewerkt heeft de campagne niet, de zaken lijken integendeel alleen maar erger geworden. “Zo’n 1,4 miljoen Nederlanders hebben het contact met vrienden, familie en collega’s verminderd of helemaal beëindigd vanwege meningsverschillen over ‘gevoelige’ onderwerpen zoals immigratie, stikstof, Corona, het klimaat of Zwarte Piet”, meldt de stichting SIRE. Zo zou driekwart van de Nederlanders vinden dat polarisatie de laatste jaren is toegenomen.[1]

Is polarisatie erg? Diverse columnisten in de media vinden eigenlijk van niet: polarisatie is niet het probleem, maar integendeel het gebrek daaraan. Het kan juist een goed debat opleveren en een aantrekkelijker discussie op televisie, waardoor oplossingen voor heikele tegenstellingen scherper en duidelijk worden. Wanneer eerlijk wordt weergegeven wat er op het spel staat, kan het een voedingsbodem voor veranderingen in de maatschappij vormen.

Kijken we naar het publieke en maatschappelijke debat dan zien we iets ergers: polarisatie wordt in het systeem veroorzaakt en in stand gehouden door het politieke kartel. Menigeen zullen de leugens en bedrog van de Corona-tijd, rond stikstof of het Toeslagenschandaal nog glashelder voor ogen staan. De rot is in het systeem ingebakken geraakt onder vier kabinetten Rutte, systeempolarisatie – zo u wilt – die opnieuw messcherp op tafel ligt in groene en klimaatonzin, bij huizen versus boeren en uitsluiting van democratisch gekozen partijvertegenwoordigers door andere (mag u zelf raden ;=) democratisch gekozen partijvertegenwoordigers.

Politiek kartel
Het is natuurlijk niet deze systeempolarisatie die SIRE met haar campagne wil bestrijden. of het met rotte vis smijten in de campagne rond de Statenverkiezingen. Want daarbij staan fundamentele vragen centraal: hoe voert de overheid discussies en wie mogen er van het politiek kartel aan deelnemen. Wie zijn dan de aan te wijzen tegenstanders die verketterd, besmeurd, belasterd en uitgesloten mogen/moeten worden? Essayist en durfkapitalist Paul Graham (1964) vatte dit samen in zijn ‘Piramide van onenigheid’.

In de piramide begint staat bovenaan met wat je als een open en eerlijk begin van een constructieve discussie zou kunnen beschouwen.
– Weerleggen van het hoofdargument: weerleg expliciet het hoofdargument
– Weerlegging: vindt de fout en leg uit wat er fout aan is, geef citaten en bronnen
– Tegenargument: spreekt tegen en onderbouwt dit met een redenering en/of ondersteunend bewijs

En daaronder komt waar Rutte, het kartelkabinet en partijen als GroenLinks, PvdA en zo meer zich vrij standaard van bedienen.

– Tegenspraak: beweert het tegenovergestelde met weinig of geen bewijs
– Aanspreken op toon: bekritiseert de toonzetting van de spreker, zonder op de inhoud in te gaan
– Ad hominem: valt de eigenschappen of de autoriteit van de spreker aan zonder op de inhoud in te gaan, diskwalificeert bronnen zonder op de inhoud in te gaan
– Schelden: wappie, fascist, racist, tokkie, totale onzin, vrouwenhater, oerdom, boerenterreur, klimaatontkenner, rijp voor de GGZ en zo voortdurend op hogere toon.

Op sociale media worden deze kwalijke debatvormen veelvuldig toegepast. Met name de ad hominem-drogreden is populair en in feite systemische polarisatie geworden. Er wordt op de man gespeeld en niet op de bal. Voor progressief links is bijvoorbeeld alles wat Geert Wilders zegt extreemrechts en dus niet serieus te nemen. Voor anderen is Rutte een WEF-marionet en daardoor niet te vertrouwen, waarvoor overigens heel goede andere redenen zijn aan te voeren, zoals dwangwetten en het aan de laars lappen van grondrechten.

Uitsluiten en cancelen
Een even kwalijke vorm van systeempolarisatie is uitsluiten, cancelen of blokkeren. De pregnantste vorm hiervan is het uitsluiten van politici van de partijen aan de flanken van het politieke spectrum voor banen als die van burgemeester, commissaris van de koning, of bestuurder van een ziekenhuis, TV-omroep of een andere (semi-overheids)instelling, binnen het OM en rechterlijke macht. Hetzelfde gebeurt in het door woke, groen en klimaat vertiefte onderwijs op alle niveaus, van de kleuterschool tot aan de universiteiten.

Hét argument voor het uitsluiten van mensen met andere meningen is veelal iets met safe space, vermeende bedreiging/onveiligheid en gekwetste gevoelens. Het doet in elk geval onrecht aan de democratische keuze van burgers. Het benoemen van mensen met een andere mening is de beste manier om lateraal denken, out of the box of een frisse blik te bevorderen. Wij zien aan veel politici van de mainstream-partijen die allemaal uit dezelfde mal komen dat ze vaak niet goed zijn toegerust voor hun functie. En wanneer ze onder het vuur van critici komen te liggen gaan janken, zich bedreigd voelen of anderszins de rol van slachtoffer met veel vertoon aannemen.

Zolang veel van ‘s lands politici en de regering zich als aanklager, politicus of dominee gedragen, verliest de wetenschappelijk en empirisch toegenegen andere kant het altijd. Ontbreekt het aan zonder vooringenomenheid maatschappelijke problemen kritisch bevragen. Bovendien is het de democratische plicht van de meerderheid om goede argumenten aan te dragen en geen drogredenen te gebruiken. De minderheid heeft het democratische recht om de meerderheid van haar standpunten te overtuigen. Maar helaas, dat is in Nederland al een hele tijd afgeschaft.

‘Verlies elkaar niet’
Enfin, u heeft van mij nog wat tegoed over de SIRE-campagne ‘Verlies elkaar niet als polarisatie dichtbij komt’. Want: ‘Wat kan je doen: 12 manieren om elkaar niet te verliezen. Word het eens dat je het niet eens bent met elkaar’. Hmmmm, lekker woke, doe ‘es lief.

De campagne gaat dus niet over reptielen in de politieke slangenkuil, maar is om ‘mensen wakker te schudden, aan het denken te zetten en in beweging te krijgen, om zo de maatschappij een beetje mooier te maken’. Gesponsord door de fine fleur van het Nederlandse bedrijfsleven als Unilever, Campina, de Spoorwegen, Heineken, Ahold en Philips hebben ze wat spotjes neo-modernistische zwarte poppetjes in elkaar geflanst die emo-teksten uitbraken, waarvan alle nekharen spontaan te berge rijzen.

Lekker deugen.

---

1. Met andere woorden: iedereen vindt dit. Statistisch is iedere mening die piekt tot boven de 80% een algemeen gevoelde.

---

Meer over polarisatie leest u hier, over de omgangsvormen op sociale media hebben we eerder ook wel eens geschreven.