President George W. Bush is als presidentschap van Amerika door de mand gevallen, omdat hij niet wist hoe hij met macht om moest gaan.

Bush’ achtjarige ambtstermijn is een relatieve mislukking geworden omdat hij dingen wilde bereiken die niet konden en er middelen voor aanwendde die niet toereikend waren, zelfs als wat hij wilde wel had gekund. Hij wilde de democratie en vrede naar het Midden Oosten brengen en die zijn er niet gekomen.

Dreigingen moeten in de politiek alleen uitgevoerd worden als de tegenstander zijn zenuwen niet in bedwang kan houden en zelf begint. Voor het overige dienen dreigingen om de tegenstander dingen te laten doen waartoe hij zonder dreiging niet bereid zou zijn. Hoe langer een dreiging in het spel blijft hoe beter en hoe effectiever. Geweld gebruiken is eigenlijk altijd een afgang, het gevolg van een verkeerde calculatie.

Hier in Europa waar we een andere politieke richting hebben gekozen dan George W. Bush, maar overigens dezelfde humanistisch-christelijke uitgangspunten hebben, hebben we de Irak-affaire nooit begrepen. We veroordeelden de oorlog omdat er geen besluit van de VN aan de heropening van de vijandelijkheden ten grondslag lag. In Nederland wilden we om die reden zelfs een parlementaire enquête naar de houding van onze eigen regering.

Maar om die VN toestemming, daar ging het ethisch of internationaal rechtelijk helemaal niet om. Terecht merkte iemand op, ik meen naar aanleiding van de instelling van de commissie Davids, dat Tanzania indertijd Oeganda is binnengevallen om de slachtoffers van Idi Amin te redden. Dat gebeurde ook zonder dat de VN daar toestemming voor had gegeven. Maar Nyerere had gelijk. Hij maakte een juiste ethische afweging en bestreed het grotere kwaad met het mindere.

George Bush deed hetzelfde toen hij besloot Saddam Hoessein van het toneel te verwijderen. Hoog tijd en ethisch een juiste beslissing, al was het politiek gezien een fout.

Van de follow-up na de inval deugde weinig. Irak wilde niet bevrijd worden en al helemaal niet door Amerikanen. Irak zat niet te wachten op democratie. Het was zelfs nog niet toe aan een rechtsstaat. Zoals de meeste Arabieren willen Irakezen wel recht voor zich zelf, maar niet voor anderen met wie ze in vijandschap leven. Het besef dat het een niet kan zonder het andere is in het Midden Oosten nooit doorgedrongen.

Amerika en andere westerse landen doen er beter aan om weg te blijven uit het Midden Oosten, zolang westerse landen niet worden aangevallen of bedreigd.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp