Internationale handelsverdragen van de EU zijn niet langer het exclusieve domein van de EC heeft het Europese Hof van Justitie in Luxemburg (EHJL) besloten. Dat betekent het einde van de federalistische droom zoals tot nog toe uitgedragen.

Dit besluit van het EHJL is de nagel in de doodskist van het federalisme, dus zal het onvermijdelijk worden weggepoetst bij de aankomende hervoomingen die de Duits-Franse tandem voornemens is door te drukken. Dat wordt nog een hele klus waarbij druk met de geldbuidel zal worden gezwaaid, want 28 lidstaten op één lijn krijgen … is een hele klus, om het eens eufemistisch te zeggen. Dat hing ook samen met de aanvankelijke gedachte die bevoegdheid bij de EC te parkeren.

Dat hierdoor ook de nationale parlementen hun instemming expliciet zullen moeten betuigen maakt dat deze verdragen voortaan ook referendabel zullen zijn onder de vigerende Nederlandse wetgeving. Dat is eigenlijk jammer, want het houdt daardoor ook in dat je er op rekenen kunt dat die bevoegdheid de bevolking fluks ontnomen zal worden. Die beweging is al zichtbaar, en zal hierdoor worden versterkt. Want eigenlijk vertrouwen onze parlementariërs ons (het electoraat) voor geen cent. Dat was al te zien aan de manier waarop de referendumwet was opgesteld, en in de optiek van de meeste Kamerleden was de uitslag van het Oekraïne-referendum een rechtvaardiging van die achterdocht.

Het volk dat zomaar een wegwuifbesluit van de Tweede Kamer wilde tegenhouden – Parbleu! Dat is iets dat Regentesk Nederland niet verdraagt. Dat je na twintig of meer jaren hielen likken bij partijbonzen zomaar opzijgezet kunt worden door die mensen zonder mening is te pijnlijk om te accepteren.

Om diezelfde reden zal dit besluit van het EHJL binnenkort via verdragswijzigingen worden weggepoetst. Het is namelijk heel handig om iets dat je eigenlijk wel wilt maar het electoraat niet, door te kunnen drukken door op een ‘hogere macht’ te wijzen. Dat geldt voor parlementariërs, maar ook voor onze regering. Dat men al lang van mening is dat wat in Brussel gebeurt altijd welgedaan is bleek overigens ook ten tijde van dat Oekraïne-referendum. Iemand als Pechtold had er geen woord van gelezen alvorens aan te geven dat het wat hem betreft een hamerstuk mocht worden – en hij was bij lange na de enige niet.

Het enige dat het moeilijker maakt is dat veel politici in de westelijke lidstaten van de EU eigenlijk als de dood zijn voor verdragswijzigingen die over de inhoud gaan. Je weet waaraan je begint, maar niet waar het eindigt. Binnen de EU heerst teveel onvrede over het functioneren van het misbaksel in Brussel om er teveel risico’s mee te nemen, zodat de afgelopen jaren elke opmerking over verdragswijzigingen snel werd gesmoord met: ‘niet opportuun’ – waarmee men bedoelde dat de bevolking mogelijk, of zelfs waarschijnlijk, niet eenvoudig en braaf ja zeggen zou.

Die situatie is nauwelijks veranderd, zodat Merkel en Macron (de Duitse pers heeft het al over Mercron) wellicht wat voorwerk zullen doen, maar dat niet zeker is dat ze de stap zullen wagen. Want een torpederen van zo’n pakket wijzigingen in meerdere lidstaten zou de EU wel eens echt uiteen kunnen doen vallen.