In een recente discussie werd ik er van beschuldigd een EU-hater en EU-basher te zijn. De gemoederen liepen ietwat hoog op – en de er op volgende beschuldigingen van naïviteit en ignorantie deden meer pijn – maar zoiets vereist desalniettemin van jezelf enige mate van reflectie. Zowel wat betreft de beschuldigingen zelf, als over de achterliggende redenen van mijn stellingname hier in.

Dat ik er hier een essay over produceer heeft alles te maken met mijn realisatie dat mijn bezwaren[1] tegen de EU niet voor iedereen voor de hand liggend zijn, en dat ik ze nooit goed en uitgebreid uiteen heb gezet. Ze zijn diepgaand en heel fundamenteel, en alleen daarom lenen ze zich niet goed voor een korte maar hevige discussie die vooral emotioneel was. Waarbij ik ook nog bekennen moet dat de aanleiding die ik gaf ook al geen aanzet tot gekout en een bespiegelend gesprek was. Ik noemde Guy Verhofstadt – de beruchte ‘liberale’ graaiBelg uit het Europees parlement – iemand die vergelijkbaar was met veel onsmakelijke dictators uit deze eeuw. En dat de enige reden dat hij zich daartoe niet werkelijk ontwikkeld heeft, als reden heeft dat hij de kans niet krijgt daartoe uit te groeien.

Nu besef ook ik dat dat ietwat gechargeerd is – van niemand is met zekerheid voorspelbaar hoe hij of zij onder bepaalde omstandigheden zou reageren – maar verdedigbaar is het wel degelijk. Wellicht ten overvloede, en wellicht niet voor iedereen relevant, is dat mijn woede werd gewekt door een zelfvoldaan tweetje van deze Verhofstadt, naar aanleiding van de Europese feestdag tegen fascisme en communisme dictatuur. Of zoiets. Het ging om deze:

Waarop kort deze uitwisseling volgde:

U begrijpt dat je hier al snel ruzie over krijgt, en de redelijkheid er niet mee gediend is er al te lang over door te gaan. Zowel de beschuldiging als de verdediging heeft veel voetnoten, mitsen en maren nodig om hier iets anders van te maken dan een dronkemansruzie in aanbouw. Waarmee ik specificeren wil dat alle nuancering en verduidelijking van bedoelingen al snel in de mist van de emoties van het moment verloren zullen gaan.

Mijn weerzin tegen deze EU toe-eigening van andermans leed blijft recht overeind overigens. Dat Verhofstadt zich er tot exponent van maakt vind ik zowel veelzeggend als totaal onbeschaamd, ware het niet dat de man naar mijn gevoel de gaffe van zijn handelen niet aan het verstand te peuteren is. Verhofstadt is een gelovige in de facilitering van zijn eigen kansen. En dat is wat de EU voor hem is, zo heeft hij al meermalen bewezen.

Enfin, het vereiste zelfbespiegeling. Haat ik de EU, of ben ik ‘alleen’ een EU-basher? Het zal u mogelijk verrassen – voor wie geregeld mijn stukken leest – maar haten doe ik de EU niet. Ik vind haar afschuwelijk, maar meer als een exponent van kromdenken dat werd gematerialiseerd, dan dat het instituut zelf me specifiek tegenstaat. Speciaal de pretenties waarop zij is gebouwd zijn naar mijn mening ongezond. De gevolgen van die institutionalisering zijn vaak walgelijk, maar als walging een reden tot haat moet zijn zul je nooit rust hebben.

Een EU-basher ben ik echter wel degelijk. En voor mezelf heb ik daar goede redenen voor, die ik hier voor u uiteen zal zetten in een poging ze te objectiveren teneinde ze aan de man te kunnen brengen. De belangrijkste reden voor mij blijft dat de EU een aberratie is waarvan niets goeds komen zal, in het allerbeste geval is het een anomalie. En dat gaat veel en veel verder dan de gedachte dat de EU onze mooie nationale staat zal opslokken. Want hoewel dat inderdaad tegen mijn instincten in gaat, vind ik het een onvoldoende argument om die reden in het geweer te komen.

Desalniettemin vind ik dat de EU zo snel mogelijk en volledig mogelijk moet worden afgebroken en vernietigd. Omdat zij geen toekomst heeft, en ons afhoudt van betere wegen. En omdat zij op niet al te lange termijn de kortste weg naar oorlog en ellende is. Brussel delenda est, en anders is het niet.

De federatie als heilsstaat
Niet alleen is het design van de EU dat van een federatie, de leidende gedachte er van is die van een heilsstaat. Heilsstaten hebben niet alleen de neiging binnen een generatie te degenereren tot dictatuur, aardse heilsstaten zijn ook principieel ongezond. Idealisme is prachtig, tot iemand er in slaagt voldoende macht te verwerven om al zijn idealen te verwezenlijken. Daar komen niet alleen ongelukken van, maar het is een garantie voor slachtoffers. Soms schuldige, maar toch vooral slachtoffers die schuldig zijn aan een gebrek aan enthousiasme voor het ideaal van de machthebber. Dat heeft helaas maar weinig met de schaal van de gerealiseerde heilsstaat te maken. Van de Dopers in Münster via de vrijgelaten Amerikaanse slaven in Liberia tot de ineengestorte Soviet-Unie: alle heilstaten vertonen dezelfde mankementen. Hoe grootser het ideaal, hoe fanatieker werd gevochten het te bereiken en des te minder aandacht voor de slachtoffers die het vereiste. Colllateral damage is het wisselgeld van gerealiseerd idealisme. Als het doel de middelen heiligt, verliest men zowel het verstand uit het oog als de redenen waarom de zaken waartegen men impliciet te hoop liep ooit zo werden georganiseerd.

De gekozen staatsvorm en de weg er heen
Groter nog dan mijn bezwaren over het idealisme waarop de EU werd gegrondvest, is de wijze waarop zij probeert haar gepropageerde ideaal van vrede, veiligheid en nooit meer oorlog door eenheid binnen Europa te realiseren. Op dit moment, bestaat de EU inclusief het vertrekkende UK uit 28 lidstaten. Als het aan de Eurocraten ligt zullen die allemaal op termijn fuseren tot één federale superstaat, waarbij de USA [2] al te vaak als voorbeeld wordt genoemd. Dat is een bizarre gedachte die in gaat tegen elke historische ervaring met dergelijke plannen. Iedere als gelijkwaardig begonnen fusie tussen soevereine staten levert ellende en eeuwigdurende frictie op. De enige poging die mij zo snel te binnen schiet tussen meer dan twee staten is die van de Verenigde Arabische Republiek, die dreef op het Panarabisme, en waarvan al snel na aankondiging niets meer werd gehoord dankzij een staatsgreep in Syrië.

Maar ook bipolaire fusies tussen soevereine staten zijn ongezond genoeg. In Europa bestaan op dit moment nog twee natiestaten die op dergelijke fusies zijn gebouwd, en niet voor niets betreft het hier twee van de meest wankele staatkundige constructies die je vinden kunt: Spanje en het UK. In beide gevallen waren het logische fusies, en bovendien fusies die in het geval van het UK meer waren gebaseerd op verovering dan op volledige vrijwilligheid. Schotland, Wales en Noord-Ierland zijn in feite veroverde gebieden die lang geleden onder de Britse kroon werden gebracht, en nòg is hun samenhang betwistbaar. De geschiedenis van Spanje is ingewikkelder, maar kent vergelijkbare problemen. Houdt bij de bestudering hiervan ook een oogje op de wijze waarop Portugal met Spanje werd verenigd, en 80 jaar later (1560-1640) weer uit die fusie ontsnapte.

Eenwording Duitsland & Italië
De lijst van mislukte fusies is dan ook veel langer dan we op school te horen krijgen, en als er over wordt gesproken gaat het over de succesvolle die nog steeds bestaan. at daarbij wijselijk uit het oog verloren wordt, is dat deze gemeenlijk door wapengeweld werden gerealiseerd, of op het punt stonde op die manier te worden geëffectueerd. Ik heb het dan specifiek over de Duitse eenwording in 1871 en het Italiaanse Risorgimento uit de 19e eeuw.

Dat de fusie tussen de Noordse landen in 1905 werd ontbonden, waarbij Noorwegen haar onafhankelijk verwierf, was in zekere zin een herhaling van de middeleeuwse Unie van Kalmar – die ook niet wist te beklijven. Voorts heb je nog de fusie tussen Polen en Litouwen, die staatkundig wellicht het grootste succes van alle was, maar een land opleverde dat onregeerbaar was doordat alle bestaande privileges van belanghebbenden in beide staten in het grotere geheel werden geïncorporeerd. Zie ook: Poolse Landdag. Er zijn er meer geweest, maar voor het betoog dat ik hier houden wil en de principes waarop ik wijs voldoet dit.

Redenen voor tijdelijk succes
Dat die fusies tot stand kwamen had vóór alles te maken met de doelen en belangen van hun regeerders ten tijde van de fusie. Aanvankelijk waren er dan ook zeker staten waarvoor het werkte. Maar zodra die uit beeld verdwenen kwamen de nadelen van een samengaan maar al te snel boven. Een aardig voorbeeld waarmee ik al vast ietwat vooruitloop op een volgende paragraaf is de wijze waarop het Spaans-Habsbrgse wereldrijk tot stand kwam. Wij kennen dat als het rijk van Karel V, de Duitse keizer die ook Heer der Nederlanden was. Van moederskant erfde hij Spanje, de Nederlanden van zijn vader, van zijn grootvader de Habsburgse landen (Oostenrijk-Hongarije etc) en de Duitse keizerstiitel, en van diverse andere familieleden en oude claims kwam er nog meer. Zelfstandig veroverde hij nog wat stukjes van Italië, en zijn conquistadores veroverden Mexico en Zuid-Amerika. Deze vorst was in de Nederlanden opgegroeid, met Nederlandse adviseurs. Die nam hij allemaal mee naar Spanje toen hij zich daar vestigde, en deze mensen werden daar zeer gehaat vanwege hun niet-Spaans zijn. De ironie was vanzelfsprekend dat een generatie later de stroom de andere kant op ging, en dat Karels zoon Filips II vooral vertrouwde op Spaanse adviseurs om de Nederlanden te kunnen regeren. Het illustreert als weinig anders hoe de zaken wenden en keren in grote conglomeraten van landen.

Bestuurlijke degeneratie
Een element dat ook impliciet nog niet ter sprake is gekomen is de manier waarop de EU een bureaucratie over die van de nationale staten heen legt, en verwacht dat dat werken zal. Niet alleen is een zoveelste bestuurslaag nooit verstandig met oog op de slagvaardigheid van het bestuur, maar het is de vraag wat het toe moet voegen. In Brussel meent men dat de unificatie van Europese recht en gebruiken een goed idee is voor de toekomst van de unie. Dat het tegelijkertijd een bron van ressentiment is lijkt men zich niet te willen realiseren.

Alle grote organisaties neigen er toe te degenereren, maar de EU is naar mijn weten de eerste en enige staat ooit die begonnen is een gedegenereerd stelsel te implementeren als vertrekpunt  En dan is de omvang op dit moment objectief beschouwd nog niet erg groot. Die zal de komende veertig jaar alleen nog maar toenemen, als niets de organisatie in haar groei en bloei bedreigen zou.

Zoals ik hierboven al suggereerde, is de beste kans voor een fusiestaat dat zij enige tijd ongestoord aan de interne organisatie kan werken en haar bevolking de kans te geven één te worden. Maar de EU is gevormd in een beschaving die onmiskenbaar over haar hoogtepunt heen is, sterke concurrenten rondom heeft en slechts een zwakke eigen drang tot manifestatie van haar bevolking tolereert. De vorming van de USA laat zien dat voor een stevige basis nodig is dat zij vanuit kleinere polen naar elkaar toegroeien, waarbij noodzakelijk is dat die kleine polen steeds gelijkaardig blijven aan de oorspronkelijke basis. Eensgezindheid van de deelregeringen qua doel en aanpak is een andere eis die je moet stellen voor een kansje op succes.

Historisch samenvattend
Dat de EU op dat vlak faalt en daarom onmogelijk slagen kan behoeft nauwelijks een verder betoog (zie ook de illustratie bovenaan). Aan geen van de essentiële voorwaarden voldoet de EU, en alleen daarom al is zij op langere termijn kansloos voort te bestaan. In de tussentijd richt zij – door haar bestaan alleen al – echter een enorme schade aan bij de deelnemende lidstaten. Die allen in diverse vormen pogen voldoende aan te haken – maar wel met in acht name van de eigen bezwaren en directe belangen. Dat als tegenslagen ervaren verzet wordt vanuit Brussel op diverse manieren bestreden, maar effectief wil het maar niet worden. Dat kan ook niet, want dat gaat in tegen de natuurlijke processen die in zaken als deze prevaleren. Een gevolg is wel dat de EU steeds dictatorialer gaat optreden, maar ook dat zal haar doel van eenwording niet dichterbij brengen.

Om alle bovenstaande redenen is de EU gedoemd te falen. Het is een uitgebreide analyse van iets wat een degelijk geschiedkundig overzicht op een A4”tje had kunnen uitleggen Niet dat iemand dat onder ogen had willen zien. De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog hadden de stichters van de EU dusdanig verblind dat zij niet in staat bleken de ingebouwde scheuren en mislukking van hun ideaal te herkennen. Navolgers als Guy Verhofstadt en andere belanghebbenden zijn met de illusie opgegroeid, en weigeren in te zien dat de basis van de gedachte van de EU-stichters is, dat we er van hebben geleerd en nu beter weten. De geschiedenis leert dat het nooit langer dan een generatie duurt eer het idee is weggespoeld om te verdwijnen uit het hart van de aandacht. Ook de dagelijkse praktijk laat ons dat keer op keer zien. Bijvoorbeeld door mensen die niet in staat zijn te herkennen wat het belang is van de vrijheid van meningsuiting, die ze gedachteloos weggooien ten behoeve van zowel fictieve idealen als tijdelijke veiligheid.

Conclusie
Dat is waarom ik een EU-basher ben. De EU kan niet slagen, en zal in haar pogingen dat te ontkennen meer kwaad dan goed doen. Zoals van bijna iedereen herkenbaar is die denkt dat hij beter is dan een ander, en met de realiteit wordt geconfronteerd. Dan volgt soms een heilstaat maar uiteindelijk altijd een chaos. Laten we die chaos liever nu nemen, nu ze nog beheersbaar kan blijken, en de wil tot samenwerking tussen landen onbelast is. Iedere kleine bijdrage die de EU sneller dichter aan haar einde brengt is van belang. Daarom:

Delenda Brussel est,

EU delenda .est.

---

1. Later toegevoegde Noot – Mijn bezwaren tegen de EU zijn er vele, maar in dit essay beoog ik vooral in te gaan op de fundamentele zwaktes en andere zaken die niet met een verbouwing kunnen worden opgelost. Om die reden ga ik ook niet al te diep in op de leidende persoonlijkheden die verbetering dan wel verwijdering behoeven. Dit essay is bedoeld om de lezer bewust te maken van redenen waarom de EU nooit van start had mogen gaan. En dat dat niets met een ideologische overtuiging te maken heeft, maar met de onvermijdelijke desastreuze zwakheden die het gevolg zijn van de gekozen vorm. Dat een munt als de euro die eerder blootlegt dan anders duidelijk zou zijn geworden is een geluk bij een ongeluk. Al is de kans dat het concept van die munt ons collectief tot de bedelstaf zal brengen verre van denkbeeldig. Maar zelfs dan.
2. De USA begon als een verzameling min of meer gelijksoortige koloniën, die zichzelf uitbreidde met steeds nieuwe koloniën die als deelstaten werden aangehecht. Maar het patroon en het sjabloon waarin nieuwe staten zich moesten voegen bleef altijd hetzelfde, en over het algemeen hadden zij geen eigen voorgeschiedenis en wortels van betekenis. Ook in die zin is het veelzeggend dat ook nooit zelfs maar de toelating van een Indiaanse staat is overwogen. Dat verschil tussen USA en Europa is zó groot dat het onoverkomelijk zal blijken.