Journalistiek over de journalistiek van de concullega’s – je kunt er natuurlijk altijd van af zien. “Hé, er zit een journalist bij journalist Pauw, bij Jinek”. Gelukkig zit er een knop aan mijn tv.

Het geblaat, de overkill. ’t Is me allang teveel. Eigenlijk geldt dat vooral de selectie. En de omnipresente Peter R. de Vries. Tv-talkshows in Nederland zijn door de bank genomen tenenkrommend politiek-correct. De Volkskrant – weliswaar een krant – kon er zaterdag toch niet onderuit. Het resultaat van het WOB-product waar De Telegraaf vrijdag mee kwam, was te massief.

‘Schokkend beeld misdaad kansloze asielzoekers’, kopte De Telegraaf. De Volkskrant: ‘“Schokkend beeld” of “onzinnige stemmingmakerij”?’

De krant haalt minister van Justitie Stef Blok aan, die de cijfers “niet geheel nieuw noemt”. Je vraagt je af waar het gewob van De Telegraaf dan voor nodig was. Een zekere Jan van Dijk zegt: “Het is onzinnige stemmingmakerij. De cijfers zijn niet erg hoog.” Je vraagt je waar het getob van de politie dan vandaan komt. En van de middenstand en buschauffeurs in Groningen.

De man, hoe gewoon en diep Hollands zijn naam ook is, pseudonimisch zelfs, blijkt hoogleraar criminologie aan de Universiteit van Tilburg. Hij doet denken aan een andere deskundoloog (misschien was het wel zijn vader) die in de jaren tachtig in een interview tegen Vrij Nederland uitriep: “Wie vindt dat er teveel criminaliteit is, moet maar een ander ochtendblad lezen”. Dit zijn, als je het mij vraagt, geen mensen met een normaal functionerend geweten. Ik weet ook wel dat een misdaadvrije wereld niet bestaat. Alleen Adam en Eva hebben het paradijs meegemaakt. Criminaliteit is echter niet iets waarvan je zomaar te weinig kunt hebben.

Van Dijk constateert dat een asielzoeker (vooral als hij helemaal geen echte vluchteling is) inderdaad ‘crimineler’ kan zijn dan de gemiddelde persoon op ons grondgebied. Maar de afwijking hangt af van diverse factoren en is niet bijzonder groot. Niet schokkend dus. Zogenaamde deskundigen als hoogleraar Van Dijk maken een reeks van veelgemaakte fouten. Om te beginnen lijken zij het huidige naoorlogse niveau van criminaliteit sowieso normaal te vinden. Omdat dit mondiaal en historisch gezien laag ligt? Wat een dijk van een ambitieniveau. Verder is hun eigen woonomgeving meestal ingedijkt tegen de meeste criminaliteit en overlast en gaan zij uit van landelijke cijfers. Dat is kwetsend voor een winkelier in Ter Apel die deze relativering leest. Zo wordt de ‘boze’ burger toch totaal niet serieus genomen? Een andere dijk van een fout die steeds wordt gemaakt, is dat de geregistreerde criminaliteit veel te weinig zegt over de werkelijkheid. Sta me toe om het nog maar weer eens op te sommen. Die realiteit bestaat uit:

• (bewezen of formeel vastgestelde) misdaad;
• (nog) niet vervolgd geweld, intimidatie, bedreiging en belediging;
• overlast; allerlei rotzooi op straat achterlaten, is nog het minst vervelend;
• een gevoel van onveiligheid; de eigen woonomgeving is niet langer ‘eigen’ (wat in de Randstad helaas al lange tijd ‘normaal’ is);
• de onmogelijkheid om ’s avonds alleen over straat te kunnen, terwijl dat tot voor kort gewoon kon en
• bewust begane bijna-delicten.

Sommige asielzoekers (maar, toegegeven, natuurlijk: ook autochtone louche figuren) zijn een meester in het opzoeken van de grenzen van de wet, die zij blijkbaar al behoorlijk goed kennen. Dit zijn zaken die in De Telegraaf-reportage indringend zijn beschreven.

Voor sommige feiten hoef je geen hoogleraar te zijn. Als het aantal mensen dat zich in een land bevindt toeneemt, en de criminaliteit en overlast door degenen die er het laatst zijn bijgekomen ten minste gemiddeld is, neemt de criminaliteit toe als de factoren die dit kunnen voorkomen niet meegroeien. Die factoren zijn toezicht, bewaking en politiecapaciteit en screening, maar ook zachte, ‘linksige’ en bij law & order-partijen meer omstreden als het bieden van een zinvolle bezigheid aan groepen onder wie je problemen verwacht.

Daar komt nog iets bij. Stel dat ik van plan ben morgen vlak voor sluitingstijd het grootste deel van de voorraad van een bedrijf ga weghalen. Dat is al erg genoeg, maar de politie weet gelukkig van niets. En als ik in mijn opzet slaag – ik laat geen sporen na en de bewakingscamera’s zijn onklaar gemaakt – blijft de zaak onopgelost. Dat is ook al erg genoeg; ja, nog erger. In geval van de foute asielzoekers heeft de politie in beeld wie daders zijn, van kleinere, maar ook grotere vergrijpen. Agenten zien deze mensen bij wijze van spreken iedere dag een paar keer lopen. Mijn nog te plegen misdrijf wordt een kwelling, maar dit is een tantaluskwelling.

In plaats van meer, doelmatiger en werkelijk ‘klantgerichte’ law & order en preventie te bepleiten, dijkt de Tilburgse criminoloog de ernst van de situatie in. Vermoedelijk is hij de zoveelste aanhanger van het ‘wirschaffendasisme’: als een moreel uit zijn krachten gegroeide malloot van alles en nog wat binnenhalen zonder aan de noodzakelijke randvoorwaarden te voldoen. En daarnaast het ‘retour afzender’-principe niet regelen. Binnen is binnen. Wanneer fiksen wij het? Misschien pas met Sint Juttemis, na met enorme inspanningen en tegen astronomisch hoge kosten. (Het laatste is nog niet eens het ergste.)

Criminologie (ook de expertise van Femke Halsema trouwens) lijkt me een tamelijk nutteloze wetenschap als je niet de absolute prioriteit van Overheidskerntaak No. 1, desnoods ten koste van veel andere werkzaamheden en hobby’s uit het (veel te) grote staatspakket, erkent. Verder wens ik de criminologenindustrie vaker te horen — ja, tot vervelens toe — over de makke dat strafrecht in Nederland teveel daderrecht is ten koste van slachtofferrecht en bescherming van de samenleving — naast nog zo wat conceptuele gebreken.

Gelukkig zijn er nog burgemeesters (zelfs van D66) die niet alleen begrijpen wat er moet gebeuren, maar ook zorgen dat het gebeurt. Gelukkig ook bewijst de Tilburgse hoogleraar onbedoeld zelf de onhoudbaarheid van zijn dijk van een dwaalspoor, en daarmee het islam- en immigratiekritische discours. Die hebben en houden een dijk van een punt:

Echte vluchtelingen uit Syrië of Irak komen hier voor veiligheid en een betere toekomst van hun kinderen. Dan ga je niet uit stelen. Maar ik kan me voorstellen dat bij die nepasielzoekers uit bijvoorbeeld Georgië meer dubieuze types zitten. Dat is geen land waar je hoeft te vrezen voor je veiligheid. Daar zitten misschien ook criminelen tussen die het daar te heet onder de voeten is geworden.

Ik rust mijn zaak. En dat zonder juridische graad of advocatenpraktijk. Hoe heerlijk kan het zijn.