In NRC Handelsblad schreef Arnold Karskens een opiniestuk, waarin hij betoogt dat in mei aanstaande er best eens een Europese Lente zou kunnen beginnen, naar analogie van wat we nu kennen als de Arabische Lente.

Karskens brengt vijf noodzakelijke voorwaarden voor het plaatsvinden van een dergelijke gebeurtenis in stelling, die hij ontleent aan die Arabische Lente. Overigens: lees het, het is de moeite zeker waard. De kopjes van zijn argumenten:

1. Een hechte club neemt de leiding
2. Economische onvrede
3. Gebrek aan leiderschap
4. Een incident
5. Gunstige weersomstandigheden

Het ziet er indrukwekkend uit, maar er valt veel op aan te merken.

De Egyptische Lente
Om het kort te sluiten: mijn belangrijkste bezwaar tegen dit schema is dat het is afgeleid van het karakter dat de Arabische Lente zou hebben. Die zwakke leiding: zeker, evenals de hechte club die de leiding nam, de gunstige weersomstandigheden en het incident. Maar aangezien het belangrijkste voorbeeld van die Arabische lente toch Egypte blijft, hoe je het ook wendt of keert, ga ik me in mijn commentaar dan ook beperken op wat daar gebeurde tegenover wat Karskens hier neerzet.

De Egyptische Lente was namelijk eerst en vooral een broodoproer. Daaraan is niet al teveel ruchtbaarheid gegeven, maar het is waar het op neerkwam. Al heel kort nadat de eerste onrust in Caïro uitbrak, bleek dat men dat in de USA en Israël (mij bevestigd uit uitstekende bron) haarfijn in de gaten had. Dat blijkt ook uit het eerste dat de USA deed om de nieuwe machthebbers in Egypte te ondersteunen nadat de omwenteling door het leger tegen Morsi was voltooid. Er werd niet alleen een immens bedrag aan hulp overgemaakt, maar wat niet in de internationale pers verscheen (tenminste, niet op dezelfde pagina), was dat dat geld prompt werd gebruikt om het graansurplus dat Oekraïne en Rusland de voorgaande zomer hadden geproduceerd op te kopen tegen een gereduceerd tarief. De USA deed haar uiterste best dat met de toen nog willige Russen rond te breien, en dat lukte.

Morsi en de Moslimbroeders
Een tweede ondersteuning hiervan bleek toen Morsi in hoog tempo begon de fouten van zijn voorganger te herhalen, en daar bovendien een door de Moslimbroeders gepropageerde sharia bovenop legde. De onvrede die daardoor – maar vooral ook door zijn falen de broodprijs naar aanvaardbaar niveau terug te brengen – binnen het leger en een deel van de Egyptische maatschappij ontstond, maakte het eenvoudig om Morsi weer te onttronen door een coup van Al-Sissi. Morsi heeft nooit begrepen waarom de mensen zich zo plotseling weer tegen hem keerden. En ook anderen zijn sindsdien blijven hangen in de analyse dat er sprake was van een onvrede die primair politiek was. Ten onrechte.

Als we nu kijken naar het lijstje van Karskens dan zien we wat primair ontbreekt – een hongeroproer in West-Europa wordt door voedselbanken alleen al voorkomen. Bovendien zie ik de PVV niet de leiding nemen bij een dergelijke omwenteling. Zelfs als de groep rondom Wilders dat willen zou, dan ontbreekt hem het noodzakelijke kader binnen de staat zoals we die hier nu hebben. Egypte had dat wel, veel Moslimbroeders die zich gedeisd hielden zaten op hoge posten, waardoor de overname van Morsi voldoende ondersteuning had.

Karskens heeft gelijk wat betreft de economische onvrede en zwak leiderschap (zowel onze regering als de EU bestaat uit zelfgenoegzame paljassen). Mooi weer komt er vast wel in mei, en op een incident hoeven we niet te wachten, die komen met de regelmaat van de klok, en zullen alleen erger worden. Zowel aanslagen als politiek falen (het GeenPeil-referendum wordt ongetwijfeld weer een pronkstuk) zouden uitstekend dienst kunnen doen, als Karskens gelijk heeft.

Een andere analogie
Als er bij de huidige omstandigheden een revolutie uit zou breken zal die vooral overeenkomsten vertonen met de revolutie van 1848. En dan niet de Franse, waarbij men Louis-Philippe het land uit joeg, maar de Duitse (of die waarmee Thorbecke koketteerde in Nederland, zonder te kunnen leveren). Hoe werkte dat uiteindelijk? Na ongeregeldheden in diverse Duitse staten (Duitsland was verdeeld in circa 40 onafhankelijke staatjes) kwam eind maart in Frankfurt een rompparlement bijeen. Een verzameling keurige Duitse burgerlijke liberalen, die vonden dat een Duitse eenwording toch wel heel belangrijk was, maar dat op hunzelf niet rond konden krijgen. Nadat de koning van Pruisen de kroon van Duitsland uit hun handen weigerde, viel de beweging als los zand uiteen.

Natuurlijk, die revolutie voldeed niet aan de vijf punten van Karskens. Maar als je alles wat wel aanwezig was bekijkt, zul je beseffen dat dit toch de meest waarschijnlijke gang van zaken zal worden mocht er in ons land iets plaatsvinden dat in de buurt komt. Op dit moment hebben we meer te verwachten van een spontaan uiteenvallen van de EU, dan van een opstandige groep die de boel overneemt. Daar is onze huidige maatschappij naar mijn oordeel totaal ongeschikt voor. Het gaat gewoon niet gebeuren.