Voor de echte verlichtingsaanhanger zijn godsdiensten alleen van belang voor zover ze de cultuur beïnvloeden waarin ze dominant zijn.

In de VS is de groep van evangelische kerken een dominante factor in het openbare leven en in het midden oosten de islam. In het midden oosten bepaalt de islam grotendeels het dagelijks leven. In dat soort landen kan men godsdiensten niet negeren. In Nederland is er het CDA, een van oorsprong godsdienstige politieke groepering, en zijn er een handvol omroepen met een godsdienstige achtergrond. Behalve de EO zijn die omroepen praktisch niet van godsdienstig neutrale te onderscheiden en ook het CDA neemt politieke standpunten in die door de paus van Rome of de Protestantse Kerk in Nederland van de hand worden gewezen. In het Midden Oosten wordt eerwraak getolereerd, in Nederland en de VS niet. We schrijven die aan de islam toe, omdat die godsdienst het verschijnsel zou kunnen elimineren waar het dominant is en dat niet doet. Ook als eerwraak zich in Nederland voordoet, wordt de islam er daarom voor verantwoordelijk gehouden.

Maar het onderwerp eerwraak is in wezen geen religieus onderwerp. De christelijke godsdiensten veroordelen het unaniem en ook in de Koran is er geen steun voor te vinden. Toch is eerwraak in Nederland een verschijnsel dat beperkt blijft tot islamitische bevolkingsgroepen. De islam vindt zich zelf geen kerk. Het heeft geen officiële vertegenwoordigers, maar wel imams en schriftgeleerden die een grotere invloed uitoefenen op de gelovigen dan andere mensen. Hun invloed is met die van bedienaren van het woord in de protestantse kerken en met de clerus in de katholieke kerk heel goed te vergelijken. Zij laten na het geweldgebruik, dat ondermeer in eerwraak tot uiting komt, te veroordelen en we houden ze daarom verantwoordelijk.

Het feit dat eerwraak zo nauw verknoopt is met de islam en de leer dat haar leiders er voor verantwoordelijk dienen te worden gehouden stuit bij progressieven op weerstand. Juist omdat godsdienst er een rol in speelt vinden sommigen dat de gewoonte respect verdient. Onzin natuurlijk. De gewoonte is verwerpelijk en dat godsdienst er een rol in speelt is alleen in zoverre van belang dat de godsdienstige leiders er op aangesproken kunnen worden. De verwerpelijkheid heeft met de godsdienst als zodanig niet te maken, integendeel die verbiedt de gewoonte. In het geval van de islam alleen niet hard genoeg.

Zoals men de paus van Rome en de Amerikaanse kardinalen erop aan kon spreken dat zij de IRA niet hard genoeg veroordeelden en de IRA aanhangers niet excommuniceerden, zo kunnen de collectieve imams van de islam groeperingen die eerwraak bedrijven, ervoor in staat van beschuldiging worden gesteld. Het is hun plicht het verschijnsel te bestrijden en zij verzaken die plicht.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp.