Fakenieuws, daarvan gaat de EU geen lijsten bijhouden als het aan werkgroepvoorzitter Madeleine de Cock Buning (EU) ligt. Is dat goed nieuws? Nauwelijks.

Het zou pas goed nieuws zijn geweest als de werkgroep van mevrouw De Cock Buning zonder verdere omhaal had geadviseerd dat dit een dom en onevenwichtig voorstel was dat niet ter tafel had mogen komen. Maar nee:

De EU moet zich verre houden van het maken van nepnieuwslijsten. Dat zegt Madeleine de Cock Buning, voorzitter van de belangrijkste EU-adviesgroep over nepnieuws. Morgen komt zij met haar advies aan de Europese Commissie over de bestrijding van nepnieuws. Dat advies komt op het moment dat in Nederland een Europese nepnieuwslijst onder vuur ligt.

Door te adviseren tegen het aanleggen van nepnieuwslijsten houdt men de benoeming van het concept overeind, maar bespaart zei de EU een onwerkbare Sissyphus-taak. Niet alleen zou het onwerkbare hoeveelheden tijd en moeite hebben gekost, maar het doel is al even zinloos. De dagelijkse WC-rollen aan afgekeurde artikelen die dagelijks binnen de EU worden geplaatst is a) totaal zinloos als poging dat volledig bij te houden en b) dient evenmin een werkbaar doel.

Het slechte nieuws is dat het de afgelopen maanden ter sprake is gebracht en bediscussieerd. Daarmee is journalisten impliciet te verstaan gegeven dat hun werk bekeken en geregistreerd wordt, ook als er geen officiële lijsten van worden aangelegd. Dat is niet direct alleen bedreigend, maar ook een waarschuwing dat je gedurende je verdere carrière een klein stempeltje echter je naam hebt met daarop: subversief, oid. Door dit niet te formaliseren, is bovendien elk verzet op voorhand zinloos: zoiets is immers niet meer dan een privé-aantekening? Niets om u druk over te maken dus, rechterlijke macht!

Daarop voortbordurend: het concept nepnieuws blijft op deze manier overeind. Hoogstens erkent de EU-werkgroep dat het een onwerkbaar concept is. Waarvan nu al te voorspellen is dat het te zijner tijd zal worden afgestoft om dan te concluderen dat het niet de artikelen zijn, maar wie ze schrijven, moet worden aangepakt. Nu hypocriet melden dat:

“Ik vind zo’n lijst heel risicovol”, zegt De Cock Buning. “Je moet je als overheid verre houden van wat waar is en wat niet. Overheden kunnen misbruik maken van die lijsten, als ze een eigen agenda hebben en als ze willen zorgen voor gunstige berichtgeving.”

Is het waratje? Wat dacht mevrouw De C-O-C-K B. anders dat de bedoeling was van dergelijke lijsten? De zuiverheid van het debat beschermen? De instelling van haar werkgroep was al een groter affront aan de persvrijheid dan alles wat ze er ooit nog over had kunnen zeggen, inclusief een totaalverbod op alle nieuwsmedia die niet onder staatscontrole staan. Wat er trouwens meer zijn dan u op het eerste gezicht denken zou. De NOS-klucht vervolgt alsof iedereen zich er van meet af aan tegen heeft verzet:

In Nederland is er de afgelopen maanden veel kritiek geweest op de nepnieuwslijst op euvsdisinfo.eu. Op die door de EU opgestelde lijst stonden onder meer artikelen van De Gelderlander, The Post Online en GeenStijl. De EU vond dat in die artikelen Russische leugens klakkeloos waren overgenomen, maar moest daar later van terugkomen.

Uit onderzoek van de NOS bleek vorige maand dat de adviesgroep grotendeels afhankelijk is van een heel kleine groep vrijwilligers. Driekwart van de artikelen die op de website staan, is daarop gezet door tien vrijwilligers. Eén van die vrijwilligers is verantwoordelijk voor een kwart van alle meldingen.

Kamer en minister willen ervan af

Na alle ophef wil een ruime meerderheid in de Tweede Kamer af van de nepnieuwslijst. Minister Ollongren beloofde vrijdag dat ze haar best gaat doen om dat in Brussel voor elkaar te krijgen.

Potsierlijke berichtgeving, voor wie het gevolgd heeft.

Voor de NOS was dit kennelijk toch een gelegenheid om te vieren met gekleurde (gekleurd is goed?) berichtgeving van staatswege: het berichtje over de Pegida-demonstratie gisteren in Amsterdam suggereerde dat er leden van Pegida waren opgepakt, iets wat de organisatie zelf heftig werd ontkend, en door de politie ook niet wordt tegengesproken. Dat deed de NOS blijkbaar om niet te hoeven berichten dat er ook voor de tegendemonstraties niemand op zondag zijn bed nog uit komen wil, maar dat wie op komt de politie nog steeds genoeg redenen geeft hen te arresteren.

Enfin, na drie maanden ophef bestaat het fenomeen nepnieuws nu dus wel degelijk officieel. Dat is een nederlaag voor het vrije woord. Herinnert u zich nog wat Juncker ooit zei over hoe de beleidsmatige tactiek van de EU werkt? We stellen iets voor, en als er geen protesten komen, gaan we een stapje verder. En nu er protesten komen trekt men de voelspriet in, om die later nog eens te gebruiken voor het testen van de temperatuur. Net zo lang tot – net als bij bovengenoemde afstomping voor tegendemonstraties tegen Pegida – het publiek het verder wel gelooft en er iets zal worden ingevoerd dat de muilkorving voltooit. Dit gevecht is pas begonnen als we er nooit meer iets over horen – reken daar maar niet op.