In de discussie naar aanleiding van het stukje ‘Valse moraal‘ is naar voren gekomen dat er én meningsverschillen zijn over de staat en de gewenste staatsvorm, èn dat iedereen het er in alle onenigheid over eens is, dat het niet goed is zoals het gaat.Niemand meent dat de staat te weinig taken en bevoegdheden aan zich heeft getrokken, en iedereen meent dat de staat al die taken buitengewoon belabberd uitvoert, en de bevoegdheden gebruikt om zijn ongewenste neus in te steken.

Hoe nu verder? Met onze zorgen kunnen we immers niet bij bestaande politieke partijen terecht. Voor zover er al een kleine overheid als wens met de mond wordt beleden, komt het er maar niet van. Ook Rutte, van wie ik toch veel verwachtte aangaande het ‘opruimen van het – staatsonderhouden – maatschappelijk middenveld’ (de graaitroggen van vooral Groen Links, PvdA en CDA) laat het vooralsnog lelijk afweten. Een garantie namens ‘ons’ afgeven van 500 miljard en de grenzen vrolijk openlaten, dat lukt dan weer wel, maar daarvoor krijgt hij mijn handen uiteraard niet op elkaar.

Probleem is dat we weliswaar een democratie zijn, maar dat een democratie niets voorstelt indien stemmen op een partij hetzelfde is als het geven van een blanco volmacht om vervolgens alles uit te halen wat er maar in de hoofden van de betrokken politici, bestuurders en ambtenaren op komt. Alles mag, alles kan, en niets maar dan ook niets kan de staat niet aan zich trekken, als die staat er voor voelt dat te doen. Het enige verschil met een volledig socialistische samenleving, is dat we de onze niet als zodanig betitelen én dat we nog wel zelf failliet mogen gaan en op papier eigendom mogen hebben. Op papier, want met je eigendom, met je bedrijf mag je alleen de door de staat toegelaten activiteiten op de door de staat voorgeschreven manier uitoefenen. Besluit de staat dat je je horecabedrijf of advocatenkantoor rookvrij moet maken, dan heb je het maar te doen. Een en ander onder dreiging met draconische straffen. Besluit de staat dat je tenminste loon X moet betalen ook al is de werknemer dat loon niet waard; je hebt het maar te doen. Zelfs de wortels van de vrijheid, de boeren, zijn tot ambtenaar verworden.

Mijn oplossing: geen staat en een zichzelf regulerende samenleving, stuit op verzet van mensen die menen dat ‘mensen aan zichzelf overgelaten’ er al snel een asociale bende van maken, waar het recht van de sterkte hoogtij viert, en infrastructuur, waterbeheersing en dergelijke tot het verleden zullen behoren.

Ik zie dat niet, en mocht het wel zo zijn, dan zie ik niet hoe we aan een dergelijke staat van zijn zouden kunnen ontkomen, want ook de allesbeheersende en regelende staat is immers niet meer dan ‘mensenwerk’. Bovendien, loop je door het De La Mar in Amsterdam, dan word je getroffen door de schoonheid van het gebouw, de vriendelijkheid van het personeel, de feestelijkheid van de ervaring, en de uplift van een stukje straat dat altijd erg treurig was. De heer en mevrouw Van de Ende hebben de stad en de bevolking niet alleen een prachtig cadeau gegeven, maar ook nog eens laten zien hoe je dat doet, een theater verbouwen. Ben je in de Stopera, die miljoenen meer gekost heeft, dan word je juist getroffen door alles ‘wat er net niet af is’, en door hoe het gebouw als een witte puist het zicht over de Amstel domineert, onderwijl vrolijk detonerend met de omgeving.

Het is niet voor niets dat de ‘gegoede burgerij’ die het Concertgebouw liet bouwen, al in de 19e eeuw uitweek naar net buiten de stadsgrens van Amsterdam, want met ‘Amsterdam” was ook toen al niet te werken.

Hoewel het helpt om in Amsterdam te wonen om het feilen en falen van de staat als samenlevingsvorm onder ogen te zien, is Amsterdam niet uitzonderlijk, anders dan dat er veel ellende bij elkaar komt (openlijk socialisme, voorslagen ontbreken van inzicht in het verschil tussen ‘mijn’ en ‘dijn’, een gemiddeld niet zeer intelligente volksvertegenwoordiging die ook nog eens idioot omvangrijk is, een pendant voor uit de hand lopende projecten, een dichtgetimmerde woningmarkt, een verbod van onderwijskeuze, een feodaal erfpachtsysteem, verjaging van de bevolking die niet uitkeringsafhankelijk is, en etc.etc). Maar misschien moeten we Amsterdam er wel dankbaar voor zijn, want als het bestuur hier ook maar iets anders voor elkaar kreeg dan het ergeren en uitzuigen van de welwillende burger, dan zouden de ogen voor het tekortschieten van de staat als organisatiemodel misschien nog langer gesloten blijven.

Maar allez, een mens -hoe getergd ook door het plaatselijk bestuur- moet realist blijven, en erkennen dat de stap van ‘alles is staat’ naar ‘geen staat’ niet zonder bloedvergieten te maken is, en bloedvergieten, daar schiet niemand iets mee op. Als al eerder gesignaleerd is het namelijk onmogelijk de staat terug te dringen binnen aanvaardbare grenzen door middel van verkiezingen. De verkiezingen gaan namelijk niet over de begrenzing van de staatsmacht, maar over wie wat met die onbegrensde macht wil doen. Overigens, ook dat is amper onderwerp van verkiezingen, het meest gebeurt gewoon, we gaven immers een ‘blanco volmacht’ niet?

Om binnen afzienbare tijd zaken te veranderen, lijkt weinig anders te resten dan maar een op wat minder idealisme, en wat meer realisme te gronden politieke partij/beweging te starten. Eentje dus die zich louter richt op het terugdringen van de staat binnen meer aanvaardbare grenzen, en wel door het veranderen van de grondwet.

Die dient dan niet ‘in naam van de koningin’ te zijn, maar net als in de VS, in naam van ‘wij, de mensen’. Wat mij betreft kan gewoon de Amerikaanse Constitutie worden overgenomen, maar andere ideeën zijn welkom. Zelf denk ik aan een verbod op het afsluiten van leningen, het aangaan van garantstellingen, het verklaren van oorlog, het verhogen van de totale belastingdruk boven de 20%, het drukken van geld los van de het in te voeren ‘gouden standaard’ als eerste voorschot op van wat ik hoop dat ooit zal komen. Met een dergelijke constitutie als grens, kunnen mensen nog wel democratisch in bepaalde functies worden gekozen.

De belangrijkste taak van de staat is alsdan het garanderen van al onze vrijheden, vrijheden die we niet van de staat ‘krijgen’ (onzin ook, want waar haalt die staat die vandaan als die die niet van ons gekregen heeft?) maar waarvoor we de staat hebben ingesteld om die te garanderen.

Ideaal is het dan nog steeds niet, maar misschien el praktisch haalbaar.

Ideeën iemand?

---

Dit artikel verscheen op 16 maart 2011 eerder op Artikel7.nu