Jodenhaat is een rotwoord. Wel een heel adequaat beschrijvend woord, maar desalniettemin een woord dat je niet graag gebruikt. Maar doort de manier waarop het woord antisemitisme – oorspronkelijk een equivalent – zich heeft ontwikkeld zullen we het weer moeten gaan gebruiken ben ik bang.

Het woord antisemitisme heeft namelijk een ontwikkeling doorgemaakt. Toen het in het dagelijks gebruik werd geïntroduceerd was het duidelijk hetzelfde als Jodenhaat, maar er zat al een verzachtend element in. Anti is niet hetzelfde als haat, het voelt als een gradatie. En de linkse kerk – altijd gevoelig voor semantische nuances – sprong er op en heeft het in ieder geval sinds de jaren tachtig op die manier gehanteerd.

Met de komst van nieuwe Nederlanders en de ontstaande discussie over de wenselijkheid daarvan werd al snel een punt van discussie gemaakt dat deze moslims eigenlijk de nieuwe joden zijn. Dat dit onzin is laat onverlet dat het gevoel bij veel mensen bleef hangen dat hier toch wel iets van waar is. En zo evolueerde de betekenis van het woord antisemitisme naar een status, waarbij het woord maatschappelijke uitsluiting en dergelijke meer impliceerde.

Het beste voorbeeld van dit mechanisme zien we thans in Amsterdam, waar op 18 maart een demonstratie tegen het antisemitisme (geen racisten in de raad) op stapel staat. Een demonstratie waaraan zowel openlijke als notoire jodenhaters aan mee doen, en er zelfs het hoogste woord voeren.

Dat die demonstratie gericht is tegen het aan de gemeenteraadsverkiezingen deelnemende Forum voor Democratie, is een verdere illustratie van mijn punt. Het excuus is iets wat Yernaz Ramautarsing ooit heeft gezegd over IQ en de manier waarop dat zich zou manifesteren. Met antisemitisme heeft dat niets te maken, zelfs niet met uitsluiting. Maar het is het type argument dat de jodenhaters die deze demonstratie organiseerden, uitstekend van pas kwam. Zijzelf herkennen dit als een type uitspraak om kwalificerende argumenten op bouwen, en dus was wat Ramautarsing ooit zei een opmaat tot hetzelfde principe. Projectie met een hoofdletter P, maar het werd erger.

Omdat men zelf wel voelde dat dit als argument toch wat bleekjes is, moest er een link worden gelegd met antisemitisme. Die kwam er door

1. FvD-leider Baudet te verwijten dat hij geen afstand nam van de uitspraak van Ramautarsing, en vervolgens
2. door Baudet zelf af te schilderen als antisemiet, omdat hij ooit op bezoek ging bij Jean-Marie Le Pen, tijdens zijn promotie-onderzoek naar de manier waarop je de ontwikkeling van de natiestaat beschouwen kunt.

Voor explicatie en achtergronden van dit punt, zie verder dit uitstekende stuk op Saltmines.

Dat Le Pen een antisemiet is zal niemand ontkennen. Dat hij wetenschappelijk gezien een interessante link is met traditioneel Europees antisemitisme ligt moeilijker, maar is evenzeer waar. Maar dat wil eigenlijk niemand weten, want dat Europees antisemitisme ouder is dan dat van de nazi’s ligt gevoelig. Dat antisemitisme heeft katholiek-religieuze wortels, maar het Europese antisemitisme stamt bij lange na niet alleen uit het christendom.

Als we nog een stapje verder terug doen, zien we ook waar dat Europese antisemitisme vermoedelijk haar wortels heeft: Joden zijn altijd buitenbeentjes geweest, die weigerden zich – voornamelijk uit religieuze overwegingen – aan het lokale collectief te conformeren. Afwijkend gedag van de groepsnorm wekt altijd haat van de omgeving op. En via dat mechanisme werd Jodenhaat een staand gegeven. Dat type traditionalisme is wat je simpelweg kunt aanduiden met rechtscollectief antisemitisme.

De moderne jodenhaat – niet zelden vermomd als antizionisme – volgt ditzelfde patroon. Dat het samenvloeit met de afkeer bij mohammedanen van Joden versterkt dit nog. De moderne jodenhaat is dan ook een uiterst onplezierig product van het samengaan van een bizar extreemlinks protectionisme (als methode van cliënten kweken, zie patronage) en een mohammedaanse basis die de dood van alle Joden wenst.

Collectivisme is in ieder geval sinds het einde de negentiende eeuw een links-politieke werkelijkheid, en een belangrijk kenmerk van het links-zijn. Dat er ooit iets bestond als vrijzinnig links is een feit; dat dat vrijzinnige links nooit meer dan een paar procent van de mensen die zich links voelden uitmaakte eveneens.

De meeste grotere collectivistische verbanden zijn niet-joods. Bijna per definitie, aangezien joden (in Europa nergens, eigenlijk?) nooit een dominant groot collectief hebben gevormd. Maar joden zijn altijd herkenbaar als afwijkend van de norm van vrijwel ieder collectief dat zich in Europa ooit vormde, en dus een dankbare en altijd beschikbare kop van Jut. De stichting van de staat Israël benadrukte dat nog eens, juist omdat niet àlle Europese joden naar dat nieuwe land verhuisden.

Maar vanuit collectivistisch extreemlinks perspectief – en de door haar zelf geclaimde banden met de ‘Palestijnse’ zaak – excuseerde dit het uitbaten van het begrip antizionisme als vervangend woord voor Jodenhaat. En werd antisemitisme in hun woordenboek hèt woord voor uitsluiting van hun politieke cliënten. De grote moeite die het de linkse Amsterdamse partijen kostte afscheid te nemen van deelname aan die demonstratie tegen het FvD illustreert dit verder: men voelde het als een amputatie van politieke cliënten. Dat het extreem ‘antizionistische’ GL in de hoofdstad er nog steeds geen afstand van nemen wil is de laatste nagel die voor de bewijsvoering van dit punt nog nodig was. Wie het handelen van lokaal fractieleider Groot Wassink in de afgelopen jaren beziet, herkent hem voor wat hij is.

Er zijn veel manieren om om de zaak heen te praten.

De Amsterdamse D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig noemt de belaging „verschrikkelijk en intens verdrietig.” „Ook echt een klap voor de eigenaren. We moeten antisemitisme keihard aanpakken in deze stad. Ik hoop dat ze de dader snel pakken!”

Wat zegt Van Dantzig? Als u bovenstaande begreep weet u dat hij niets zei: puur politiek gewauwel. De verstrengeling van betekenissen is nu zover gevorderd dat het woord antisemitisme als aanduiding van het probleem eerder verwarring veroorzaakt dan het zaken verheldert. Het is onplezierig, maar de herintroductie van het woord Jodenhaat in het dagelijks gebruik is onvermijdelijk willen we de zaken ooit nog voor iedereen duidelijk krijgen.