Is niet elke menselijke samenleving een strijd van cultuur versus biologie? OP sommige onderwerpen bemerk je dat eerder dan op andere.

Joop.nl besteedde aandacht aan de discussie tussen SGP-voorman Kees van der Staaij en Ingeborg Beugel en Helene Baayen in verband met het voorstel van Van der Staaij om – als tegenwicht tegen de reclames voor vreemdgaan – een campagne te voeren voor trouw blijven:

Uiteraard vraagt de liberaal zich af waar de SGP zich mee bemoeit, maar het is nu eenmaal kenmerkend voor ‘perfectionistische’ partijen als de SGP dat het een ‘juiste’ moraal wil stimuleren. Het liberalisme is daarentegen een ideologie van ‘the right’ in plaats van ‘the good’. Wat het goede leven is moet iedereen voor zichzelf uitmaken en de Staat moet zich daar vooral niet mee bemoeien, maar moet slechts erop toezien dat de mensen zich aan de wet houden welke wet in wezen slechts probeert te garanderen dat iedereen vrij en ongehinderd door anderen de door hem of haar gewenste levenswijze kan genieten.

Het liberalisme wil dus slechts de vrijheid van de burger garanderen (en bij een conflict het oordeel van een onpartijdige rechter vragen). Overigens, het is een liberaal geweest die in hoge mate onze ‘Big Brother’-samenleving heeft bedacht, namelijk Jeremy Bentham (1748-1832), om zo misdaad te voorkomen (en Big Brother werd al voorspeld door bijvoorbeeld onze eigen liberaal Thorbecke omdat staatvorming en democratie nu eenmaal meebrengen dat naarmate de burger meer in de macht participeert, de macht ook evenredig verder in het leven van de burger penetreert).

Maar Jelle de Graaf heeft gelijk met zijn artikel in Joop over privacy dat zo’n surveillance-maatschappij wringt met het liberalisme omdat de wetenschap dat je altijd wordt gezien en dus kan worden beoordeeld mensen psychisch tot conformering aan de heersende moraal aanzet, hetgeen dus veel verder gaat dan misdaad voorkomen (nog afgezien dat het in strijd is met het liberale principe dat de overheid zich pas met de burger bemoeit bij een conflict zoals een misdaad: nu is in feite elke burger aangemerkt als constant object van onderzoek en dus verdachte van alle misdaden).

Zo is bijvoorbeeld vreemdgaan niet strafbaar in Nederland – om meteen dat voorbeeld te gebruiken – maar weinigen zullen nog vreemdgaan als de hele wereld hen kan zien vreemdgaan. Een perfectionist als Van der Staaij zal dat echter alleen maar toejuichen: het perfectionisme richt zich op ‘the good’ in plaats van ‘the right’, zodat het de primaire taak van de overheid is om haar burgers tot het goede leven te bewegen. En volgens Van der Staaij hoort bij dat goede leven geen vreemdgaan zodat hij het een taak van de overheid acht om hierin te interveniëren.

Maar de discussie bij Pauw betrof niet deze principiële politieke discussie over wat de taken van de overheid zijn, maar betrof de vraag of vreemdgaan nu wel of niet goed is.

Daarover zeiden beide partijen niets zinnigs omdat zowel de christenen als de feministen/progressieven bij zaken die seks betreffen altijd vergeten dat mensen dieren zijn en dat ons seksueel gedrag dus vooral een biologische zaak is. Nu is dat bij de christenen nog wel te billijken, want de christen gelooft juist dat de mens meer is dan een dier, maar feministen en andere progressieven kramen altijd de grootste onzin uit omdat ze denken dat alles cultuur is.

Maar it’s the biology, stupid!

De mens heeft biologisch evident een monogame impuls doordat er geen vaste paartijd is en de vrouw geen lichamelijk of reuksignaal afgeeft wanneer ze haar vruchtbare dagen heeft hetgeen zo is geëvolueerd opdat de vrouw haar minnaar dag in dag uit bij haar kan houden (omdat de man clueless is wanneer de vrouw vruchtbaar is kan hij het best het hele jaar door elke dag paren). En dat kan weer verklaard worden doordat onze hersenen zo groot zijn waardoor mensenbaby’s te vroeg en dus erg hulpeloos worden geboren, zodat de jonge moeder wel een man kan gebruiken die elke dag voor voedsel voor haar en de baby zorgt (niet voor niets duurt een verliefdheid gemiddeld net zo lang als een baby zeer hulpeloos is: hooguit een paar jaar).

Zoals Marx en Engels dan ook opmerkten, is er geen wezenlijk verschil tussen het huwelijk en prostitutie: de relatie is vooral een uitwisseling van seks voor de man en geld voor de vrouw. Maar daarachter zit een dieper instinct – van voor de sterke ontwikkeling van onze hersenen – dat we bij de meeste dieren zien. Een felle competitie tussen de mannen waarbij de winnaar alle vrouwtjes krijgt (omdat de vrouw het sterkste mannetje wil om het sterkste nageslacht te krijgen en omdat dat sterkste mannetje andere mannetjes weghoudt die haar kinderen zullen doden om hun eigen nageslacht te produceren).

Nu heeft onze christelijke beschaving haar zegen gegeven aan het monogame huwelijk als hoeksteen van de samenleving (maar niet aan haar heimelijke schaduwzijde van prostitutie en vreemdgaan), maar daaronder blijft het toch jeuken: de man wil vreemdgaan omdat hij de zogeheten R-strategie volgt waarin hij zo veel mogelijk vrouwen wil bevruchten (de man is in wezen slechts het omhulsel van de zaadcel waarvan hij er elke dagen miljoenen van produceert: de man sproeit als het ware in het rond in de hoop zo veel mogelijk te raken) maar de vrouw wil evengoed vreemdgaan maar dan omdat zij de zogeheten K-strategie volgt door alsnog met het alfa-mannetje te paren hetgeen anders niet lukt in een samenleving van monogame relaties.

Uit onderzoek blijkt dat vrouwen geneigd zijn om juist tijdens haar vruchtbare dagen vreemd te gaan. Dan laat ze zich bezwangeren door het alfa-mannetje, die zo alle vrouwen in de gemeenschap bevrucht, waarna de echtgenoot de ‘vergeefse’ seks buiten die paar vruchtbare dagen krijgt waarmee de vrouw haar kostwinnaar aan haar bindt opdat deze wat sukkelige man voor haar kinderen ‘van de melkboer’ zal zorgen.

Dit is allemaal biologie die de cultuur kan proberen te sturen, maar niet kan veranderen. Wel of geen campagne voor of tegen vreemdgaan, mensen zullen blijven vreemdgaan. Tenzij je vreemdgangers de doodstraf oplegt want hooguit de wil om te leven is nog sterker dan de seksuele instincten. Maar zelfs dat is twijfelachtig: het instinct tot voortplanting zal vaak nog sterker zijn dan de wil om te blijven leven, want de meeste dieren zijn niet anders gewend dan om zelfs hun leven te geven voor een enkele kans op voortplanting.

In feite steunt het succes van de samenleving op een zekere geheimhouding qua seks (en dus op privacy): de conservatieven hebben gelijk dat vreemdgaan het gezin en daarmee de opvoeding van kinderen in gevaar brengt – niet alleen geeft het ruzie en scheidingen maar de auteur Dalrymple beschrijft op basis van zijn ervaring als psychiater dat de seksuele vrijheid bij de onderklasse ook vooral (mannelijke) jaloezie en daarmee geweld tegen vrouwen heeft voortgebracht.

Maar seksuele instincten laten zich ook niet makkelijk onderdrukken (waarover de kerk kan meepraten: zelfs een oprechte gelofte om naar de geest in plaats van naar het vlees te leven blijkt vaak onvoldoende om die gelofte stand te kunnen doen). Zoals slechts enkelen vrijwillig celibatair kunnen leven, zo kunnen ook slechts enkelen in openheid driehoeksverhoudingen aangaan en gelukkig met elkaar blijven (want vooral de man wil niet het kind van een ander opvoeden).

Marx en Engels geloofden dat het wurgcontract van het huwelijk ‘tot de dood ons scheidt’ (en andere prostitutie) met het kapitalisme – dat alles tot contract maakt – zou verdwijnen. Zodra de vrouw economisch niet meer afhankelijk is van de man, zullen relaties op basis van echte liefde kunnen ontstaan.

In onze samenleving is de vrouw min of meer gelijkwaardig aan de man en het communistisch ideaal van de vrije liefde lijkt in hoge mate gerealiseerd in de huidige tendens tot seriële monogamie waarin geld of contract geen rol speelt en stelletjes bij elkaar blijven zolang het leuk is.

Maar zodra het serieus wordt – de seks wordt voortplanting – dan lijken de dierlijke instincten (met de vrouw die een kind van het alfa-mannetje wil en met de man die ook wel eens wat anders op het menu wil en alleen zijn eigen kind wil opvoeden) onuitroeibaar. De massa kan daarom beter blijven vreemdgaan en dat voor hun partner geheim houden.

---

Dit essay verscheen eerder op Geband van Joop