Als er ìets is dat de Corona-crisis pijnlijk toont in Nederland, dan is het dat zwak leiderschap in ons land de norm geworden is.

Of U er over kunt oordelen is mogelijk een probleem, maar kunt U zich voorstellen dat Mark Rutte het tot CEO had geschopt bij Unilever als hij bij dat bedrijf gebleven was in plaats van staatssecretaris te worden? Ik in ieder geval niet, en dan is Unilever nog een anti-cyclisch bedrijf dat altijd relatief vrij gezapig doorsukkelt. Het soort bedrijven waar ambtelijk denkende medewerkers niet op voorhand kansloos zijn voor een plek binnen de top. Rutte is een omhoog gevallen bedrijfsongeval, en dat hij er nog is is mede te wijten aan het niveau van zijn collega’s.

Lodewijk Asscher? Als afgevaardigden van vakbonzen had hij mogelijk iets kunnen bereiken, maar verder is het een omhoog gevallen nitwit voor wie nietsnut een betere omschrijving is. Samen met Mark Rutte had hij op de afdeling personeelszaken een populair duo met de feestdagen binnen het bedrijf kunnen vormen. Niet als leiders van het land.

Op dit moment heeft het CDA al helemaal geen leiders van betekenis, evenmin overigens als D66, waar het gat dat Pechtold achterliet niet is opgevuld behalve met praatjes voor de vaak van een hittepetitterig knaapje dat te onzeker is om het nog lang te redden. Maar net als Rutte heeft Pechtold in zijn partij een ruïne achtergelaten. Een ruïne die dat zelf niet eens beseft en geen enkel gevoel voor decorum bezit.

Het is een kenmerk van zwak leiderschap dat het zich met zwakke ondersteuning omringt. De VVD heeft de afgelopen tien jaar systematisch afscheid genomen van onafhankelijk denkende mensen, en dat toont zich nu in de kwaliteit van de fractie. Het aalgladde gemak waarmee premier Rutte zich jarenlang telkens opnieuw van nieuwe parlementaire meerderheden wist te voorzien wordt hem vaak als kwaliteit aangedragen, maar is het dat werkelijk?  De grootste gemene deler van die drie kabinetten is mogelijk inderdaad de premier; niet door zijn herkenbare beleid, maar door zijn gedrag en sluw manoeuvreren. De VVD nam de premier mee op sleeptouw naar het politieke midden – de plek waar politieke idealen sterven omdat er zaken worden gedaan met anderen die hun idealen opgeven voor regeringsmacht.

Begrijp me niet verkeerd; geregeerd moet er worden. Idealisme is mooi, maar bewaar ons voor een idealist met absolute macht (de klimaathoax zou ons hebben laten zien hoe erg dat is, ware het niet dat die door de Corona-crisi een stille dood zal moeten sterven – we kunnen haar niet langer betalen, en in zo’n geval hebben ook politici plotseling oog voor de realiteit van alledag).

Het is verleidelijk om naar bestuurlijke monumenten uit het verleden te kijken met het ontzag dat is geworteld in onkunde en gebrek aan kennis van de tijd, omstandigheden en persoonlijkheden. Maar ik heb er een aantal voldoende gekend of meegemaakt om te kunnen oordelen over de verschillen.Die zijn groter dan de parlementaire pers lijkt te beseffen, en dat dat een probleem geworden is ontgaat hen maar al te vaak helemaal.

Premier Rutte laat daardoor veel over aan zijn ministers. Hij laat ook makkelijk zijn oren hangen naar het RIVM, zodat heel  opvallend is dat hij gisteren de facto het RIVM liet vallen, dat opnieuw optimistische geluiden over de Corona-crisis koppelde aan haar eigen vooringenomenheid ten faveure van ‘herd immunity’ al noemden ze het niet meer zo – want dat woord is aan de besmetting reeds overleden.

Dat RIVM heeft een hoop te verbergen, en onder het mom van de staatsveiligheid – of zoiets? – trok het AD dit weekend schielijk een artikel terug dat dat aan de kaak stelde. Zie hier en uitgebreid geanalyseerd hier. De feiten sinds dat artikel werd geschreven laten geen ruimte voor een andere conclusie dan dat het beleid van RIVM-baas Jaap van Dissel sindsdien ongestoord wordt voortgezet, met enige mineure bijstellingen. Daarmee zijn we mooi in de aap gelogeerd, want tot nog toe volgde ons land de Corona-curve van Italië. Maar dat land heeft in een laat stadium alsnog de maatregelen van strikte quarantaine genomen die men in China direct nam. Als er iemand gaat afwijken zijn het de italianen – naar de goede kant. Want wij hebben het RIVM, en wij hebben Rutte.

Maar helaas, Rutte is als leider te zwak om daar greep op te nemen. Hij heeft de specialistische kennis niet, en durft daarom niet. Dat leiderschap primair een kwestie van gezond verstand is blijkt aan onze premier niet besteed. En daarin komen dan de situatie met het RIVM en het zwalkende Nederlandse bestrijdingsbeleid ten aanzien van Corona samen.

---

Meer over het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak en de economische gevolgen vindt u hier op Veren of Lood.