De rechterlijke uitspraak over het Haga Lyceum van maandag deugt niet, en toont tevens de noodzaak voor opkalefateren van de rechtspraak.

Er deugt veel meer niet aan deze hele zaak, maar dat gemeente en rijksoverheid uiteindelijk een poging waagden de manier waarop islamitische indoctrinatie wordt genormaliseerd aan te pakken was lofwaardig. Deze uitspraak van de rechter zet die intentie voorlopig weer op achterstand, en dat alleen al is tergend. Dat de minister in hoger beroep gaat is prima, maar de attitude die we bij deze rechter aantroffen zal naar ik vrees wijder verspreid zijn dan je hopen mocht. Waarop eerst de pijlen moeten worden gericht bij deze uitspraak is waar de rechter in gaat op de gevolgen van islamitische indoctrinatie:

Risico’s rond ongewenste beïnvloeding van leerlingen?
Volgens de minister bestaat het risico dat leerlingen van de school worden blootgesteld aan ongewenste beïnvloeding door vijf personen. De betrokkenheid van sommige van deze personen bij de school was echter beperkt. Van de andere personen staat niet vast dat zij omstreden gedachtegoed hebben. Ook is niet komen vast te staan dat één van deze vijf personen omstreden gedachtegoed op de school zou hebben uitgedragen. Er is daarom ook niet gebleken van risico’s die zo groot zijn dat SIO in het kader van de burgerschapsopdracht anders had moeten handelen.

Beïnvloeding
Hiervan werd in sommige media gezegd dat de rechter stelt dat die beïnvloeding niet aantoonbaar is. Ik zie in de tekst van de uitspraak hierboven daarvan een lichtere versie, maar wel de aanwezigheid van die gedachte. Zou aantoonbaarheid een vereiste dienen te zijn om het ministerie in het gelijk te kunnen stellen? Hoe en wanneer moet dat bewijs dan verkregen worden?? Als de eerste in bomgordels geklede leerlingen oprukken naar de Stopera???

Een rechter die in een zaak als deze een bewijs uit het ongerijmde vraagt, laat eerst en vooral zien dat die de overheid weigert op haar woord te nemen. Aan een getuigen-deskundige worden heel wat minder eisen gesteld dan aan wat bij voorbeeld de AIVD[1] in officiële rapporten verkondigt, en je hebt de indruk dat er beter naar geluisterd wordt. Dat is zowel krom als onwenselijk.

Een risico-analyse (zoals die van de AIVD) is uit de aard van zijn bestaan nooit anders dan een waarschuwing op basis van oordeel en ervaring, maar zou om die reden niet achteloos terzijde geschoven mogen worden. Eens te meer gezien de ervaringen met radicalisatie de afgelopen jaren. Maar de bestuursrechter wil dat uitgespeld zien met cijfertjes en procenten die op zijn vroegst pas over tien jaar verkrijgbaar zullen zijn, maar waarvan de overheid nu juist probeert te voorkomen dat die cijfertjes en procenten werkelijkheid worden? Anders gezegd: deze rechter doet hier geen recht aan de insteek van de overheid, en weigert daarmee de juiste prioriteiten te stellen. Dat is zowel ernstig als ergerlijk.

Verward
Dat rechters de ernst van die bestaande situatie weigeren in te zien is ook een gevolg van het overheidsbeleid een groot aantal islamitische aanslagen als ‘verward’ af te doen en dus de ernst van de maatschappelijke ontwikkelingen te maskeren – maar rechters lijken dat te geloven. Daarmee zijn ze dan uniek in Nederland, maar dat de beroepsgroep vervolgens juist de overheid scheef aankijkt als die komt met een risicoanalyse over islamitische indoctrinatie is tamelijk onwerkelijk.

Enfin, hoe het hoger beroep ook afloopt, het sterkt mij opnieuw in de overtuiging dat er grote behoefte is de artikelen in de grondwet die het onderwijs regelen opnieuw tegen het licht te houden en te herschrijven – nu het nog kan. Een nieuwe schoolstrijd is onvermijdelijk, schreef ik drie maanden geleden naar aanleiding van het Haga-Lyceum, omdat de vrijheid van onderwijs zoals we die kenden reeds is overleden.

Minister Slob en de gemeente Amsterdam hebben middels de AIVD en de rechterlijke macht de afgelopen tijd afdoende bewezen dat het bestaande systeem zijn tijd heeft gehad, omdat het uitging van een maatschappelijke consensus die je vanuit het islamitisch onderwijs met voeten ziet treden. Het Haga Lyceum is niet meer dan een eerste stap op een weg die we zouden moeten vermijden.

---

1. Dat de AIVD het salafisme als containerbegrip is gaan hanteren in de bestrijding van radicalisering is zowel dom (en onwillig de realiteit in de ogen te zien) als ongelukkig, maar doet in deze kwestie verder niet ter zake voor het argument.

---

Meer over de redenen voor en aanpak van een nieuwe schoolstrijd vindt u hier.