Besefte U dat de Koude Oorlog aan de basis stond van de massa-immigratie? Nicolette Geveke doet een vrij onbekend boekje open.

Het militaire westerse bondgenootschap de NAVO werd na de Tweede Wereld Oorlog opgericht om de legers van de Sovjetunie buiten de deur te houden, en de rest van Europa te vrijwaren van degradatie tot Russische satellietstaten zoals Polen, Tsjecho-Slowakije, Hongarije, Roemenië, Bulgarije en Oost Duitsland was overkomen. Of om te spreken met de eerste Secretaris Generaal van de NAVO baron Hastings Ismay:

“To keep the Americans in, the Russians out, and the Germans down”

Teneinde hier in het westen de boel bij elkaar te houden en ‘the Germans down’, werden de banden tussen de West-Europese landen versterkt door een kluwen internationale organisaties zoals onder andere de OESO, het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, de Raad van Europa en de EGKS (later EEG, EG, en thans EU). De VS financierde daartoe ook de Europese Beweging.

Ook binnenslands moest het communisme binnen de lijntjes blijven, en dus was dat de voornaamste taak van onder andere onze BVD, zoals ook te lezen is in ‘In dienst van de BVD’ van F. Hoekstra.

Vooral in Spanje, Portugal, Italië en Griekenland (PIGS) was het een hele toer om het aan de macht komen van communisten via verkiezingen of een staatsgreep te voorkomen. De regeringen van de NAVO-landen steunden op allerlei manieren hun pro-westerse collega’s in die landen: de VS subsidieerde bijvoorbeeld de Italiaanse christendemocratische partij, die dan ook snel ter ziele ging in het kielzog van de opheffing van het Warschaupact.

Ook Nederland hielp Italië – door de export van goedkoop aardgas. Dat was een prima oplossing in plaats van extra geld voor de defensiebegroting, want in veel Nederlandse media vierde het antimilitarisme hoogtij. Het was zelfs zo erg dat met de Olympische winterspelen de Biathlon niet op onze TV mocht worden uitgezonden, omdat dat van oudsher een militaire sport was en de deelnemers uit Noorwegen, Rusland enz. toen gewoon in hun militaire kloffie meededen. En de grootste demo ooit was in 1979 tegen de kruisraketten.

De Koude Oorlog was als een internationale draak met meer dan zeven koppen: zo waren bijvoorbeeld de Fransen, de Portugezen en de Britten druk met het buiten de deur houden van de communisten in hun vroegere koloniën in Afrika en Azië.

En verder waren er voortdurend grote crises die ons op de rand van een oorlog brachten zoals de Russische invallen in Hongarije (1956) en Tsjecho-Slowakije (1968) en de Cubacrisis (1961).

Het grootste probleemgebied binnen de NAVO was de Zuidoostflank, waar de kwestie-Cyprus licht kon ontaarden in een oorlog tussen de twee NAVO-landen Griekenland en Turkije, hetgeen extra vervelend zou zijn omdat Cyprus gezien wordt als een praktisch vliegdekschip om de snelste zeeroute naar Azië namelijk via het Suezkanaal, in de gaten te houden. Om de Grieken te paaien werd hen toegezegd dat ze tot de EEG konden toetreden, en omdat jegens Turkije en Griekenland een evenhanded policy moest worden gevoerd, werd nolens volens ook Turkije op termijn het lidmaatschap in het vooruitzicht gesteld.

Teneinde de PIGS landen economisch te helpen en destabiliserende ontevredenheid onder de bevolking te verminderen vanwege de slechte economische situatie, de lage lonen en de werkloosheid, werd besloten uit die staten en later zelfs uit het derde-weg-communistische Joegoslavië gastarbeiders toe te laten. Het mes sneed aanvankelijk aan alle kanten: in West-Europa werd het door de militaire dienstplicht veroorzaakte tekort aan werknemers opgelost, en in de zendende landen kwam brood op de plank via money transfers, zodat sociale onvrede, die een voedingsbodem was voor het communisme, kon worden voorkomen. Duitsland wierf zelfs Zuid-Koreanen teneinde het regime aldaar te steunen in de strijd tegen het communistische Noord-Korea.[1]

Hadden we aan die Spanjaarden, Portugezen Italianen en Grieken niet genoeg? Dat wel, en iedereen was ook tevreden, maar ook in Turkije en Marokko had de regering een ventiel nodig. En dat werd gehonoreerd vanwege de uitermate belangrijke strategische positie van beide landen in de Middellandse zee.

Aan de Middellandse zee liggen niet alleen de havens van de IGS, maar het is ook de toegang van Ruslands ijsvrije havens in de Zwarte Zee, en last but not least de kortste route naar Azië via het Suezkanaal.

Twee zeestraten geven toegang tot de Middellandse zee: In het oosten de door Turkije omsloten Bosporus, en in het westen de Straat van Gibraltar, met aan de ene kant de Britten en de andere kant Marokko.

Turkije en Marokko leden indertijd niet alleen nog veel sterker dan de PIGS onder armoede, uitzichtloze werkloosheid, mede ten gevolge van de explosieve bevolkingsgroei, maar ze hadden ook grote problemen met hun respectieve minderheden: de Koerden en de Berbers. Kortom de perfecte mix voor revolutie. Daarom werd besloten ook die staten de helpende hand te bieden door immigratie uit vooral die opstandige regio’s toe te staan. In verband met de kwestie-Cyprus werd ook Nederland toen als het ware in tweeën gedeeld: het noorden was voor de Turken en de regio beneden de Moerdijk voor de Grieken.

Momenteel (dit artikel is uit 2014) zijn in België allerlei festiviteiten ter gelegenheid van de komst van de eerste Marokkanen precies 50 jaar geleden op 17 februari 1964 en worden ineens via Google interessante feiten toegankelijk, bijvoorbeeld uit 2004: Nouria Ouali van de Université Libre te Brussel: ‘Trajectoires et dynamiques migratoires de l’immigration marocaine de Belgique’.

Daar staan een aantal zeer opmerkelijke zaken: Het Belgisch verdrag met Marokko werd tegen alle diplomatieke gebruiken in gesloten zonder de Marokkaanse ambassadeur er bij te betrekken. Het verdrag werd niet gepubliceerd. Ook veel grote werkgevers – zoals Caterpillar – wisten er niet van. Het verdrag werd pas tien jaar later in 1974 bekend – toen het werd ingetrokken. Maar de werving was toen al 7 jaar voorbij en had 3.292 gastarbeiders opgeleverd voor de mijnindustrie. Reeds in 1967 kenterde de economische situatie in de mijnbouw en werd de werving stop gezet, maar immigratie op eigen houtje met een toeristen visum werd oogluikend toegestaan. Thans zouden er in België 500.000 mensen wonen met Marokkaanse roots.

Hoe we hier ook tegenaan kijken: het gestelde doel: vrijwaring van communisme in die landen is wel degelijk gehaald. Wel zijn steeds meer mensen in West-Europa verbaasd dat men zich kennelijk niet realiseerde dat mensen uit Turkije en Marokko niet alleen hun eigen cultuur meebrengen, maar ook hun moslim geloof.

Wat ik me zelf herinner is dat men zich dat wel realiseerde, maar er weinig aandacht aan besteedde vanwege de positieve ervaring met Nederlands-Indië als grootste moslimland van de wereld waar de interreligieuze samenleving toch vrij probleemloos was. Datzelfde gold en geldt voor de moslims in en uit Suriname. En we hadden immers sinds 1955 de brave Amahdiyya-moskee in Den Haag. Moslims onderscheidden zich toen niet van niet-moslims en waren zelfs iconen en idolen in de internationale ‘Story-Privé’ pers, zoals koning Farouk, de Perzische Soraya en Fahra Diba, of de Aga Khan en diens vrouwen en de jetset bridger en top-filmster Omar Sharif.

Dat de afgelopen decennia veel stromingen in het Mohammedanisme terugkeerden naar hun roots – en zich steeds verder verwijderden van de westerse maatschappij – was waarschijnlijk niet te voorzien, maar het komt me voor dat onze sociologen te verwijten valt dat ze zich bezig hielden met het bestuderen van de ideeën van dode mannen in plaats van tijdig alarm te slaan over de nefaste ontwikkelingen in de cohesie van onze maatschappij, waar een einde kwam aan de door Fukuyama beschreven noodzakelijke ‘trust’.

Daarbij komt dat gedurende de Koude Oorlog mensen vaak gedwee waren als er betekenisvol werd gekeken of gezegd “dat het goed was”, want wie wil een landverrader zijn? Wie geen vragen stelt, kan het antwoord niet verraden.

Dat werd voorgeleefd door de vorige generatie die het motto ‘Der Feind hört mit’ had toegepast gedurende de bezettingsjaren. Die wijsheid gold ook gedurende de Koude Oorlog, niet alleen in regeringsstad Den Haag, maar ook in bijvoorbeeld Zaandam met Eurometaal, en natuurlijk in havensteden zoals Rotterdam, waar lichte paniek uitbrak toen de Sovjet-Russen de brutaliteit hadden er hun Transnationaal Instituut te vestigen. En daarom kon er dus geen maatschappelijk en/of parlementair debat over immigratie worden gehouden.

Inmiddels is de Koude Oorlog al een kwart eeuw voorbij. En wekt het verbazing dat er in de westerse landen niemand zich moreel of juridisch heeft moeten verantwoorden voor steun of sympathie voor het communisme, zoals Bolkestein al klaagde toen een vergaderzaal in de Tweede Kamer werd vernoemd naar een communist die ons land had willen uitleveren aan de communistische Sovjet-Unie.

Nog merkwaardiger is dat dat na de val van de muur in 1989 en het uiteenvallen van het Warschaupact, de Sovjet-Unie en de Comecon, met uitzondering van het opschorten van de dienstplicht de bakens niet werden verzet, en de federaliserende EU-trein bleef doordenderen, zoals bleek bij de besluiten van Maastricht in 1992 toen het pad werd geëffend voor het verdrag van Lissabon, en tot de territoriale expansie van de EU werd besloten door de toetreding van het Oostblok, en tot verdere verstrengeling door de invoering van de Euro. Dat blindelings blijven volgen van de in Brussel voorgekookte plannen mogen we n.m.m. onze politici en politieke partijen wel degelijk wel verwijten.

Zeker als we de vergelijking maken met onze regering in ballingschap in Londen. Men maakte daar wel plannen voor na de oorlog. Maar ook ambitieuze particulieren waren daar mee bezig geweest, zoals de Heren Zeventien in Sint-Michielsgestel.

In 1918 en 1945 waren de overwinnaars toch heel wat alerter!. Misschien is ook dat een nadeel van grote vaste bondgenootschappen zoals de NAVO en EU, in plaats van de ad hoc coalities gedurende de beide wereldoorlogen. Maar bovendien lijkt hun leervermogen beperkt – ook de demarches van NAVO en EU jegens Syrië en Mali ontberen visie en deugdelijke exit-strategieën.

Wellicht was het allemaal anders gelopen als er vijfentwintig jaar geleden al publieksinternet was geweest. En als de historici het niet net zoals de sociologen hadden laten afweten.

We hebben de Koude Oorlog gewonnen, maar in de nabije toekomst zullen we afhankelijk zijn van Russisch aardgas en ervaren we een nieuw Europees communisme: want naar mate de macht van de EU toeneemt, vermindert onze vrijheid. We worden bedolven onder overbodige onze vrijheid inperkende EU-wetgeving veelal ontworpen door communisten uit het Oostblok die de burelen van de Europese Commissie bevolken, en geleid worden door de ex(?)-communistische voorzitter van de EC Mario Barroso; en een jaar gelden was zelfs een overtuigd communist nl de president van Cyprus een half jaar voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders.

De Tjechische president Václav Klaus zou hebben gezegd:

“Every time I try to remove some piece of Soviet-era regulation, I am told that whatever it is I am trying to scrap is a requirement of the European Commission.”

---

1. Zuid-Korea kreeg nog een heel bijzonder exportartikel: de zogenaamde ‘Koreaantjes’. Die bestonden uit verschillende categorieën: eerst de door de Amerikaanse militairen in de Korea-oorlog en de decennia daarna, verwekte kindertjes, die als halfbloed niet werden gepruimd in Korea, vervolgens andere ongewenste kinderen zoals (halve) wezen, daklozen en gehandicapten. In totaal vertrokken meer dan 200.000 Koreanen naar de V.S. en ook naar West-Europa waarvan ongeveer 4.000 naar Nederland. Voor die kinderen werd $5.000 à $10.000,- per stuk betaald, zodat ze in de zeventiger en tachtiger jaren 20 à 40 miljoen dollar per jaar opbrachten en zo verreweg Zuid-Korea’s belangrijkste exportartikel waren. Ook andere anti-communistische en enigszins pro-westerse regeringen in Azië werden op allerlei manieren geholpen hetgeen niet altijd een voordeel was voor de lokale bevolking: in 1962 werd Nederland gedwongen om Nieuw-Guinea over te dragen aan Indonesië ten einde Soekarno binnenboord te houden  en in de zestigerjaren opende Philips een productiebedrijf in Taiwan.

---

Dit essay verscheen eerder op Polderland.

Nicolette Geveke is correspondent EU/Brussel voor Veren of Lood.