Eind vorige week kwam de EU weer eens fysiek bijeen voor een partijtje koehandel over sancties tegen Wit-Rusland, en geen sancties tegen Turkije.

Als het niet zo voorspelbaar was zou het interessant zijn om te zien hoe het werkt. Maar dat is het niet, want het werkt niet. Binnen de EU bestaat geen eensgezindheid over dergelijke dossiers, er zijn landen met belangen die de rest pressen hen te steunen. Pas als ergens conflicterende belangen ontstaan loopt dat systeem spaak, en ook dat doet het steeds vaker.

Democratie in gevaar?
Het probleem van afgelopen weekend was dat Duitsland sancties wilde tegen Wit-Rusland, omdat daar de democratie in gevaar is. Klopt dat? Nauwelijks. Wit-Rusland is nooit een democratisch land geweest, en democratie daar dan plotseling invoeren is vragen om moeilijkheden.

Zo erg als in Irak, Afghanistan en Libië de afgelopen twintig jaar zal het niet worden, maar wat er dringend aan is? Hoogstens dat de EU het gevoel heeft dat Lukasjenko op zijn laatste benen loopt, en dat men wil voorkomen dat er een nieuwe machthebber komt die daar dan opnieuw voor dertig jaar de scepter zwaaien zal. Er is derhalve een halve kans, en na enig snuffelen heeft de altijd expansief-redenerende EU besloten er een grote mond over op te zetten. Om totaal te worden genegeerd door zowel Lukasjenko als diens steunpilaar Rusland.

Dat nu wordt gesproken over sancties tegen leidende figuren van het bewind in Minsk is daarom niet meer dan een rancuneuze erkenning van machteloosheid, en zinloos bovendien. Maar het gaf een onbetekenende meeloper als Cyprus de gelegenheid druk uit te oefenen voor het beschermen van háár belangen. Tegen Turkije.

Tegen Turkije
Dat was ernstig, aangezien eenstemmigheid is vereist, en Duitsland onder geen enkel beding ruzie met Turkije wil. Dat Griekenland en Turkije thans voorzichtig via de NATO onderhandelen (in Brussel een paar straten verderop) over hun geschillen met betrekking tot natuurlijke hulpbronnen onder de zeebodem stelt het bewind in Nicosia niet gerust. Want de Turkse boringen in háár veronderstelde Exclusieve Economische Zone zijn daar geen onderdeel van. Turkije lijkt weinig genegen ook met Cyprus te onderhandelen, en deze EU-top bood derhalve een kans ergens enige beweging te forceren.

Dat dachten ze in Nicosia althans. Eerst werd via salamitactieken uit het probleem-Turkije de Griekse kwestie los geweekt.

Sancties tegen Turkije komen er vooralsnog niet. Michel zei dat de EU de recente voorzichtige toenadering tussen Griekenland en Turkije steunt en riep de twee landen op de dialoog te verdiepen. Turkije en Griekenland zijn de laatste dagen via de NAVO in gesprek met elkaar.

Daarna kwam Cyprus aan bod. En kreeg een kluitje riet met een fraaie strik er om heen en een lieve aai over de bol van Von der Leyen. Vervolgens moest Cyprus goed begrijpen:

De Turken zoeken naar nieuwe fossiele energiebronnen voor zowel de kust van Griekenland als die van Cyprus. Die worden door de EU als illegaal beschouwd. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wees erop dat Ankara niet eenzelfde toenadering zoekt tot Cyprus als tot Griekenland. De provocerende boringen moeten stoppen, zei ze. “We verwachten dat.”

De Grieks-Cyprioten verwachten daar iets anders van, en ze hebben de precedenten van de afgelopen jaren aan hun zijde. Maar zonder Duitsland aan hun zijde komen ze nergens, en ze lieten derhalve hulpeloos toe dat de EU wegkwam met de uitspraak:

Von der Leyen zei dat Brussel de instrumenten heeft om bij wangedrag direct sancties in te stellen, maar dat liever niet doet omdat dialoog de voorkeur heeft.

Volstrekt bespottelijk, aangezien iedereen beseft dat de EU niet durft. Anders dan de kwestie met Wit-Rusland is hier een directe confrontatie gaande, en de EU-hotemetoten deinzen er van terug alsof het een virulent besmettelijk Corona-lijk is. Nog een bedrieglijk laatste stukje troost voor Cyprus:

De betrekkingen van de EU met Turkije worden op de decembertop opnieuw besproken.

En ik kan u voorspellen; voor in december door de EU een andere houding wordt aangenomen zal er heel wat moeten gebeuren.

---

Meer over Wit-Rusland vindt u hier. Over Turkije vindt u hier een heel dik dossier.