Twwe weken na de poging van Turkse militairen een staatsgreep te plegen is volledig duidelijk dat de gevreesde machtsgreep van Erdogan en zijn islamisten niet meer weerstreefd wordt. De islamitische Turkse dictatuur is een feit geworden.

Na het ontslaan van meer dan 60.000 Turken uit leger- en overheidsfuncties en het aan banden leggen van wat er aan pers-en onderwijsvrijheid in Turkije nog over was, heeft Erdogan nu besloten dat hij ook formeel een presidentieel systeem wil voor de Turkse staat. In casu betekent dat dat de president- Erdogan – ook aan het hoofd van de inlichtingendiensten en het leger komt te staan. In zekere zin is dat na de zuiveringen van afgelopen weken eerder een symbolische dan een extra machtsvertsterkende zet op het Turkse schaakbord, maar het houdt in dat Erdogan van niemand meer medewerking hoeft te vragen als hij iets wil: een commando zal voortaan volstaan.

Dit alles heeft voor de EU grote morele consequenties. Tot nog toe merken we daarvan niet veel, maar dat kan niet blijven duren. Ten eerste is daar de samenwerking qua verdragen en over de asielmigranten. De nieuwe situatie zoals die in Turkije ontstaat vereist van de EU een veroordeling op de scherpst mogelijke wijze. Maar zullen ze dat in Brussel durven? Men zou er wel eens toe gedwongen kunnen worden.

Zo is daar de Turkse eis van uitlevering van een aantal gevluchte juridische functionarissen naar Duitsland. Volgens de geldende verdragen kan Duitsland maar twee zaken doen: die mensen uitleveren, of hen politiek asiel verlenen. Maar het verlenen van politiek asiel kan in de huidige situatie niet anders worden gezien dan als een directe veroordeling van Erdogan en zijn nieuw verworven positie. Uitleveren kan tot gevolg hebben dat deze mensen uiteindelijk aan de galg eindigen. Als Turkije inderdaad de doodstraf opnieuw invoert in het verlengde van de zuiveringen na de coup van 11 juli, zal zoiets onbenulligs als geldende wetgeving ten tijde van de daad hen echt niet weerhouden van het opknopen van politieke tegenstanders. Maar als dat boven tafel komt zal Duitsland te klein zijn. Vóór de Duitse verkiezngen van komend voorjaar is het daarom niet erg waarschijnlijk dat hierover een besluit zal worden genomen in Berlijn.

Maar als Berlijn niet direct meewerkt, gaat Erdogan jengelen in Brussel. Er is genoeg te zeuren, want de lafbekjes van de Europese Commissie zal er veel aan gelegen zijn in ieder geval de schijn op te houden dat ze meewerken – in de hoop die kostbare asielmigratiedeal van ze overeind te houden. Maar hoe langer het duurt aleer de EU bukt, des te minder kans is er dat er ook daadwerkelijk iets gebeuren gaat wat Turkije wil. De dagelijkse realiteit zal het Brussel onmogelijk maken nog mee te werken. Ja, zelfs een politieke veroordeling kan niet worden uitgesloten. In die al eerder genoemde Duitse verkiezingsstrijd zal dit onderwerp ongetwijfeld door AfD op de agenda komen. Daar helpt geen Merkeltje-lief aan.