De crisis, mensen die er over gingen
De topbankiers van Nederland legden verantwoording af tegenover de Commissie De Wit over de geldcrisis en hun collectieve naam was haas.
De crisis had hen overvallen en zij hadden er niets aan kunnen doen. Het was over komen waaien uit het buitenland, uit Amerika met name, waar de overheid onvoldoende toezicht uitoefende.
De Kamercommissie, die de bankiers aan de tand probeerde te voelen slaagde daar opvallend niet in. De Kamerleden hadden zich onvoldoende voorbereid. Ze waren technisch niet van hetzelfde niveau als hun opponenten. Hier volgen een paar vragen die niet gesteld werden en waar dus ook geen antwoorden op werden gegeven:
- Zoudt U ons kunnen uitleggen wat er precies gebeurd is tijdens de crisis. Waarom kon U aan Uw collega-banken en Uw klanten opeens geen geld meer lenen? Waar was het geld opeens gebleven?
- Als het, zoals U suggereert een gevolg is van de boekhoudregels die de wet en de toezichthouders U opleggen, zijn die regels dan verkeerd? Kunt U uitleggen waarom? Of als ze niet verkeerd zijn, wat heeft U dan verkeerd gedaan dat toepassing van de regels tot deze resultaten leidde?
- De boekhoudregels brengen mee dat U een waardevermindering van Uw vorderingen en andere assets meteen in Uw boeken hoort te verwerken en dat houdt in dat Uw eigen vermogen daardoor vermindert en U Uw kredietverstrekking met een veelvoud van het vermogensverlies moet verminderen. Is wat U eigenlijk zegt dat de enorme multiple van kredietverstrekking ten aanzien van uw eigen vermogen de oorzaak is van de kredietcrisis?
- Als U wist dat dit kon gebeuren, wat heeft U ieder apart en collectief dan gedaan om het te voorkomen?
- Als U zegt dat dit niet te voorkomen was, concludeert U dan niet dat er een fundamentele fout zit in het systeem waarmee U werkt? Wilt U volhouden dat U daar geen verantwoordelijkheid voor draagt? Wie dan wel? De toezichthouders zegt U en de regelgevers?
De reactie van de Kamer had kunnen zijn:
Heren, we hebben U goed begrepen. Er zal iets fundamenteels in de regels en in het toezicht moeten gaan veranderen of in datgene waarop de regels en het toezicht van toepassing zijn en dat zal dan gevolgen hebben voor Uw functie. Daar kunt U zich in vinden? Dank U wel, U hoort van ons.
Men moet met teleurstelling vast stellen dat onze volksvertegenwoordiging en onze kranten te weinig begrip hebben van de werking van het financiële stelsel en dat onze economen niet in staat zijn gebleken het hun uit te leggen. Of dit ook geldt voor de bankiers die verhoord werden in de Kamer is niet helemaal duidelijk geworden. Daarvoor was de discussie met de Kamercommissie onvoldoende diepgravend, maar men moet vast stellen dat degenen die aan het woord geweest zijn er in elk geval geen blijk van hebben gegeven dat ze begrepen wat hun en ons overkomen is. Dat doet je toch huiveren voor de toekomst.
Kredietverlening is geldschepping. De totale hoeveelheid geld die in omloop is, is in principe gelijk aan de totale hoeveelheid goederen en diensten die er mee wordt betaald. Wordt het evenwicht verstoord doordat er meer geld in omloop komt of de omloopsnelheid van het geld verhoogd wordt dan herstelt het evenwicht zich doordat goederen en diensten duurder worden. En het werkt ook andersom. Als goederen en diensten duurder worden versnelt de geldstroom of komt er meer geld in omloop.
In de jaren vóór de crisis heeft dat duurder worden van goederen en diensten zich nogal selectief voorgedaan, waardoor het maar ten dele in de inflatiecijfers is terechtgekomen. De overheidsuitgaven namen internationaal spectaculair toe onder meer door de oorlogen in Irak en Afghanistan. Die oorlogen zijn gefinancierd met internationale kredieten. Verder zijn wereldwijd veel meer hypotheken en persoonlijk leningen verstrekt dan verantwoord was waardoor de huizenprijzen stegen en de consumptie per hoofd toenam. De consumptieprijzen, die voor een groot deel de inflatiecijfers bepalen waarmee overheden werken, bleven laag, door de toename van de productie in de lage lonenlanden in Azië.
Er heeft een grote stijging van de geldhoeveelheid plaats gevonden die vooral is gaan zitten in consumptie gefinancierd met leningen aan consumenten, waarvoor geen zekerheid was gegeven en in de prijzen van onroerend goed, gefinancierd met te hoge hypotheken. Daarnaast ook in de financiering van derivaten, waar tegenwoordig meer geld in omgaat dan in de reële economie, een zorgelijke ontwikkeling. In de crisis bleek dat veel consumptieve leningen niet konden worden terugbetaald. De boekhoudvoorschriften voor banken brengen mee dat dan afwaardering van die leningen moet plaats vinden. Dat betekent tevens een vermindering van het eigen vermogen en een krimp in de kredietverlening. Het vertrouwen van de banken in elkaar valt weg en dat is de tweede reden dat de geldcirculatie stokt. Dat samen is de geld- en kredietcrisis.
Hypotheken zijn een vorm van middellang of lang krediet. Kredieten aan het bedrijfsleven zijn meestal kortlopend. Die laatste komen dus het eerste aan de beurt als er besloten moet worden om wel of niet te verlengen. Door de daling van het eigen vermogen van de banken, met andere woorden, nam de ruimte voor nieuw uit te geven kredieten aan het bedrijfsleven catastrofaal af, waardoor alleen de ondernemingen met grote liquiditeiten buiten de gevarenzone blijven. Dat was de echte crisis die volgde op de bankencrisis.
Overheden en consumenten hebben meer geconsumeerd dan zij uit inkomens en belastingopbrengsten konden financieren, dat blijft per saldo de oorzaak van de crisis. Er is daardoor een discrepantie ontstaan tussen de geldhoeveelheid en de beschikbare goederen en diensten. Dat had tot inflatie en hogere prijzen horen te leiden. Dat dit niet gebeurd is heeft twee oorzaken. De centrale banken hebben dit weten te voorkomen onder meer door de rente laag te houden en de banken vrij ongelimiteerd geld te lenen. De lage rentes blijken achteraf een van de oorzaken te zijn geweest van de crisis. Banken verdienen te weinig bij lage rentes en gaan grotere risico’s nemen. De enorme uitbreiding van de speculatieve handel in derivatives is met dit laag rentend geld gefaciliteerd.
Er blijkt geen vervangingsmiddel te zijn voor een gezonde geldpolitiek en voor een behoorlijke risicobewaking. Hoe moeten de regelgevers en toezichthouders daar nu voor zorgen? Daar zou de discussie over horen te gaan en niet over de bankiersbonussen. Dat is simpel, die bonussen worden afgeschaft als tegenprestatie van de banken voor de garanties die ze van de overheid krijgen, maar dat helpt maar een heel klein beetje. Het zijn niet de hoge inkomens van de bankiers maar de verkeerde incentives waar de bonussen maar een onderdeel van vormen. De banken en de financiële markten moeten grondig op de schop. Dat er sprake zou zijn van zelfreinigende werking binnen de financiële markten, dat is een mythe.
Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp
Sinds 2008, zijn ALLE schulden, wereld-wijd:
IMF, ECB, Centrale Banken, het bankwezen, de overheden – nationaal, provinciaal, gemeentelijk -,
de bedrijven, de particulieren, enz.
in principe alleen maar toegenomen.
Er is niets geleerd of gedaan.
Niet-afgeloste schulden, veroorzaken rampen.
En die rampen treffen de gewone, werkende mensen.
Er wordt dus van leden van de regering gevraagd, om vragen te stelen die door de banken beantwoord moeten worden, en waaruit naar voren komt dat diezelfde leden van de regering de verantwoordelijken zijn voor zo goed als elke financiele crisis.
Ik moet de eerste nog tegenkomen die vragen zal stellen alwaar uit blijkt dat de vraagsteller de schuldige is, dus je ontwijkt die vragen, stel je die vragen dan kan je het volk niet meer wijs maken dat de schuld compleet bij de banken ligt, dan moetj ehet volk gaan uitleggen dat die banken door overheid bedachte wetten en reguleringen volgden.
Uiteraard kunnen banken goedkoop geld lenen. Overheden spenderen geld als water, en spenderen veel meer dan zij op een gezonde manier kan financieren met belastingopbrengsten, en dus heeft men extra geld nodig. Dat extra geld komt bij banken vandaan, en voordat de overheden zich met de financiele markten gingen bemoeien, gaven banken maar een deel uit van het bedrag wat zij op elk gegeven moment op zeker in tegoeden van haar klanten in bezit had. Dat geld werd aangewend voor leningen en dergelijke (vandaar dat vroeger mensen ook veel meer rente ontvingen over hun spaargeld), geen bank die blind overheidstekorten blijft financieren, immers ook overheden kunnen omvallen. Zo al Griekenland al meer dan 14 keer heeft bewezen. Wil je dat die private banken die overheidsschulden blijven financieren, dan moet er iets tegenover staan. En dat werd dus het goedkope lenen. Echter ik was jouw rug, maar jij wast de mijne, dus kwamen we op een punt, dat banken overheden blijven financieren, en dat overheden banken overeind moeten houden, want is het niet zo dat wanneer een bank valt schulden opeisbaar worden, en dus overheden af moeten lossen wat ze niet hebben?? Omvallen van banken zal resulteren dat overheden die jarenlang financieel wanbeleid hebben gevoerd (ze zouden de door hen verplichte bijsluiters op financiele producten zelf eens moeten lezen) nu leningen moeten gaan aflossen die ze in de eerste plaats al nooit hadden mogen krijgen. En dus zullen overheden omvallen, niet de schuld van de banken maar door hun eigen sculd, en het door hen opgebouwde systeem van ongelimiteerd geld drukken en bijlenen.
Als we kijken naar de banken die zogenaamd overeind zijn gehouden met belastinggeld, al dat geld is inmiddels terugbetaald, waar over het geleende geld maar liefst 17% woekerrente is geheven door de overheid, en alle banken vervroegd hebben afgelost met een boete van maar liefst 50% uiteindelijk heeft de staat grof verdiend aan die leningen, echter wonderlijk genoeg, is met de terugbetalingen geen cent afgelost van de staatsschuld, men doet nu alsof die zo hoog is door de banken maar dat is een aantoonbare leugen. Ja ABn Amro is genationaliseerd, en dat heeft tientallen mijarden gekost, wat geen probleem is, zolang alle winsten de komende jaren direct naar de overheid vloeit en wordt gebruikt om de staatschuld af te lossen, echter dat gebeurd, sterker nog, men heeft het er nu al over om naar de beurs te brengen waardoor de strop geheel op de belastingbetaler wordt gedumpt.
Maar zeg nu eerlijk wie selt vragen waaruit blijkt dat de vraagsteller de schuldige is.