Tegen mijn eerdere verwachtingen in heeft de EU David Cameron nu een bod gedaan waarvan de onderhandelaars blijkbaar denken dat beter geen optie is. Nu wordt de vraag: is het voldoende om een Brexit te voorkomen? Cameron heeft meer gekregen dan je verwachten mocht, want er staat meer op het spel.

Het wordt nog even afwachten of alle EU-lidstaten op de top van 18-19 februari zullen instemmen met de deal die het UK van de EU aangeboden kreeg. Dat kan nog even spannend worden, want de Britten kregen meer dan verwacht. Speciaal voor de oostelijke lidstaten zal het een bittere pil zijn dat het UK hun onderdanen voor de duur van vier jaar zal mogen uitsluiten van sociale voorzieningen, als die onderdanen in het UK aan de slag gaan. Formeel wordt natuurlijk de regel dat dat gaat gelden voor álle EU-onderdanen, zodat er nog wel eens protesten uit onverwachte hoek zouden kunnen komen. Zo wonen er bijvoorbeeld ongeveer een half miljoen Fransen in Groot-Brittannië – veel van hen in Londen.

Maar waarvan de EU denkelijk de lidstaten zal proberen te overtuigen, is dat Brexit het einde van de EU zal betekenen. Dit is een realistische stellingname – de naden zijn los, en er wordt van alle kanten getornd aan wat de EU verordonneert. Dat maakt deze zet van de EU wel degelijk tot een gok die verkeerd zou kunnen uitpakken op 18 en 19 februari. En als Cameron niet voor die tijd al aangeeft dat het referendum dat erover besluiten moet in juni wordt gehouden, zou een blokkade van het voorstel op die EU-top zo goed als zeker betekenen dat het UK de EU verlaten zal. Cameron zou het politiek niet overleven zo voor gek te komen te staan.

Dat is het probleem van de aanloop naar een eventueel referendum in een notendop. De vraag in hoeverre de Britse regering het land succesvol binnen de EU zal weten te houden is dan nog niet eens gesteld. Want dit voorstel van de EU heeft allerlei haken en ogen die in de ogen van de EU-critici het daglicht niet zullen kunnen velen. De EU zal machteloos moeten toezien hoe succesvol Cameron dat doen gaat, want elke bemoeienis uit Brussel betekent direct een paar duizend stemmen erbij voor het Nee-kamp. Niet dat dat daar lijkt door te dringen, dus wellicht kunnen we nog wat interessant spektakel verwachten.

Het pakket dat Cameron nu van Tusk aangeboden krijgt, omvat naast de vrijheid inter-Europese migranten voor vier jaar financieel op ijs te zetten ook nog de mogelijkheid vanuit de EU opgelegde wetgeving te blokkeren. Maar deze toezegging is niet absoluut, want dergelijke blokkades dienen tezamen met ander EU-lidstaten te worden gevormd. Dàt zou nog een moeilijke hindernis kunnen worden voor de Britse EU-voorstanders. De bevolking lijkt namelijk vooral gespitst op het handhaven van de eigen soevereiniteit. De buit is nog lang niet binnen.