Bestuurlijk falen en verkeerde loyaliteiten, dat demonstreerde het kabinet afgelopen week op briljante wijze. Maar zou het begenadigen van twee kinderen op de rand van het schavot voldoende smoes kunnen zijn hen toch maar aan te houden als bestuurlijk uithangbord?

Lili en Howick mogen blijven. Voor hen persoonlijk ben ik daar blij mee, werkelijk. Ze lijken me dan ook aanwinsten voor Nederland. Eind goed, al goed? Integendeel. Dit is bestuurlijk falen waaraan met de begenadiging van deze twee kinderen op een gouden randje kan worden gewezen. Alsof je uit stapels rotte appels na goed graven nog enige blozende gave exemplaren tevoorschijn tovert en vervolgens beweert dat ze eigenlijk allemaal eetbaar zijn. Het is een casuïstisch argument, het bijzondere veralgemeniseerd. Wie daar als kiezer gelukkig van wordt, wordt gemanipuleerd met de eigen emoties. Wie op basis van dergelijke emoties beleid voert, is een bestuurlijk wangedrocht, en gevaarlijk voor wie en wat hij bestuurt.

Het falen van ChristenUnie en D66
Lili en Howick mochten plotseling blijven omdat de achterbannen van de ChristenUnie en D66 bleken te gaan steigeren. Dat was het enige nieuwe feit dat van doorslaggevend belang bleek. Dat hun partijleiders daarvoor wèl aan de bel wilden trekken bij het kabinet, maar niet om te voorkomen dat het schrappen van de dividendbelasting wordt tegengegaan, is een voorbeeld van verkeerde loyaliteiten (aan de obsessies van de premier). Samen met een onterecht ‘eenmalig’ extraatje voor de NPO, dat ook al 40 miljoen kost, betalen CU & D66 – als voorspeld – voor het laten blijven van Lili en Howick dus 2 miljard. Per jaar.[1] Meer politieke concessies zitten er zeer beslist niet in het vat, zodat de afschaffing van de dividendbelasting door de VVD Rutte vrij goedkoop is ‘veilig gesteld’.

Dat politiek het ruilen van rotte appels voor terechte muilperen is: het zij zo. Maar het laatste jaar laat zien dat overdrijven ook een kunst is. Want niet alleen D66 en de CU voeren de Klucht van de koe op. Dankzij het ‘klimaatakkoord’ en de ban op gas heeft de VVD GroenLinks op de reservebank voor het kabinet gekregen, maar ten koste van wat en wie? Niemand heeft het terdege uit willen rekenen, want dan gaan de kiezers van de VVD steigeren. Om dezelfde reden wordt het de linkse kiezer als succes ‘en bloc’ verkocht, want iedereen die een beetje kan rekenen zal beseffen dat dit grotendeels door casuïstische wetgeving en andere incidentele belangen zal worden afgetopt de komende jaren. Veel betekent het dus ook weer niet – afgezien van het directe afbreken van een bestaande infrastructuur die onbetaalbaar waardevol is. Wie goed kan rekenen beseft dan ook nog eens dat het een totaal zinloze exercitie is, zelfs in de meest positieve scenario’s. Want de resultaten zijn en blijven volstrekt marginaal in de marge. Zelfs als alles lukt. Meer dan zeer dure symboolpolitiek is het niet.

Cui bono?
Politici zijn de enigen die bij dit alles enig belang hebben. Er zijn wat VVD-partijgenoten die er onmenselijk veel aan gaan verdienen; er is de leider van een kleine christelijke partij die zich mag koesteren in de gedachte ook nog van belang te zijn geweest; er is een ‘liberale’ partijleider die er zijn eigen houdbaarheid mee verlengde ondanks een bakfiets vol dodelijke schandalen, en er is een afgebrande PvdA-leider die het oplossen van zijn persoonlijke obsessies mag uitproberen als dank voor het loyaal steunen van de enige persoon die aantoonbaar baat bij gaat hebben bij dit alles – misschien: onze premier, mits hij inderdaad iets van belang wordt in de al langere tijd zieltogende EU. Oh, en dan vergeet ik nog een voormalige bestuurderspartij die hoopt uit de nasmeulende puinhopen electoraal te voorschijn te komen als de reddende hoop van verstandig bestuurlijk Nederland?

Over de zorgen en problemen van bestuurd Nederland maakt men zich in Den Haag later wel weer eens zorgen. Het is een klein wonder dat de verkoop van hooivorken nog niet aan banden is gelegd. Gelukkig maar, zou je bijna nog denken. Want deze coalitie moet weg. En wel zo snel mogelijk.

---

1. Een prijs zetten op een mensenleven is onsmakelijk en zou niet mogen. Maar dat de prijs van een mensen leven nauwkeurig te bepalen valt uit wat nog aan medicijnen vergoed mag/moet worden door de ziekenfondsen, maakt dat die prijs wel degelijk te berekenen valt. Dat die niet in de buurt van 2 miljard komt begrijpt eigenlijk iedereen.