Is de twee-eenheid Corona & Onderwijs maatschappelijk een ramp? Dat denkt de overheid, en vanuit haar perspectief heeft zij gelijk, Maar sociaal gezien is het een mooie kans wat dor hout te kappen. Zoals het taboe op het begrip ‘zitten blijven’.

Zitten blijven is een maatschappelijk taboe. Deels is het dat geworden omdat er het stigma aan kleeft van ‘achtergebleven’ te zijn’. In een tijd waarin iedereen geacht wordt mee te komen, voelt dat voor docenten verschrikkelijk ouders te moeten vertellen dat het beter is als hun kind…

Zo is ook het geven van cijfers in het verdomhoekje gekomen – zo herinner ik me nog hoe beledigd ik was dat ik als kind van acht op mijn nieuwe school (we waren verhuisd) geen cijfers kreeg, maar een goed of ‘voldoende’. Ik ging er over klagen bij de juf. Dat hielp niet, natuurlijk. Later werden die vage woorden zelfs kleurtjes (geel, groen, rood en zo meer) – ik had met mijn broertje en zusje te doen.

Het idee was dat kinderen zo hun zelfrespect beter behielden. 50 jaar later is het een ingesleten systeem geworden, dat me nog steeds niet zint. Corona biedt dus kansen te dumpen wat niet werkt. Dat zien we ook terug in de aankondiging van minister Slob:

Uiteindelijk is een volgende klas een indicatie van een bepaald niveau dat een kind heeft bereikt. We zijn het ons niet altijd bewust, maar het onderwijs is een voortdurende opeenstapeling van kennis, kunstjes en kundes. Als ergens onderweg een steen uit het bouwsel wordt weggelaten, dan verzwakt dat de basis die voor later wordt gelegd. Dat kinderen die in een bepaalde periode hun kennisverwerving niet aan de praat kregen, de kans krijgen dat in een nieuw jasje (nieuwe klas, vaak een nieuwe docent) opnieuw te doen is een groot goed. En zeker geen schande. Toch is dat laatste vaak hoe er naar gekeken wordt. Het belangrijkste probleem voor kind en nieuwe klasgenoten, is dat de ontwikkeling va het kind dat blijft zitten niet eenvoudig op nul gesteld kan worden – wat er is, blijft. Aanpassing aan de nieuwe klasgenootjes is een proces dat van twee kanten lastig kan zijn. Maar ook dat is een maatschappelijk nuttige ervaring.

Ook het idee dat je soms wat meer tijd nodig hebt je iets eigen te maken is voor alle betrokkenen een nuttige ervaring. Zitten blijven is derhalve geen probleem, zo lang je dat er niet van maakt. Dat het onderwijs door Corona in een situatie is beland waarin zitten blijven weer normaal wordt is helemaal geen slecht idee. Wat ik er zo door de jaren van gezien heb, hadden veel kinderen die op werden gehaagd naar de volgende stadia in het onderwijs er baat bij gehad. Toen het mijzelf op de middelbare school overkwam heb ik dat niet als straf ervaren. De aankondiging van Slob is daarom ook een gebaar van grote sociale betekenis:

Leerlingen moeten er rekening mee houden dat ze door de Corona-crisis dit schooljaar blijven zitten. In het NOS Radio 1 Journaal zei onderwijsminister Slob dat er op alle niveaus vertraging is in de studievoortgang.
“We hebben een tijdlang het idee gehad dat we de achterstand in dit cursusjaar zouden oplossen. Maar ik denk dat dat niet meer reëel is.” Daarom moet er volgens de minister gekeken worden hoe die achterstanden weggewerkt kunnen worden. Desnoods over meerdere jaren.

Dit is realstisch. En ook:

Slob zei dat kinderen niet de dupe mogen worden van de crisis. “Want er is heel veel stress bij kinderen op dit moment. Als je het idee hebt dat alles nog voor de zomer af moet, dan is dat in sommige situaties niet reëel. Dat is een druk die je niet bij kinderen moet leggen”, zei Slob.

Want hoezeer ik ook begreep dat het vorig jaar onvermijdelijk was die kinderen in de eindexamenklassen hun diploma cadeau doen, mij had het onbevredigend geleken als ik toen op school had gezeten. Cijfertjes zijn niet alles, maar dat je vorig jaar een groene stip kreeg omdat de wereld ziek werd? Het was geen uitslag waarnaar je verlangt.

---

Meer commentaar op de problemen in het onderwijs, benevens enige voorstellen hoe het beter zou kunnen, vindt u hier. Meer feiten en opinies over vaccineren tegen Corona vindt u hier. Het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak van Corona en haar sociale en economische gevolgen vindt u hier.