Wat die strijd om het CDA leiderschap zo interessant maakt is de diversiteit van de kandidaten. Diversiteit in de normale zin van het woord.

Met de aankondiging van Pieter Omtzigt van zin kandidatuur voor het CDA leiderschap lijkt het veld wel compleet te zullen zijn. En voor CDA-begrippen is het uiterst divers, terwijl het tegelijkertijd veel klassieke elementen in de partij vertegenwoordigd ziet. Twee regeerders, waaronder een vrouw, staan tegenover twee Kamerleden met een sterke regiobinding, waarvan één ook de reputatie heeft .ietwat rebels te zijn.

Er valt wat te kiezen nu. Formeel gaat het alleen om het lijsttrekkerschap, maar in dit geval zal het ook betekenen dat de uitverkorene partijleider wordt. Door er een ledenverkiezing van te maken wordt een mandaat gecreëerd waardoor het partijbestuur daar nooit meer om heen kan. Dat partijbestuur leek een voorkeur voor De Jonge te hebben, maar het veld aan tegenkandidaten etaleert onvrede met die gedachte. Als we verder graven zien we waarom.

De Jonge is protestant, de andere drie katholiek. In hoeverre dat in het huidige CDA nog een factor is me onbekend, maar Omtzigt heeft het soort rechtlijnigheid dat naar verluidt protestanten juist zeer bevalt.

De Jonge is een stadsmens, Mona Keizer is dorps, Omtzigt en Van Helvert provinciaal. Keizer deed al eerder een gooi naar het leiderschap, de pogingen van Van Helvert en Omtzigt lijken als eerste insteek te hebben De Jonge de pas af te snijden.

Van Helvert ziet in minister Hoekstra de ideale premierskandidaat van het CDA. Hoewel deze niet deelneemt aan deze race, zoemt zijn naam sterk rond. ook rond de kandidaatstelling van Omtzigt wordt dat als factor genoemd. Keizer en Van Helvert hebben de deur naar rechts CDA-traditiegetrouw open gehouden, van Omtzigt is bekend dat hij met iedereen samen kan werken mits de doelen overeenkomen. Maar alle drie deze CDA’ers hebben als belangrijkste kenmerk dat ze herkenbaar vinden dat De Jonge het CDA uitlevert aan een te linkse koers.

Nu is het partijbestuur aan zet. Over het vervolg van de procedure is te weinig bekend, maar er zijn twee opties: een afvalrace in twee rondes of degene met het meeste aantal stemmen na de eerste ronde al op het schild heffen. Met maar liefst vier kandidaten lijkt dat niet de meest slimme tactiek. Daar staat tegenover dat het aantreden van Keizer, Van Helvert èn Omtzigt onverwacht sterke oppositie tegen De Jonge signaleert vanuit de conservatievere vleugels van het CDA. De Jonge lijkt de favoriet van het partijbestuur, maar als de verkiezing over meerdere rondes gaat zie ik niet goed hoe De Jongste zou kunnen winnen. De relatief luidruchtige progressieve vleugel binnen het  CDA is namelijk niet heel erg groot.

Het partijbestuur heeft nu nog wel de kans kandidaten te weigeren, maar gezien de statuur van de nu aangemelde kandidaten lijkt dat geen optie. De reden is dat bij drie kandidaten verdedigbaar zou zijn degene met de meeste stemmen direct verkozen te verklaren, met vier lijkt dat rekenkundig geen optie. De winnaar krijgt dan een te klein mandaat en daarmee wordt de kans op een richtingenstrijd vergroot.

Het hele spel tot nog toe illustreert dat het CDA na NL2021 geenszins automatisch bij de politieke linkerzijde zal aansluiten. Dat maakt zowel de strijd op rechts als het uiteindelijke formatiespel minder zeker, en dat komt de politiek alleen maar ten goede.