De deal die David Cameron met Brussel sloot is in veel opzichten een grote gok. En niet alleen wat betreft de inzet van een referendum om over de Britse toekomst in de EU te beslissen.

De deal riep direct al verzet op van Britse zijde. Dat was niet onverwacht. Veel mensen in het UK vertrouwen de EU niet voor meer dan een halve penny. Dat UKIP en Nigel Farage negatief reageerden was in lijn der verwachting. En met hen waren ook de sentimenten bij de Britse tabloid-pers voorspelbaar (zie hierboven). De vraag dient dus te zijn: Heeft Cameron er het uiterste uit gehaald? Dat die vraag direct moet worden gevolgd door: En zal het voor de Britten genoeg zijn? is de last die Cameron op zich genomen heeft.

Het hete hangijzer van het vrije verkeer van personen is direct verbonden met de vraag of voor die vrij verkerenden ook dezelfde sociale rechten moeten worden toegekend als de Britse bevolking die haar leefwereld nooit verliet. En, iets wat ons door recente conflicten met Marokko bekend zal klinken: moet die hoogte hetzelfde zijn als in het land van herkomst van de migrant in kwestie. Het risico van uitkeringstoerisme wordt immers steeds groter, nu de grensbelemmeringen vrijwel nihil zijn, maar de registratie van de verschillende EU-lidstaten niet gekoppeld zijn. Een uitkering in verschillende staten is immers al vaker vertoond waar het Oost-Europese arbeidsmigranten betreft. De inzet dat het UK de zelfbeschikking terug wil over wie het uitkeringen toekent is gereduceerd tot een uitstelperiode van slechts vier jaar. Daarna wordt hoe dan ook verwacht dat het UK weer in de EU-pas lopen gaat – wat veel wegheeft van een zoethoudertje tot paytime.

Polen
Dat is ook de kritiek die nu vanuit Camerons eigen partij komt. Het is kritiek die Cameron vrijwel verplicht de deal nu al sterker te verdedigen dan wellicht verstandig is, want de EU-top van 18 en 19 februari moet het voorstel van Tusk aan Cameron nog goedkeuren. Want het is een compromis waarbij de EU er veel aan gelegen is een Brexit te voorkomen, maar waarbij Cameron ook nog in tijdnood dreigde te komen.

Dit is een perfecte gelegenheid voor de Poolse regering haar gram op de EU-commissie te halen aangaande het onderzoek naar haar al dan niet democratische functioneren. Zeker aangezien Polen een van de belangrijkste landen is dat problemen krijgt met de nieuwe maatregelen die de Conservatieve regering wil doorvoeren om de onvrede over ingestroomde EU-werknemers te verminderen. Een Pools veto laat het hele kaartenhuis ineen storten, en het is vanuit de huidige Poolse regering ook nog een aardige trap na aan ex-premier Tusk, die een partij aanvoerde die afgelopen najaar dor de huidige regeringspartij vernietigend verslagen werd. Dat premier Cameron hierna ook voer voor politieke vissen is, is voor de Polen vermoedelijk slechts van secundair belang.

Is dit een onwaarschijnlijk scenario? In een objectieve wereld waar iedereen het beste met elkaar voor heeft wel. Maar dit gaat over de EU, die doende is Europa om te toveren in een dictatuur die wordt gedomineerd oor een politieke kaste die zich door grote bedrijven laat fêteren. Daarvan kun je dit verwachten, en erger. Wie om zich heen kijkt naar wat de open-grenzen-politiek heeft aangericht, kan dat toch moeilijk ontkennen.