De EU heeft gisteren nog maar eens laten weten dat men graag wil dat het UK Artikel 50 activeert, het uitstapartikel van het Verdrag van Lissabon dat Brexit faciliteren moet. Hoewel de eisende toon goeddeels verdwenen is, is de manier van doen van EU-leiders nooit zonder dubbele bodem.

Dat het aantreden van de nieuwe Britse premier Theresa May (morgen) zou worden aangegrepen om die oproep nog maar eens te doen lag voor de hand, en was moeilijk te vermijden. Maar ergens krijg ik het gevoel dat door de regels heen schemert dat men hoopt dat May op de een of andere manier de hele manoeuvre zal willen afblazen. Dat dat politiek onrealistisch is heeft in de overwegingen van de EU-top nimmer een rol gespeeld.

De EU is nu gevangene van haar eigen broddelwerk. Doordat het Verdrag van Lissabon geen deugdelijke uitstapprocedure bevatte die vlot kan worden bewandeld als een lidstaat wil vertrekken, is deze ellende ontstaan. Eerst en vooral omdat de EU nooit zinnens was – of zich kon voorstellen – dat een land haar ooit verlaten wilde. Er regels over opnemen zou een dergelijke uittreding slechts kunnen aanmoedigen, was kennelijk de gedachte. Hoe hovaardig en van de realiteit gespeend een dergelijke redenatie is hebben we de afgelopen weken kunnen bewonderen. Want binnen de EU-top is men niet werkelijk anders gaan denken door Brexit.

Ook voor de EU geldt dat men er beter aan zou doen eerst eens rustig en weloverwogen te besluiten wat men met deze uittredingsprocedure doen gaat. Want de manier waarop het UK de EU nu verlaten gaat zal model staan bij een volgende gelegenheid, en gezien de Europese geschiedenis is er weinig fantasie voor nodig om te beseffen dat dit in de toekomst vaker gebeuren gaat.

Wat nu eigenlijk vereist is, is dat de EU eens rustig gaat bekijken hoe dit te zullen aanpakken, er procedures voor te ontwerpen en daarvoor consensus te bereiken bij de lidstaten. Net alsof de EU een gewone ballotage club is met leden, aspirant-leden en ex-leden. En niet een door god gezonden vehikel dat Europa vrede brengen moet, en haar goddelijke opdracht niet verzaken kan. Best mogelijk dat de EU er niet op voorbereid is de eigen geur van heiligheid weg te wuiven, maar anders zal de komende storm daarvoor wel zorg dragen.

Nu constateren dat de strijd om de opvolging van David Cameron de gelegenheid biedt de aanloop naar het begin van de onderhandelingen in een stroomversnelling te brengen is zowel dom als kortzichtig. Ook in Brussel zou men eens moeten gaan beseffen dat het speelkwartier voorbij is, en dat het tijd wordt zich volwassen en verantwoordelijk te gaan gedragen.