Het politieke bestel
Het politieke bestel in Nederland staat onder druk. Toon Kasdorp zag daar een groot probleem in, maar ook kans op nuttige veranderingen.
De PvdA en het CDA zijn partijen die hun tijd gehad hebben en voor het bestaande politieke systeem waar zij het middelpunt van zijn geweest geldt dat ook. Wanneer de twee oude bestuurderspartijen het de afgelopen jaren zo nu en dan onverwacht goed deden in de peilingen, dan was dat vanwege gebrek aan beter. De PvdA is intussen teruggebracht tot negen zetels in de Tweede Kamer, dat is zes procent van de kiezers. Het CDA doet het een stuk beter, maar dat komt waarschijnlijk omdat de mensen Buma meer vertrouwen dan Asscher.
Politici die hun carrière gebouwd hebben op de zekerheid die het lidmaatschap bood van een van deze twee partijen zitten nu met de handen in het haar. Wanneer straks aan het licht zou komen dat Alexander Pechtold pedofiel is of er een andere impopulaire eigenschap op na houdt, die hij eerder goed verborgen had weten te houden, dan is het ook met D66 gedaan. Dan zullen nieuwe verkiezingen heel andere bezuinigingsplannen opleveren dan waar we vandaag van uit gaan. En dat is allemaal te persoonlijk en instabiel en te on-Nederlands. Dat moeten we zien te veranderen.
Er moet iets bedacht worden waardoor de politiek weer wat voorspelbaarder wordt. Het Duitse systeem bijvoorbeeld met hoge kiesdrempels of het Britse districtensysteem, die zijn allebei een stuk stabieler dan het systeem dat wij er op na houden. We zouden dan in een klap af zijn van malle partijtjes als de Dierenpartij en serieuze politici als Slob en Gert-Jan Segers kunnen dan een plaats krijgen in een grote partij, links of rechts van het midden.
Maar we zouden misschien ook een heel andere kant op kunnen gaan en het volgen van een ambtelijk/bestuurlijke/politieke carrière moeilijker of financieel onaantrekkelijker kunnen maken voor de mensen. Misschien zouden we politici helemaal niet meer moeten belonen, niet direct en niet indirect.
Kamerlid zou een ereambt moeten worden waarvoor iemand niet meer wordt betaald. Dat betekent dan automatisch dat er alleen op de avonden en in de weekenden wordt vergaderd en dat men zich tot de werkelijk belangrijke zaken zal moeten beperken. Politici zullen dan weer met twee benen in de samenleving komen te staan, omdat ze wel moeten.
Ministers zullen dan niet langer uit de Kamer afkomstig zijn maar worden uitgekozen op basis van hun bestuurlijke vaardigheden in de samenleving of de ambtenarij.
Als de Kamer zou bestaan uit mensen die hun eigen boterham moeten verdienen dan zullen zij automatisch de functie weer op pakken die ze nu uit handen hebben laten glijden: het houden van toezicht op de overheid namens de burger. Zo zijn parlementen ooit begonnen en naar die functie zou de Kamer weer terug moeten. We zouden mevrouw Stuiveling moeten vervangen en een voorzitter van de Rekenkamer benoemen die het echt voor elkaar krijgt om overheden financieel verantwoording af te laten leggen.
Het mooie van zo’n grondige verandering van het bestel zou zijn dat bezuinigingen zich dan van alle kanten aan zouden dienen. Vooral van het doorzichtiger maken van de overheidsfinanciën valt in dit opzicht veel te verwachten. Als er niet langer verschreven kan worden en men ook niet automatisch geld ter beschikking krijgt omdat er voor die zelfde post ook het vorige jaar al budget was, dan komt er uit de gekste hoeken geld vrij, dat zult U zien.
Omdat er een heel ander soort mensen in de politiek zou fungeren gingen ook de ontelbare gesubsidieerde clubjes en stichtinkjes verdwijnen, die een typisch Nederlandse vorm van corruptie zijn. Binnen de kortste keren zou iedereen die nu zijn hand ophoudt bij de overheid weer zijn eigen boterham moeten verdienen. De welfare state hield op te bestaan, de staatsruif ging dicht. Wat we overhielden is een samenleving waarin iedereen die dat wil kansen krijgt en wie die niet pakt moest later maar op de blaren zitten. Die werd niet meer geholpen.
Rampen zoals de Grieken die meemaken en de Spanjaarden in het zuiden van hun land, bleven ons dan bespaard. Maar dan zullen we ook de concurrentie met de rest van de wereld beter aan kunnen en dat is winst.
Dat bij zo’n overgang nogal wat mensen tussen wal en schip terecht zullen komen is onvermijdelijk. Het zou goed zijn als alle mensen die sinds de zeventiger jaren zo geprofiteerd hebben van de bestaande overheid eens bij zich zelf te rade zouden gaan. Zij zouden zich moeten voornemen om de echte slachtoffers die dan vallen uit hun eigen zak te compenseren. Vooral wie als babyboomer nu een ruim pensioen heeft en altijd van de overheid heeft geleefd, zou geld over moeten hebben voor dat doel. Veel leden van de Partij van de Arbeid en het CDA dus.
Dit artikel over het politieke bestel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp
Meer van Toon Kasdorp vindt u hier.